مدارای جامعه بین الملل با تروریسم سازمان یافته خاورمیانه

زمانی که داعش سه سال پیش برای جنگ از عراق به سوریه کوچ کرد و نام دولت اسلامی عراق و شام را برخود نهاد، این گروه در هیچیک از استان های عراق، قدرت و میدان عمل نداشت و به عنوان گروهی تحت تعقیب، در حال گریز از سوی نیروهای امنیتی این کشور بود.

تنها تحرکات این گروه بمب گذاری و عملیات انتحاری بود که از سال 2005 میلادی به این سو هیچگاه متوقف نشده است.

مساله، مساله داعش و ابوبکر البغدادی به عنوان یک نام نیست، کما اینکه یک روز القاعده و بن لادن مطرح بود و یک روز الزرقاوی و زمانی النصره و حالا نیز داعش. مساله آن است که تا زمینه های بروز و ظهور پدیده تروریسم در منطقه وجود دارد، مشکل حل نخواهد شد.

برای خشکاندن ریشه های تروریسم در منطقه چند اقدام فوری لازم است، موضوع پیچیده نیست، از جمله، داعش حامیان منطقه ای دارد. آنها برای تحقق اهداف خود از این گروه ها در شرایط خاص استفاده می کنند. این حمایت ها تا زمانی که برقرار باشد، هیچ امیدی به مهار غول خارج شده از چراغ جادو نیست. آمریکا و اروپا تنها در صورت استفاده از نفوذ خود بر این کشورها می توانند بخشی از مساله را حل کنند.

دیگر اینکه گروههای تروریستی منابع مالی و تجهیزاتی و نیز زمینه های حمل و نقل و رفت و آمد لازم دارند، به ویژه آنکه بخشی از نیروهای این گروه ها از کشورهای غربی و آفریقایی و سایر مناطق جهان به این منطقه تردد می کنند.

موضوع خیلی ساده است. جامعه جهانی می تواند با وضع قوانین و مقررات سخت و نظارت شدید، جریان گردش مالی، معابر و مرزهای ورود و خروج و حلقه های ارتباط بانک ها و شرکت هایی که در امر فروش و انتقال سلاح با تروریست ها همکاری دارند را مسدود کند.

تامین سلاح و تجهیزات برای داعش و سایر گروه های تروریستی، یک مسیرهای مشخص دارد. یا شرکت ها، یا دلالان اسلحه و یا برخی کشورها - که دولت های سوریه و عراق، بعضا اسناد و مدارکی هم دارند - در امر معاملات اسلحه در این منطقه فعال هستند. بنابراین، یک برخورد جدی با این جریان در حوزه انتقال و فروش سلاح در منطقه می تواند کمک زیادی به مهار بحران کند.

اکنون داعش و القاعده در بخش های از خاورمیانه، از جمله لیبی، سوریه و عراق به ذخائر نفت دست یافته اند. این موضوع نه تنها خاورمیانه و کشورهای منطقه که همه جهان را تهدید خواهد کرد. چرا که دسترسی تروریست ها به منابع انرژی جهان آنان را غیر قابل مهارتر خواهد کرد.

در این خصوص گزارش هایی وجود دارد مبنی بر اینکه داعش به منابع نفت دست یافته و تاجران ترکیه ای نفت آنان را می فروشند. این معامله برای تاجران بزرگ منطقه اغوا کننده است، نفت بشکه ای زیر 50 دلار و حتی 10 دلار می تواند همه منطقه و جهان را دچار هرج و مرج کرده و به آتش بکشد.

مساله مهم دیگر اینکه جامعه جهانی باید تکلیفش را با مساله تروریسم روشن کند. جامعه جهانی هنوز گروه های تروریستی خاورمیانه را به عنوان تروریست شناسایی نکرده اند.

آمریکایی ها حتی درباره اصالت تصاویر و فیلم های موجود در شبکه های اجتماعی و حتی ماهواره ای تشکیک می کنند. این درحالی است که سه سال فرصت داشته اند تا در باره اصالت ماهیت این سندها تحقیق کنند.

از دولت های منطقه ای مخالف اسد هیچ انتظاری نیست، اما معلوم نیست چرا دولت های غربی با وجود سرویس های قدرتمند اطلاعاتی خود و این همه اسناد و مدارک، هنوز این مساله را که جنگ در سوریه، جنگ ارتش و دولت قانونی این کشور علیه ده ها گروه تروریستی است، کتمان می کنند؟

در همین هفته های اخیر بار دیگر دو گام برای تقویت تروریسم در منطقه یکی در شورای امنیت سازمان ملل و دیگری در شورای اروپا برداشته شد.

«طرح دسترسی نامحدود به مخالفان اسد» با هدف ارائه کمک به آنان بدون دخالت دولت سوریه که در شورای امنیت تصویب شد و دیگری تصویب طرح تحریم های جدید علیه دولت سوریه در شورای اروپا و این به معنی تضعیف دولت سوریه در جنگ با تروریست ها و ادامه تسلیح و تقویت گروه های تروریستی است که ناحیه ای بزرگ از عراق و سوریه را در بر می گیرند.

شاید نیازی نباشد که گفته شود بحران تروریسم در عراق، به شدت به بحران سوریه گره خورده است. اگر جامعه جهانی از همان ابتدا برخورد مناسب کرده بود، بحران امروز عراق رخ نمی داد. نوری المالکی نخست وزیر عراق هم سال گذشته در سفر به آمریکا بارها بر این نکته تاکید کرد که حمایت از تروریست ها در سوریه سرانجام کار عراق را سخت خواهد کرد.

از طرفی، شورای امنیت سازمان ملل که در بحران عراق نسبت به آواره شدن و کشتار چند هزار مسلمان و دیگر اقوام و پیروان اقلیت ها در موصل واکنشی نشان نداد، انتظار می رفت در قبال آوارگی صدها هزار خانواده مسیحی، موضعی سخت اتخاذ کند، اما این شورا فقط به توصیه به داعش اکتفا کرد و از آنها خواسته شده «حقوق شهروندان غیر نظامی را در مناطق تحت کنترل خود رعایت کنند».

به هرحال، بحران تروریسم در جهان و در مقطع فعلی در خاورمیانه، موضوع پیچیده ای آنگونه که جلوه کرده، نیست. راه های زیادی برای مهار آن وجود دارد؛ هر چند که عنصر زمان در حل این معضل جهانی نقش تعیین کننده ای دارد.