حاشیه های لودریان قبل از سفر به ایران

 روزنامه قانون نوشت:محافظه‌كاران براي تسويه‌حساب با دستگاه ديپلماسي هزينه‌هاي ادعاهاي بيگانگان را در حساب داخلي‌ها ثبت نكنند.

تاريخ ايران از فراز و نشيب‌هاي فراواني سرشار است كه البته كشورهاي مختلف نيز در آن نقش چشمگير دارند و اگر قرارباشد يك هرم دشمني از دولت‌هايي كه در اين سال‌ها آسيب‌هاي فراواني به مردم ما رساندند ترسيم كنيم بي‌شك فرانسه قاعده آن است. امروز نيز مسئولان اين كشور با وجود تغييرات جناجي و مبنايي كه در دولت آن‌ها صورت گرفته است دست از مخالفت با سياست‌هاي دولت جمهوري‌اسلامي برنداشته و از همين طريق سعي مي‌كند به نقش خود در مقابله با ايران ادامه دهد. در همين حال بعد از آنكه سفر نخست وزير اين كشور به ايران بنا به دلايلي كنسل شد، وزير خارجه فرانسه با هياهوي فراواني به تهران آمده است. بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت خارجه با اعلام ورود لودریان به تهران عنوان کرده بود که لودریان دوشنبه علاوه بر ملاقات و مذاکره با وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، با دیگر مقامات ارشد کشورمان نیز دیدار خواهد کرد. رایزنی در خصوص راه‌های گسترش روابط دوجانبه و تبادل نظر درباره مهم‌ترین مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی از جمله محورهای گفت‌وگوها خواهد بود. سخنگوي دستگاه ديپلماسي همچنين در نشست خبري هفته گذشته خود گفته بود: با توجه به نوع رابطه ما با فرانسه و اهمیت فرانسه در اروپا موضوعات بسیاری در دستورکار دو کشور است؛ برای رایزنی و تبادل نظر و صحبت در حوزه‌های مسائل دوجانبه و به خصوص همکار‌ی‌های اقتصادی که روند رو به رشدی را طی می‌کند و همچنین مسائل سیاسی دوجانبه و موضوعاتی که می‌تواند در حوزه غرب آسیا، خاورمیانه و خلیج فارس مطرح باشد و همچنین تحولات جهانی و مسائل اروپا و آخرین تحولات اتحادیه اروپا و موضوعاتی که برای دو طرف می‌تواند از جذابیت و کیفیت لازم برخوردار باشد. ابوالقاسم دلفی، سفیر ایران در پاریس نیز در گفت‌وگویی با خبرگزاری جمهوری اسلامی محور مذاکرات لودریان در سفر به تهران را گفت‌وگو درباره همه ابعاد روابط و همکاری‌های سیاسی و پارلمانی، اقتصادی و فرهنگی دوجانبه و همچنین رایزنی در مورد مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی مورد علاقه دو کشور بیان کرده بود. لودریان پیش از این اعلام کرده بود که اواسط مرداد، طی سفری دو روزه به تهران می‌آید تا پیروزی «حسن روحانی» در انتخابات ریاست‌ جمهوری را تبریک بگوید که این سفر انجام نشد و وزارت خارجه فرانسه بار دیگر اعلام کرد که لودریان 16 دی به تهران سفر خواهد کرد که با بروز ناآرامی‌هایی در برخی شهرهای ایران، فرانسوی‌ها این سفر را به تعویق انداختند. حال كه بعد از اين همه تاخير به ايران آمده است پيش از حضور در ايران وزارت‌خارجه اين كشور مطالبي را منتشر كرده كه جريان‌هاي محافظه‌كار ايران را به جان دولت انداخته‌است.

رجزخواني ميهمان براي ميزبان

در این بیانیه آمده بود: «لودریان روز پنجم مارس (14 اسفند) به تهران می‌ رود و مورد استقبال «حسن روحانی» ريیس‌جمهور ایران قرار خواهد گرفت. وی همچنین با «محمدجواد ظریف» همتای ایرانی خود دیدار می‌کند. دیدار با «علی لاریجانی» ريیس مجلس ایران و «علی شمخانی» دبیر شورای عالی امنیت ملی این کشور نيز در دستور کار قرار دارد. با توجه به توافق هسته‌ای که 14 جولای 2015 به دست آمد، فرانسه تاکید دارد که همچنان به سیاست روشن خود ادامه دهد و خواستار مذاکره با ایران است. آقای لودریان با طرف‌های خود در سه محور گفت‌وگو خواهد داشت».

توافق هسته‌ای: فرانسه معتقد است که این توافق خوب است و تاکید دارد که همه طرف‌های توافق هم به تعهد خود پایبند باشند. برنامه جامع اقدام مشترک تضمینی برای جلوگیری از توسعه برنامه هسته‌ای ایران در راستای اهداف نظامی بود. با توجه به این موضوع ایران باید به اجرای دقیق تعهدات خود ادامه دهد و همزمان برای ما اهمیت دارد که بهبود سرمایه‌گذاری و فعالیت بازرگانی اروپا در ایران ادامه داشته باشد.

برنامه موشکی: فرانسه بارها اعلام کرده است که برنامه موشکی ایران عاملی برای نگرانی‌های فراوان فرانسه و شرکایش است. این اقدام در راستای قطعنامه 2231 شورای امنیت نیست و عاملی برای بی‌ثباتی در منطقه محسوب می‌شود. ما همچنین مراتب نگرانی خود را در زمینه انتقال موشک به دیگران و کمک به گروه‌هایی در منطقه اعلام کرده‌ایم. به همین دلیل ما امیدواریم که بتوانیم در مسیری درست با ایران مذاکره کنیم.

نقش منطقه‌ای ایران: نقشی که ایران در منطقه ایفا می‌کند، پیامدهای بی‌ثبات‌کننده‌ای برای این ناحیه دارد. ما امیدواریم که ایران نقش مثبتی برای حل بحران در خاورمیانه داشته باشد و به حاکمیت کشورها احترام بگذارد. به همین دلیل در کنار دیگر موارد مانند یمن، لبنان و عراق، بحران سوریه و اقدامات بشردوستانه مورد توجه قرار خواهد گرفت.در بخش پایانی این بیانیه آمده است:« سفر لودریان به ایران با هدف گسترش روابط میان دو کشور و بر طبق چارچوب سفر روحانی به پاریس در سال 2016 صورت می‌گیرد. ما امیدواریم که به مذاکره با ایران در همه موارد ادامه دهیم که شامل مسائل فرهنگی، علمی و تبادل افراد میان جامعه ایران و فرانسه می‌شود.این موضوع با توجه به افتتاح نمایشگاه لوور در تهران نشانگر روابط درازمدت روابط فرهنگی ایران و فرانسه است. این نمایشگاه تاریخچه موزه لوور را به نمایش می‌گذارد».

پيش از صدور اين بيانيه، «ژان ایو لودریان» وزیر خارجه فرانسه نيز با لحني كه مورد علاقه مسئولان ايران نيست گفته بود که ایران باید به نگرانی‌ها درباره برنامه موشکی خود توجه نشان دهد یا اینکه با تحریم های احتمالی مواجه خواهد شد. وی در گفت‌وگو با روزنامه فرانسوی «ژورنال‌ دودیمانش» گفت: «برنامه‌های موشک بالستیک هستند که (موشک‌ها) می‌توانند چندین هزار کیلومتر برد داشته باشند. چنین چیزی با قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل سازگار نیست و فراتر از نیاز تهران به دفاع از مرزهای خود است». وزیر خارجه فرانسه مدعي شده بود: «اگر به این موضوع توجه نشود امکان دارد که تحریم‌های جدیدی علیه ایران اعمال شود».

خاطي عذرخواهي كند

همين لحن نامبارك و ناصحيح كافي بود تا جريان‌هاي محافظه‌كار ايران جبران اين اظهارات را بر سر دستگاه ديپلماسي تلافي كنند. در همان ساعات ابتدايي نامه‌اي كه گفته مي‌شد مربوط به بسيج دانشجويي است خطاب به شخص محمدجواد ظريف منتشر شد و از او خواست تا به نوعي وزيرخارجه فرانسه را وادار به عذرخواهي كند. در نامه آمده بود:« ‌ این رویه قابل قبول نیست که آقایان دیپلمات اروپایی در کنفرانس‌های خبری علیه کشورمان صحبت کنند، به قطعنامه‌های ضد ایرانی رای بدهند، به خودشان اجازه دخالت در سیاست‌های دفاعی ایران را بدهند و بعد به سادگی به کشورمان سفر کنند. ایشان(وزيرخارجه فرانسه) مدتی قبل ادعا کرده‌اند که با مقامات کشورمان در حوزه موشکی و منطقه‌ای مذاکراتی داشته‌اند و هدف از سفر آینده‌شان را مذاکره پیرامون آنچه نفوذ مخرب نظامی ایران در منطقه نامیده‌اند عنوان کرده‌اند که در اظهارات فوق‌الذکر دو نکته اساسی به چشم می‌خورد که قابل بررسی است.

نخست درباره ادعایی که ایشان مبنی بر انجام مذاکراتی در حوزه موشکی و مسائل منطقه صورت داده اند،هرچند این ادعا توسط معاونت و سخنگوی محترم آن وزارتخانه تکذیب شده اما استفاده از کلمات ابهام برانگیزی مانند گپ زدن و رایزنی متداول این شائبه را ایجاد می‌کند که دامنه گپ‌های آقایان تا کجا را شامل می‌شود؟دوم، این اولین بار نیست که چنین ادعای مشابهی از سوی مقامات اروپایی مطرح می‌شود و آخرین بار نیز نخواهد بود اما نکته آنجاست که اگر مطلب فوق کذب است چگونه است که یک مقام رسمی فرانسوی به همین سادگی در برابر رسانه‌ها خبر دروغ می‌دهد و در ادامه کشورمان را متهم به حضور مخرب و مداخله جویانه در کشورهای منطقه می‌کند و با هیچ واکنش جدی از سوی مقامات ایرانی مواجه نمی‌شود. مساله آنجاست که بسیاری از دیپلمات‌های اروپایی هر زمان که اراده می‌کنند، در مقابل رسانه های بین المللی کشورمان را متهم می‌کنند و به گونه‌ای از مذاکرات موشکی و امنیتی با ایران صحبت می‌کنند که گویا کشورمان اتهامات واردشده از سوی آنان را به رسمیت شناخته است. از طرفی کارنامه کشور فرانسه از بدعهدی و جنایت‌های بی‌سابقه در حق کشورمان، از بدعهدی‌های مکرر در قراردادهای تجاری تا حمایت‌های رسمی و حضور در نشست‌های سازمان منافقین و ایراد مواضع خصمانه و بيشتر کذب علیه کشورمان پر است. به هر حال از دولتی که بارها در شعارهای انتخاباتی خود وعده حفظ عزت ایرانیان را داده و ادعا کرده که توانسته است حمایت مجامع بین المللی را به سمت خود جلب کرده و جایگاه کشور را ارتقا ببخشد، انتظار می‌رود که با قدرت از حیثیت کشور دفاع کرده و اجازه ندهد که هر مقام تازه از راه رسیده‌ای از تریبون های مختلف، کشورمان را متهم به اموری کند که خود بیشتر شایسته آن است. طبیعی است عذرخواهی رسمی وزیر امور خارجه فرانسه در خاک کشورمان کمترین اقدام ممکن خواهد بود». البته اگر از اين نامه كه به مسائل حقيقي و روشن اشاره كرده بود بگذريم، رسانه‌هاي وابسته به محافظه‌كاران در ادامه توپخانه خود را به سمت ظريف و وزارت‌خارجه گرفتند و با انتشار اظهارات از جانب افراد ناشناس، شروع به تخريب دستگاه ديپلماسي كردند. براي نمونه به نقل از يك فردي نوشتند:« دستگاه دیپلماسی ما در برابر کشورهای اروپایی به خصوص فرانسه منفعل است و بیانیه وزارت خارجه فرانسه نتیجه این انفعال و خودباختگی سیاسی دستگاه دیپلماسی ماست»؛ ادعايي كه نه با بيانات رهبرمعظم انقلاب همخواني داشت و نه در دل و گوش مردم جايي پيدا مي‌كرد.

كينه‌ماندگار

در اينكه فرانسه دشمني‌هاي فراواني با ايران داشته شكي نيست و بارها دستگاه ديپلماسي و سخنگوي آن به اين نوع اقدامات يا اظهارات واكنش نشان داده‌اند. در همين راستا، فارس در گزارشي گوشه‌اي از اين نوع رويكرد را منتشر كرد كه بخشي از آن به اين شرح است. وزیر خارجه فرانسه در شرایطی به تهران سفر می‌کند که این کشور در تدوین قطعنامه ضد ایرانی شورای امنیت که البته با وتوی روسیه ناکام ماند، دخالت داشت و یک روز بعد (نهم اسفند) در بیانیه‌ای به همراه آمریکا، انگلستان و آلمان و با اشاره به گزارش سازمان ملل عدم پایبندی ایران به تحریم‌های تسلیحاتی یمن را محکوم کرده و از ایران خواستند که «هرچه سریع‌تر تمامی فعالیت‌های ناسازگار یا در تناقض» با قطعنامه سازمان ملل که تحریم‌های تسلیحاتی را در سال 2015 برقرار کرد، متوقف کند. لودریان، هشتم اسفند 96 در سفر به مسکو و در نشست خبری مشترک با «سرگئی لاوروف»، وزیر خارجه روسیه ضمن ابراز نگرانی از برنامه موشکی ایران تاکید کرد: «باید اقداماتی اتخاذ کرد تا برنامه موشکی ایران به تهدیدی علیه منطقه تبدیل نشود.ما بر اجرای کامل توافق هسته‌ای ایران تاکید داریم و باید به مفاد آن پایبند باشیم.درباره موشک‌های بالستیک ایران، بسیار نگران توسعه این موشک‌ها هستیم و در سفر هفته آینده خودم به تهران درباره این مساله صحبت خواهیم کرد». امانوئل مکرون، ريیس‌جمهور فرانسه، 24 بهمن 96 نیز خواستار تشدید نظارت‌های بین‌المللی بر برنامه موشکی ایران شد. او اولین ريیس یک کشور اروپایی است که شهریور سال جاری بعد از مواضع ترامپ ضد توافق هسته‌ای، بحث «توافق مکمل برجام» با ایران، در زمینه برنامه موشکی این کشور را به میان آورد. «مکرون» در جمع خبرنگاران گفت: «من خواستار دور جدیدی از مذاکرات با طرف‌های منطقه‌ای و اعضای دايم شورای امنیت هستم؛ همانند همان کاری که ما درباره مذاکرات هسته‌ای [با ایران] انجام دادیم، اما این بار می‌خواهیم گفت‌وگوها را به کشورهای منطقه گسترش بدهیم تا بتوانیم این ناامنی را کاهش داده و آن را ریشه‌کن کنیم». وی اضافه کرد: «لازم است که ما به‌خاطر موشک‌های بالستیک ایران را تحت نظارت قرار دهیم. این موضوع برای امنیت منطقه ضروری بوده و بنابراین لازم است ما ساز و کارهای تحریم و کنترلی متناسب با آن داشته باشیم». ژان ایو لودریان ،یکم بهمن 96 نيز به لوفیگارو گفته بود که به ایران سفر می‌کند و این سفر روز پنجم مارس (14 اسفند) و با هدف مذاکره در خصوص حمایت ایران از محور مقاومت صورت می‌پذیرد. لودریان به لوفیگارو گفته بود که «با ایران در خصوص مساله موشک‌های بالستیک و مسائل منطقه‌ای مذاکراتی داشته‌ایم؛ تمایل داریم که در خصوص نفوذ مخرب نظامی ایران در منطقه، حمایت مالی آن‌ها از حزب‌ا... و حوثی‌های یمن هم با آن‌ها مذاکره کنیم؛ به همین خاطر است که به ایران می‌روم». وزیر خارجه فرانسه 18 بهمن 96 نیز در اظهاراتی ، خواستار خروج نظامیان ایرانی از جمله نیروهای حزب‌ا... از سوریه شد. فرانسه 23 بهمن نیز هم‌راستا با دیگر شرکای غربی، حمایت خود را از رژیم اسرايیل بابت حمله هوایی به اهدافی در سوریه و سقوط یک فروند جنگنده «اف-16» نیروی هوایی اسرايیل نشان داد و سخنگوی وزارت خارجه این کشور در نشست خبری هفتگی در پاسخ به سوالی در زمینه این‌که آیا پاریس از بروز ناآرامی در غرب آسیا یا حتی مواجهه احتمالی بین ایران و اسرائیل بیمناک است، گفت: «فرانسه به امنیت اسرائیل توجه دارد و با نگرانی شاهد تحولات اخیر در وضعیت نظامی سوریه است».وزیر خارجه فرانسه آبان 1396 در سفر به عربستان و در کنفرانس خبری مشترک با عادل الجبیر، همتای سعودی خود بار دیگر عنوان کرد که «برنامه موشک‌های بالستیک ایران و مداخلات منطقه‌ای تهران موجب نگرانی ماست». لودریان همچنین در آبان مهمان شورای روابط خارجی آمریکا بود و آن زمان نیز اعلام کرد که به زودی به تهران سفر خواهد کرد تا مقدمات سفر امانوئل مکرون به ایران را فراهم کند. این دیپلمات ارشد فرانسوی بار دیگر در اظهاراتی عنوان کرد: «ما نمی‌توانیم دخالت‌های ایران و جاه‌طلبی‌های هژمونیک این کشور را بپذیریم. رفتار ایران با منافع آمریکا و فرانسه در تضاد است. این رفتار تهدیدی برای منطقه است». لودریان 21 آذر در گفت‌وگو با شبکه دوم تلویزیون فرانسه با اتهام زدن به ایران و ادعای تلاش تهران برای برتری منطقه‌ای در رقابت با عربستان و با بیان اینکه هرگونه توافق درباره آینده سوریه مستلزم «استقلال، عدم فشار و حضور از جانب دیگر کشورها» است، گفت: «حضور ایران در سوریه و میل این کشور به ایجاد محوری از مدیترانه به تهران، قابل قبول نيست». لودریان، 28 آذر 96 در حین دیدار از واشنگتن مدعی شد که فرانسه و آمریکا مصمم هستند «به شدت» فشارها بر ایران به دلیل برنامه موشک بالستیک را افزایش دهند و این اعمال فشار از طریق تحریم‌ها باشد.وی ادامه داد: «وسوسه‌های هژمونیک ایران در منطقه، مساله‌ اضطراری است چراکه ما در چارچوب حصول صلح در عراق و سوریه جلوی این فرآیند را می‌گیریم». وزیر خارجه فرانسه گفت: «ما مصمم هستیم تا بسیار به شدت به ایران اعمال فشار کنیم تا توسعه قابلیت بسیار چشمگیر بالستیک خود را متوقف کند».

اين نوع تفكر مربوط به دوران مكرون نيست. فرانسه بعد از انقلاب ايران بارها عليه جمهوري اسلامي اقدام كرده‌است. براي مثال در زمان جنگ و دوراني كه مردم زير ضرب موشك‌هاي صدام بودند، وزیر دفاع وقت فرانسه اعلام كرد كه به هر وسیله ممکن از عراق حمایت خواهیم کرد چرا که پیروزی ایران امنیت ما را به خطر می اندازد. المجه، چاپ لندن در آخرین شماره خود به نقل از یک منبع نظامی فرانسه فاش كرد كه بيشتر سلاح هایی که هم اکنون از طریق کشور فرانسه برای عراق ارسال می شود از انبارهای ارتش این کشور تامین شده و این به دلیل آن است که کارخانجات اسلحه سازی فرانسه به دلیل محدودیت ظرفیت تولید دیگر قادر به تامین فوری کلیه نیازهای تسلیحاتی عراق نیستند. در ادامه این گزارش آمده است: هنگامی که وزیر دفاع فرانسه چندی پیش با اعتراض چند تن از مخالفان نسبت به این اقدام استثنایی مواجه شد، چنین پاسخ داد که فرانسه باید به هر وسیله ممکن از عراق و رژیم بعث این کشور حمایت کند زیرا پیروزی ایران در این جنگ امنیت ملی فرانسه را با خطر مواجه می ‌كند . در راستاي همين درگيري‌هاي سابقه‌دار، بايد اشاره كنيم كه اين اعتراضات در زمان سفر لوران فابيوس نيز ايجاد شده‌بود؛ اين سياستمدار فرانسوي كه همگان ماجراي خون‌هاي آلوده‌اي كه او به ايران فرستاد را به خاطر دارند. فابیوس در دوران ریاست جمهوری میتران، در سال های ۱۹۸۴ تا ۱۹۸۶ سمت نخست وزیری را در کاخ الیزه فرانسه بر عهده داشت؛ سمتی که با اتهام دست داشتن در ارسال خون های آلوده به ایران به پایان رسید. ماجرا از این قرار است که حدود سه دهه قبل و در جریان جنگ ایران و عراق و در خلال سال‌های ۶۲ و ۶۳، انستیتوي«مریو» که اکنون در مالکیت شرکت سنوفی اَوِنتیس فرانسوی است، فاکتور‌های انعادی آلوده به «اچ‌ آی وی» را برای استفاده بیماران هموفیلی به برخی کشور‌ها از جمله آلمان ، ایتالیا، آرژانتین، عربستان، عراق و ایران و... صادر کرد. همین مساله باعث شد تعدادی از بیماران هموفیلی و تالاسمی که از این فرآوردها به عنوان دارو استفاده کردند، به این ویروس مبتلا شده و جان خود را از دست بدهند. براساس گزارش‌ها آلوده بودن این فاکتور‌ها از سوی نماینده شرکت مریو در ایران در نامه‌ای به مقامات وزارت بهداشت فاش شد. سپس به دنبال مشخص شدن این موضوع که منشأ آلودگی فرآورده‌های خونی در پرونده هموفیلی‌ها خارجی بوده است، سازمان انتقال خون ایران در سال ۱۳۸۷ از شرکت فرانسوی شکایت کرد و در ادامه وزارت بهداشت و دفتر حقوقی ریاست جمهوری وارد مسیر پرونده شدند. با اثبات قصور شرکت فرانسوی در تولید محصول سالم، سایر کشور‌ها‌ نسبت به دریافت غرامت از این شرکت اقدام کرده و توانستند خسارت خود را دریافت کنند. ایران تنها کشوری است که تاکنون موفق به دریافت خسارت خود از شرکت مریو نشده است. فابیوس متهم بود که هرگونه تشریفات در زمینه انجام آزمایش‌ها از نمونه‌های خونی را لغو کرده و خون‌های آلوده بدون اینکه مراحل آزمایش را پشت سر بگذارند، وارد بازار شدند. او دستور غربال‌گری را زمانی صادر کرد که محموله خون های آلوده، صادر شده بود.هرچند که رای این دادگاه به دلیل ناکافی بودن مستندات دخالت او در این پرونده، تبرئه فابیوس بود اما هنوز هم جناح رقیب در فرانسه این مساله را نقطه تاریک پرونده او می دانند. گفته می‌شود که غرامت بیماران این پرونده از سوی دولت ایران به این افراد و خانواده‌های‌شان پرداخت شده است اما هنوز فرانسه در این زمینه هیچ غرامتی به ایران پرداخت نکرده است. از طرفي ديگر همه ماجراي سنگ‌انداختن فرانسه سر راه مسير برجام را نيز فراموش نكردند.

پليس بد برجامي

در همين راستا و در حالی که مذاکره کنندگان ایران و 1+5 (در لوزان) برای دستیابی به توافقی سیاسی تلاش می کردند، آمریکا و فرانسه، دو متحد دیرینه، با اختلاف نظرهایی مواجه شدند و برخی از این اختلافات نیز رسانه‌ای شد. فارن پالسي سال 94 در اين‌باره نوشته بود كه حال با نزدیک شدن مهلت پایانی برای چارچوب توافقنامه نهایی، آمریکا برای مصالحه تلاش می کرد، فرانسه اندکی عقب کشید. حتی سفیر فرانسه در واشنگتن روز 20 مارس در توییتر نوشت: «تکرار اینکه توافقنامه باید تا پایان مارس حاصل شود، تاکتیک بدی است؛ نباید خود را تحت فشار بگذاریم تا به هر قیمتی به نتیجه برسیم» . سفیر فرانسه در سازمان ملل متحد نیز روز سه شنبه تصریح کرد كه اقدامات ایران کافی نبودند.تمام واژه هایی که از زبان مقامات فرانسه به گوش می رسد، عدم حمایت از تلاش آمریکا برای دستیابی هرچه سریع تر به توافقنامه است. لوران فابیوس، وزیر امور خارجه فرانسه روز 21 مارس اعلام کرد: «فرانسه خواستار حصول توافق است، اما توافقی که تضمینی واقعی برای این مساله باشد که ایران بتواند از نیروی هسته ای صلح‌آمیز استفاده کند و در عین حال به بمب اتم دست نیابد».چه اتفاقی برای فرانسه افتاده است؟ آیا فرانسوا اولاند، ريیس جمهور سوسیالیست فرانسه به ناگاه نئومحافظه کار شده است؟ آیا پاریس ناگهان به مخالف توافق با ایران تبدیل شده است؟ نه! سیاست فرانسه با یک سری اصول در زمینه منع گسترش تسلیحات هسته‌ای تعیین شده که از سال 2002 تاکنون راهنمایی برای دولت این کشور در گفت‌وگوها با ایران بوده و تنش‌های کنونی با آمریکا نشان دهنده اختلاف نظر عمیق میان دو کشور در خصوص راهبردهای واشنگتن در خاورمیانه است. اختلاف نظرها میان پاریس و واشنگتن از چندین ماه پیش نمایان شد. فرانسوی ها احساس می کنند در مذاکرات بر سر مسائل اساسی از گود خارج شده‌اند. گفت‌وگوها در مورد چارچوب چندجانبه توافق میان ایران و کشورهای عضو 1+5 به مذاکراتی دوجانبه میان ایران و آمریکا تبدیل شده است. اعتراض و شکایت دیپلمات های فرانسوی به این موضوع است. همتایان آمریکایی سعی دارند برای دستیابی به توافق تا مهلت 31مارس، آن‌ها را به قائل شدن امتیازاتی برای ایران در زمینه هایی همچون شمار سانتریفیوژهای فعال و لغو تحریم ها وادار سازند و این در حالی است که بسیاری از فرانسوی ها همچون بسیاری از منتقدان سیاست‌های کاخ سفید تعیین مهلت اینچنینی را غیرحقیقی و غیرسودمند می دانند. برخلاف کاخ سفید، فرانسوی ها عجله ای برای دستیابی به توافق ندارند. سفیر فرانسه در واشنگتن روز سوم مارس در توییتر نوشت: «ما خواستار توافق هستیم. آن‌ها به توافق نیاز دارند. تاکتیک‌ها و نتایج مذاکرات باید بازتاب این عدم تقارن و تناقض باشد». اما اختلاف نظر میان آمریکایی ها و فرانسوی ها از روند اجرای گفت‌وگوها فراتر می رود و در حقیقت به ماهیت مسائل مورد گفت‌وگو مربوط است. روند لغو تحریم ها، شرایط نظارت ها، قابلیت‌های تحقیق و توسعه (ایران)، شمار سانتریفیوژهای فعال ایران بعد از توافق و مدت زمان اجرایی بودن توافقنامه، همه مسائلی هستند که واشنگتن و پاریس در مورد آن‌ها اختلاف نظر دارند. در گفت‌وگوهای هفته پیش در لوزان، فرانسه درخواست ایران برای لغو فوری تحریم های شورای امنیت سازمان ملل متحد پس از حصول توافق را رد و اعلام کرد لغو تحریم ها تنها به صورت مرحله به مرحله ممکن است.

دلهره گريزهسته‌اي

یکی از نگرانی های اصلی زمان «گریز هسته ای» است (حداقل زمانی که ایران برای غنی سازی اورانیوم در سطح مورد نیاز برای ساخت سلاح هسته ای نیاز دارد). طبق گزارش های منتشر شده، گریز هسته ای اکنون به یک سال می رسد و مذاکره کنندگان می خواهند از این مساله کسب اطمینان کنند که گریز هسته ای در تمام مدت زمان اجرای توافقنامه و پس از آن، یک سال باقی بماند. آن‌ها همچنین خواستار توافقی هستند که برای طولانی ترین زمان ممکن، اجرایی باشد. یک دیپلمات در این باره گفت: «زمانی که مساله هسته ای مطرح باشد، 10 سال مدت زمان کوتاهی است.» یک دیپلمات دیگر نیز تصریح کرد: «ما بیش از 10 سال را به گفت‌وگو مشغول بودیم و به آرامی تحریم ها، اعمال فشارها و تعریف اصولی برای مذاکره را طراحی کردیم. زمانی که این اقدامات را خنثی کنیم دیگر اهرم فشاری نخواهیم داشت و از این رو بهتر است بهترین توافق ممکن را به دست آوریم». دیپلمات‌صهای فرانسوی تاکید دارند که توافق سیاسی در صورت حصول تا مهلت 31 مارس، تنها مرحله اول خواهد بود و مذاکراتی جدی ادامه خواهد داشت. با این حال، هیچ یک از این اظهارات با سیاست های دیرینه فرانسه در زمینه گفت‌وگوهای هسته ای با ایران مغایرت ندارد. فرانسه همواره سرسخت ترین عضو اتحادیه اروپا در مقابل ایران و مدافع تشدید تحریم‌های اتحادیه اروپا و سازمان ملل متحد علیه این کشور بوده است. در سال 2012، این فرانسه بود که اروپایی‌ها را به تحریم واردات محصولات نفتی از ایران متقاعد کرد.

نزديكي به دشمنان منطقه‌اي

اما مشکلات دیگری نیز وجود دارد؛ سیاستمداران در پاریس نه تنها در زمینه مذاکرات هسته ای، بلکه به طور کلی با بسیاری از سیاست های واشنگتن در خاورمیانه مخالف هستند. بسیاری از دیپلمات های فرانسوی بر این باورند که آمریکا که اکنون کمتر به واردات نفت از منطقه خلیج فارس وابسته است و روی مبارزه با داعش در عراق و سوریه تمرکز کرده، تصمیم دارد نظام دیرینه خود در اتحاد با کشورهای منطقه خاورمیانه تغییر دهد و به سمت نظامی پیش رود که در آن ایران جایگزین عربستان سعودی و ستون مرکزی ایجاد صلح در منطقه می شود. این مساله به ویژه برای فرانسوی ها حائز اهمیت است، چرا که در سال‌های اخیر در راستای نزدیکی روابط سیاسی و تدافعی با عربستان سعودی، قطر، امارات متحده عربی کوشیده‌اند. دیپلمات‌های فرانسوی مشکوکند که گفت‌وگوهای هسته‌ای تنها بخشی از راهبرد تعامل با ایران باشد. آمریکا جنگ علیه نیروهای داعش را به نیروهای ویژه ایرانی و نیروهای شیعه داوطلب مردمی سپرده است. فرانسه با این اقدام آمریکا مخالف است و این راهبرد را بخشی دیگر از رویگردانی واشنگتن از متحدان سنی و روی آوردن به تهران می بیند. فرانسه نیز همانند بسیاری از دیگر متحدان قدیمی آمریکا در منطقه خاورمیانه از جمله کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس، اسرايیل و ترکیه، مصالحه میان واشنگتن و تهران را مغایر با منافع خود می بیند و نگرانی‌های خود را در این زمینه در گفت‌وگوهای هسته‌ای ابراز می دارد.

لزوم تكريم ايرانيان

از پيشينه و شواهد روابط دو كشور مي‌توان دريافت كه فرانسه بيشتر اوقات در قالب دشمن نرم ايران فعاليت‌كرده و به سمتي پيش رفته‌ كه مورد علاقه مسئولان جمهوري اسلامي نبوده‌است. اگر دولتمردان اين كشور سعي دارند تا با بازي‌هاي سياسي خود دل همپيمانان‌شان را به دست بياورند بايد بدانند كه دود اين نوع رفتارها به چشم مردم ايران مي‌رود و روشي كه در پيش گرفته‌اند هيچ نتيجه مناسبي ندارد. همان‌گونه كه ظريف گفته بود نبايد يك ايراني را تهديد كرد و بايد با زبان تكريم بر سر هر مساله‌اي كه وجود دارد دور ميز گفت‌وگو نشست.

ظرافت يك ديپلماسي

از سمتي ديگر گروه‌هاي فشاري كه با هر اقدام دشمن سعي مي‌كنند دستگاه ديپلماسي را زير سوال ببرند بايد بدانند كه ظريف و يارانش آنگونه كه بايد به راه خود ادامه مي‌دهند بدون آنكه تنش ايجاد كنند. آن‌ها بهتر از قلم به‌دستان رسانه‌هاي محافظه‌كار مي‌دانند كه دولت‌هاي اروپايي نيز مانند همه كشورهاي جهان منافع خود را در اولويت مي‌دانند ولي براي آنكه كار از اينكه هست خراب‌تر نشود، به نوعي رفتار مي‌كنند كه هزينه دشمني‌ها را كاهش دهند. از آنجايي كه دشمنان و سايركشورهاي جهان را مي‌شناسيم، بايد پشت توان دفاعي كشورمان بايستيم و بر سر اين قدرت سخت معامله نكنيم؛ همانگونه كه مسئولان كشور نيز بر اين موضوع تاكيد كرده‌اند و بي‌شك امروز نيز اگر وزير خارجه فرانسه ادعايي در اين زمينه بيان كند، با پاسخ محكم مسئولان ايراني مواجه مي‌شود.