چرا در اروپا برف نارنجی بارید؟

 طی روزهای اخیر، برف نارنجی‌رنگی در بخش‌هایی از شرق اروپا مانند روسیه، بلغارستان، رومانی و مولداوی بارید. عامل این پدیده شیمیایی نبود و شن‌و‌ماسه صحرای بزرگ آفریقا، آن را به‌وجود آورد.

در پی بروز بارش شگفت‌انگیز برف نارنجی‌رنگ در بخش‌هایی از اروپا و به‌ویژه اروپای شرقی طی زمستان گذشته، روزنامه‌ها و رسانه‌های محلی آن را درمقیاسی وسیع پوشش داده‌اند و حتی روزنامه‌ای روسی در شهر سراچه‌ای روسیه نوشت: «ما امسال شاهد آسمان مریخ در شهرمان هستیم.»

اما فارغ از واکنش‌های رسانه‌ای و تعجب مردم، پژوهشگران به بررسی دلایل علمی بروز این پدیده پرداخته‌اند. برای بسیاری از مردم و پژوهشگران، این سؤال پیش مطرح شده سات که آیا مشابه بارش برف نارنجی پیش‌ازاین نیز رخ داده بود یا نه؟

بارش برف نارنجی به مدت سه روز در شرق اروپا ادامه داشت و شن‌وماسه‌ای را که از توفان صحرای بزرگ آفریقا در همه‌جا پخش بود، همراه خود داشت. بادهای عظیمی که در جهت پادساعت‌گرد می‌وزیدند، تحت تأثیر سیستم کم‌فشار جوی سراسر اروپا را درنوردیدند و بادهای جنوب و جنوب‌غربی، توده‌های شن‌وغبار برخاسته از صحرای بزرگ آفریقا را به لایه‌های فوقانی جو هدایت کردند. آنجا، گردوغبار صحرای آفریقا با برف و باران مخلوط شد و سپس روی دامنه‌های برفی اروپا فرود آمد.

«استیون کیتس» (Steven Keates) از هواشناسانی که روی بارش برف نارنجی تحقیق کرده است، می‌گوید: «همان‌طور که شن‌وماسه به لایه‌های بالاتری از اتمسفر منتقل می‌شود، پراکنده خواهد شد و وقتی باران یا برف شروع به بارش می‌کند، این شن‌وماسه را با خود به پایین می‌آورند. البته علاوه بر شن و ماسه، گرده‌های گیاهان نیز در این مخلوط دیده شده‌اند.»

توفان شن صحرای بزرگ آفریقا یکی از بخش‌های اصلی چرخه بارندگی در زمین به شمار می‌رود. هر سال، ریزذرات شن سوار بر باد، عرض اقیانوس اطلس را می‌پیمایند تا به آمریکای جنوبی برسند و با بارور کردن ابرهای آمازون، جنگل‌های بارانی انبوه این منطقه را سیراب کنند. برای شکل‌گیری قطرات باران و بلورهای برف، بخار آب باید حول دانه‌ای ریز چگالیده شود و ریزذرات شن و ماسه، بهترین گزینه ممکن هستند.

غلظت این ذرات بر فراز آمریکای جنوبی آن‌قدر زیاد نیست که به بارش برف و باران نارنجی‌رنگ بیانجامد؛ اما در اروپا، ماجرا فرق داشت. پیش از بارش برف نارنجی، بادهای مملو از شن‌وماسه صحرای بزرگ آفریقا، سرتاسر دریای مدیترانه را پوشانده بود و حتی جزیره کرت را در یونان غرق در گردوغبار کرده بود. این وضعیت تا ترکیه نیز ادامه داشت، به‌طوری‌که دید افراد این منطقه محدود شده بود.

به گزارش سیناپرس، بر اساس گزارش رصدخانه آتن، طی ۱۰ سال گذشته غلظت گردوغبار آفریقا بسیار بالا رفته و یکی از عظیم‌ترین انتقال‌های شن‌وماسه صحرای بزرگ آفریقا را به یونان در پی داشته است. بر اساس گزارش‌های موجود، در اروپای شرقی نیز غلظت گردوغبار از حد معمولی بالاتر بوده و نظیر این واقعه هر پنج سال یک‌بار اتفاق می‌افتد. در ماه اکتبر (مهر) گذشته، توفان اوفلیا (Ophelia) شن‌وماسه صحرای بزرگ آفریقا را به آسمان اقیانوس اطلس برد و باعث شده تا هوا سرخ‌رنگ شود.

البته بارش برف نارنجی منحصر به امسال نیست. سال ۲۰۰۷ (۱۳۸۶) نیز برف نارنجی‌رنگی در بخش‌هایی از سیبری بارید که دلیل آن طبیعی نبود. مواد فاسدشده، مواد چرب حاوی غلظت بالای آهن، اسیدها و نیترات باعث آلودگی شیمیایی هوای مناطق نزدیک قزاقستان شده بود و آلودگی شیمیایی ابرها و بارش برف نارنجی را به همراه داشت.