تحلیلی بر اوضاع نه‌چندان به‌سامان بازار ارز و سکه

 بازار ارز، سال نو را طوفانی شروع کرد و بعد از چند روز تعطیلات ابتدایی ابتدای سال یکباره چشم بازار به دلار بالای ۵۰۰۰ تومان روشن شد. سکه هم از قافله ارزی جانماند و رکوردهای جدیدی برجای گذاشت و تا ۱۲۰ هزار تومان گران شد. بازار ارز و سکه اکنون در شرایط تا حدودی مبهم قرار دارد.

 ماجرای نوسان بازار ارز و سکه به سال جدید هم کشیده شد و در حالی که دلار سال ۱۳۹۶ را با نرخ حدود ۴۸۰۰ تومان  و سکه تمام تا یک میلیون و ۶۰۰ هزار تومان به پایان برده بودند در آغاز رسمی معاملات در سال ۱۳۹۷ نرخ‌های جدیدی ثبت شد. ششم فروردین همزمان با شروع روزهای کاری، معامله دلار با نرخ ۵۰۰۰ و ۵۰۳۰ تومان آغاز شد و تا ۵۱۰۰ تومان پیش رفت که نشان از رشد بیش از ۳۰۰ تومانی آن بعد از تعطیلات چند روزه داشت. در همین روزها سکه هم که قیمت آن از تغییرات نرخ دلار تبعیت می‌کند رشد قابل توجهی داشت و حدود ۱۲۰ هزار تومان در چند روز ابتدایی سال جاری گران شد و تا بیش از یک میلیون و ۷۰۰ هزار تومان قیمت خورده است.

این در حالی است که کارشناسان تا حدودی پیش‌بینی کرده بودند سال جدید می‌تواند آبستن جریان تازه ای برای ارز باشد و قیمت دلار به سمت واقعی‌تر شدن حرکت کند. دلار در نیمه دوم سال گذشته تا ۱۲۰۰ تومان هم رشد داشت و بانک مرکزی در روزهای آخر بهمن ماه دست به اجرای بسته سیاستی چندگانه برای کنترل بازار ارز زد که البته با انتقاداتی هم همراه بود. انتشار اوراق گواهی سپرده ۲۰ درصدی و پیش فروش سکه با شرایطی جذاب، برای جمع‌آوری نقدینگی سرگردان از جمله آن بود. در کنار این، در بازار ارز برای چند روز دلار چند نرخی شد؛ به طوری که بانک مرکزی قیمت دلاری که از طریق صرافی بانک‌ها به صرافی‌ها عرضه می‌کرد را تا ۳۰۰ تومان کمتر از نرخ بازار نگه داشت و عملا بازار ارز با دو نرخ حدود  ۴۵۰۰ و ۴۸۰۰ تومان مواجه شد که خود تبعات دیگری به دنبال داشت و در نهایت متوقف شد. سیاستی که از نگاه تحلیلگران بازار ارز اشتباه بود و قابل پیش بینی. آنان معتقد بودند که بعد از رهایی بازار از این برنامه، قیمت‌ها دچار نوسان خواهد شد که بازر ارز در ابتدای سال ۱۳۹۷ هم تا حدی تاییدکننده این دیدگاه بود.

با این حال رئیس کل بانک مرکزی در اولین واکنش ارزی خود در سال جاری و به دنبال گرانی دلار تا ۵۱۰۰ تومان اعلام کرد که تقاضای کنونی بازار ناشی از مصارف واقعی نیست و انتظارات نقش مهمی در آن ایفا می‌کند.

به گفته وی حساسیت های زیادی به تحولات اقتصادی وجود دارد و عملا نوسان کوتاه مدت بازار را این بخش از تقاضا شکل می‌دهد.

سیف، اطمینان داد که وضعیت ارزی مناسب است و بازار در بلند مدت دچار کسری نمی‌شود.

 گرچه رییس کل بانک مرکزی به گونه‌ای بار دیگر وعده ارزانی دلار را داد، اما توضیحی در این باره نداد که اگر این وعده واقعی است چرا تا کنون عمدتا بازار خلاف این جریان حرکت کرده است. این در حالی است که در سویی دیگر کارشناسان و تحلیلگران بازار ارز معتقدند باید دلار در مسیر واقعی خود حرکت کند و سرکوب کردن قیمت آن در سال‌های اخیر خود موجب آسیب‌هایی شده که اکنون برخی از آثار آن در اقتصاد دیده می‌شود؛ در حالی که واقعی شدن قیمت دلار می‌تواند از جمله عوامل اثرگذار بر قدرت گرفتن تولید در داخل باشد.

در حال حاضر مخاطبان بازار و فعالان اقتصادی نیازمند شفاف‌سازی درباره سیاست‌های اعمالی بر بازار و ثبات برای هدفگذاری اقتصادی هستند.