فرزند آيت‌الله كاشاني عليه مصدق

٦٤ سال بعد از كودتاي ٢٨ مرداد و در حالي كه هر سال اسناد جديدي درباره طراحي و اجراي آن از آرشيو‌هاي آمريكايي رو مي‌شود، فرزند آيت‌الله كاشاني همچنان همان حرف‌هاي خود را مي‌زند. محمود كاشاني كه در سال كودتا ١١ساله بوده، معتقد است اصلا رخدادي با عنوان كودتا رخ نداده است. او در اين مسير، با ياران مظفر بقایي همسو و هم‌مسير است و حتي فرصت كند در مراسم سالگرد درگذشت مظفر بقایي نیز حاضر مي‌شود. او به بهانه نام‌گذاري خياباني به نام مصدق از سوي شوراي شهر تهران و هم‌زمان با انتشار اسناد جديدي درباره كودتا در بي‌بي‌سي و سايت‌هاي ديگر، يادداشتي در خبرگزاري اصولگراي تسنيم منتشر كرده است.+

کاشانی در اين يادداشت نوشته: «کارگردانان بی‌بی‌‌سی فارسی بیشتر و بهتر از همه می‌دانند که در مرداد ١٣٣٢ هیچ کودتایی علیه دولت مصدق انجام نشده است. این حقیقت نیز برای آنان روشن است که تسلیم قدرت دولتی از سوی مصدق به زاهدی، حداقل از خرداد ١٣٣٢ برنامه‌ریزی شده و منحل‌کردن مجلس شورای ملی دوره هفدهم از سوی مصدق نیز در راستای فراهم‌کردن زمینه قانونی صدور فرمان نخست‌وزیری زاهدی از سوی شاه انجام شده است. این سند بسیار مهم تاریخی نیز که تا سال ١٣٧٣ خورشیدی کلیشه آن در دسترس نبود، در دسترس عموم است که بر پایه آن، مصدق با دریافت فرمان شاه مبنی بر برکناری خود در ساعت ١١ شب ٢٤ مرداد، با دو ساعت تأخیر رسید آن را به خط خود چنین نوشت: «ساعت یک بعد از نصف شب ٢٥ مرداد‌ماه ١٣٣٢، دستخط مبارک به این‌جانب رسید. دکتر محمد مصدق».

كاشاني نوشته است: «این برخی روزنامه‌ها و نشریات داخلی هستند که در چهار دهه گذشته به کمک بی‌بی‌سی شتافته و برای سرپوش‌گذاشتن بر مداخله انگلستان در امور داخلی ایران و شکست نهضت ملی ایران، دائما دروغ تاریخی کودتا علیه دولت ملی! مصدق را تکرار می‌‌کنند. بالاتر از آن، صداوسیما اشخاصی مانند آبراهامیان، مَلکُم بِرن و مارک گازیورُسکی را که در راستای تبلیغات بی‌بی‌سی به تحریف دلایل ناکامی نهضت ملی ایران می‌پردازند، به هر مناسبتی روی پرده تلویزیون ظاهر می‌‌کند... مصدق با برانگیختن نارضایتی عمومی، در راستای سیاست‌‌های انگلستان گام برداشت و سرانجام با اقدامات خلاف قانون اساسی و با یک رفراندوم نمایشی که با توسل به زور آن را برگزار کرد و با منحل‌کردن مجلس شورای ملی دوره هفدهم، زمینه انتقال قدرت دولتی و شکست نهضت ملی ایران را فراهم کرد...».

بدون حمايت سيا كودتا شكست مي‌خورد

بخش‌هایی از تاریخ سیا مربوط به کودتای ۱۹۵۳ ایران در اواخر سال ۲۰۱۷ منتشر شد. سال ٢٠٠٠ و ٢٠٠١ نیز بخش‌هايي ديگر منتشر شده بود. سال گذشته، در پاسخ به آخرین درخواست از سوی آرشیو امنیت ملی، سیا موظف شد نسخه دیگری را منتشر کند. آرشيو امنيت ملي آمريكا مطلبي تحليلي بر آخرين نسخه منتشرشده سيا منتشر كرد. در اين مطلب كه ويراسته دنیل سیگل و مالکوم برن است و سايت تاريخ ايراني هفته پيش آن را ترجمه كرده،  آ‌مده است: «... از سال ۱۹۵۳، سیا سه نسخه متفاوت از گزارش داخلی مربوط به کودتا تهیه کرده است. قدیمی‌ترین نسخه از سوی یکی از طراحان نقشه، دونالد ویلبر، در ماه مارس ۱۹۵۴ - یعنی فقط چند ماه پس از اجرای عملیات - تهیه شده است. این نسخه در واقع بیشترین جزئیات درباره طراحی و اجرای نقشه را در بر می‌گیرد و به‌وضوح برای آموزش مأموران مخفی در آینده نوشته شده است. تاریخچه ویلبر با وجود شکایت قضائی آرشیو امنیت ملی بر اساس قانون آزادی مطبوعات در سال ۱۹۹۹، تاکنون محرمانه باقی مانده است؛ اما نیویورک‌تایمز توانست به یک نسخه از آن دسترسی پیدا کرده و بعضی از اسامی و جزئیات را حذف کرده و باقی مجموعه را در سال ۲۰۰۰ روی وبسایت خود منتشر کند. آخرین گزارش درون‌سازمانی سیا که از آن اطلاع داریم، در سال ۱۹۹۸ منتشر شده و «زنده‌باد شاه! آژانس اطلاعات مرکزی و سقوط نخست‌وزیر ایران محمد مصدق، آگوست ۱۹۵۳» نام دارد.

بنا بر تحليل سيگل و برن، در گزارش‌ها کاملا تأکید شده که بدون راهنمایی و حمایت سیا، کودتا علیه مصدق بدون تردید شکست می‌خورد.

در ادامه اين مطلب آمده است: «کسانی که داستان کودتا را دنبال می‌کنند، می‌توانند انواع نکات جدید -ولی نه لزوما افشاگرانه- را در این اسناد بیابند. برخی از این نکات با آنچه که در ماه ژوئن در مجلد وزارت امور خارجه منتشر شد، مطابقت دارد؛ اما مجلد وزارت امور خارجه به گونه‌ای طراحی شده که درباره چنین مسائلی هیچ‌گونه موضعی اتخاذ نکند؛ در‌حالی‌که «زنده‌باد شاه!» بخشی از تحلیل یک تاریخ‌پژوه است که نقطه‌نظرات خودش را درباره مسائل مختلف ابراز کرده است. دیدگاه او درباره اهمیت عوامل ایرانی و مأموران سیا در موفقیت کودتا و به‌خصوص نقش روزولت در ماجرا، می‌تواند با واکنش‌های تند برخی از خوانندگان مواجه شود... . نسخه سال ۲۰۱۷ «زنده‌باد شاه!»، جزئیات جدیدی از طراحی، اجرا و پیامدهای تی‌پی ‌آژاکس در اختیارمان قرار داد؛ نخست آنکه به این موضوع اشاره می‌شود که مقامات سیا عقیده داشتند دولت زاهدی به اندازه کافی قدرت آن را دارد تا برای مدت زمان کوتاهی جایگزین مصدق شود، ولی برای طولانی‌مدت با چالش مواجه خواهد شد؛ زیرا «شاه هیچ‌وقت به‌طور ثابت از هیچ نخست‌وزیری حمایت نکرده و سیا هیچ دلیل موجهی نمی‌بیند در‌این‌باره تغییری صورت بگیرد... این اطلاعات جدید نشان می‌دهد که سیا آگاهانه در تلاش بود تا مصدق را با کسی جایگزین کند که برای جلب اعتماد و حمایت ملی به مدت زمان بسیار زیادی نیاز داشت و ممکن بود باعث شود تا در عرصه سیاست ایران، چنددستگی و افتراق پدید بیاید». در ادامه اين تحليل آمده است: «در آخرین نسخه «زنده‌باد شاه!»، به تغییری اساسی که در فاصله ۱۵ تا ۱۹ آگوست اتفاق افتاد نیز اشاره می‌شود. مؤلف می‌نویسد که تی‌پی ‌آژاکس در اصل به‌عنوان نقشه یک کودتای نظامی طراحی شد که «هدفش بر‌سر‌کار‌نشاندن زاهدی به‌عنوان رئیس نیروهای نظامی و سپس نخست‌وزیر بود... این تلاش در روز ۱۵ آگوست شکست خورد، ارتشبد نصیری در‌حالی‌که فرمان شاه مبنی بر انتصاب زاهدی به نخست‌وزیری را تحویل می‌داد، دستگیر شد. به دلیل دستگیری نصیری، زاهدی پشتیبانی نظامیان را از دست داد و به‌این‌ترتیب در تلاش‌های بعدی برای برکناری مصدق نمی‌شد بر نظامیان تکیه کرد».

 در اين گزارش آمده است: «این جزئیات به‌تازگی منتشرشده، مؤید یافته‌های سندی هستند که در آگوست ۲۰۱۷ در آرشیو امنیت ملی منتشر شد و گزارش ملاقاتی بود که در سال ۱۹۵۲ میان دیپلمات‌های بریتانیایی و مقامات وزارت امور خارجه صورت گرفت. در این ملاقات، انگلیسی‌ها به آمریکایی‌ها پیشنهاد کردند که در انجام کودتا برای سرنگونی مصدق همکاری کنند. این گزارش به خوبی نشان می‌دهد که انگلیسی‌ها این‌بار استراتژی جدیدی به کار بردند تا حمایت آمریکایی‌ها را جلب کنند و آن پررنگ نشان‌دادن خطر نفوذ کمونیست‌ها در ایران بود. استراتژی پیشین آنها برای حفاظت از منابع نفتی کمپانی ایران - انگلیس شکست‌خورده بود».