تهیه نقشه حریم گسل‌ها در سازمان زمین‌شناسی

رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی با بیان اینکه براساس مطالعات انجام شده منبع اصلی ریزگردهای کشور در داخل کشور است، گفت: زلزله از دیگر مخاطرات کشور است که در صدد تهیه نقشه حریم گسل‌ها در کشور هستیم.

 دکتر راضیه لک امروز در کنگره بین‌المللی علوم زمین با اشاره به دستکاری‌های بشر در کره زمین، افزود: با اقداماتی که بشر انجام داده، شاهد تغییرات اقلیم هستیم که از نمونه آن می‌توان به افزایش میزان CO2 اشاره کرد که با کاهش میزان تولید این گاز سمی، می‌توانیم از کره زمین مراقبت کنیم.

وی با تاکید بر اینکه ایران در منطقه خشک و نیمه خشک جهان قرار دارد، بر لزوم تدوین برنامه‌هایی متناسب با شرایط خشکسالی کشور،‌ تاکید کرد و یادآور شد: آمارها نشان می‌دهد میزان بارش کشور حدود 325 میلیمتر در سال است که نسبت به میانگین بارش جهانی، 235 میلیمتر کمتر است.

لک، تغییرات اقلیمی را یکی از عوامل ایجاد خشکسالی در کشور دانست و افزود: تغییرات اقلیمی پدیده‌ای است که در طول هزاران سال رخ می‌دهد. از این رو برای عبور از کم‌آبی به پرآبی، زمین به تدریج حرکت خواهد کرد تا بتواند فرصت بازسازی داشته باشد، ولی در حال حاضر با اقداماتی که در دو دهه اخیر انجام دادیم، زمین فرصت بازسازی ندارد؛ از این رو وظیفه ما است تا به محیط زیست کمک کنیم که بتواند خود را بازسازی کند.

رئیس سازمان زمین‌شناسی با تاکید بر اینکه ایران از نظر فرسایش خاک وضعیت مطلوبی ندارد، اضافه کرد: فرسایش خاک در ایران بسیار زیاد است، ضمن آنکه ایران از نظر مخاطرات طبیعی در اشل جهانی در شرایط مناسبی نیست. از این رو مطالعه در این حوزه‌ها از جمله برنامه‌های سازمان زمین‌شناسی است.

وی با اشاره به لرزه‌خیزی کشور، گفت: ایران دارای ریسک لرزه‌خیزی بالایی است، از این رو با شرایط دشواری مواجه هستیم.

لک با تاکید بر اینکه همراه با خشکسالی‌های ایجاد شده، کشور با مساله ریزگرد و طوفان‌های گرد و غبار نیز مواجه است،‌ اظهار کرد: بر این اساس، مطالعاتی در خصوص ریزگردها در دستور کار محققان سازمان زمین‌شناسی به منظور تعیین کانون‌های ریزگرد و مهار آن‌ها قرار گرفته است.

وی با تاکید بر اینکه با استفاده از نتایج این مطالعات، 90 درصد از هزینه‌های مهار ریزگردها کاهش می‌یابد،‌ توضیح داد: تاکنون مسائلی در خصوص منابع خارجی ریزگردهای ایران مطرح شده بود، ولی مطالعات ما نشان داد که منشا اصلی بروز ریزگردها در کشور منبع داخلی دارد، از این رو ما نباید در زمینه مهار ریزگردها خود را به کنار بکشیم.

رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی همچنین به وضعیت دریاچه ارومیه اشاره کرد و گفت: مطالعات ما نشان می‌دهد این دریاچه از 30 میلیارد متر مکعب آب به 1 میلیارد متر مکعب آب رسیده است که این امر موجب افزایش شوری آب و بالا آمدن کف این دریاچه شده است.

لک با تاکید بر اینکه این دریاچه به یک «پلایا» تبدیل شده است، گفت: از نظر ما این دریاچه اگر بخواهد به وضعیت اول بازگردد، به صدها سال زمان نیاز دارد.

وی در عین حال خاطرنشان کرد: این دریاچه از نظر ما در شرایط بحرانی قرار دارد و در حال حاضر باید تثبیت وضع موجود را در دستور کار مطالعاتی خود قرار دهیم.

لک در بخش دیگری از سخنان خود به وضعیت منابع آبی کشور اشاره کرد و گفت: هر چند که ایران یک درصد مساحت کل دنیا را دارد، ولی مصرف آب آن 2 برابر مصرف جهانی است. علاوه بر آن در کنار احداث 450 هزار چاه مجاز در مناطق آبرفتی شاهد احداث 350 هزار چاه غیر مجاز نیز هستیم.

رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی استفاده از آب‌های کارستی را برای جبران کم‌آبی کشور پیشنهاد داد و افزود: مصرف بی رویه در مناطق آبرفتی به دلیل سست بودن زمین موجب فرونشست زمین می‌شود، از این رو پیشنهاد می‌شود که تحمیل فشار بر مناطق آبرفتی به دلیل ازدیاد برداشت بی رویه آب را کاهش دهیم و به سمت آب‌های کارستی حرکت کنیم.

وی با اشاره به چالش آب در مشهد، توضیح داد: در ابتدا پیشنهاد شد که برای رفع بحران آب در مشهد به فکر انتقال آب به این شهر باشیم که انتقال آب یکی از نامناسب‌ترین روش‌های تامین آب است، چرا که منجر به تخریب محیط زیست مناطق دیگر می‌شود.

لک اضافه کرد: با مطالعات بسیار  زیادی که در این شهر انجام دادیم،‌ استفاده از آب موجود در سازندهای سخت را پیشنهاد دادیم.

به گفته وی، این محققان با مدل‌سازی‌های انجام شده، محل آبخوان‌ها در سازندهای سخت را تعیین کرده‌اند.

وی اضافه کرد: بر اساس مطالعات ما، رودخانه‌ای در زیر زمین ایران به سمت ترکمنستان وجود دارد، هر چند که منشا این رود در ایران است، ‌ولی کشور ترکمنستان با احداث چاه از آن بهره‌برداری می‌کند که ما پیشنهاد دادیم از این آب برای تامین آب مشهد استفاده شود.

رئیس سازمان زمین‌شناسی، تهیه نقشه حریم گسل‌ها را از دیگر اقدامات سازمان زمین‌شناسی نام برد و گفت: از جمله برنامه‌های این سازمان در سال 97 تهیه نقشه حریم گسل‌ها است.

وی ادامه داد: علاوه بر گسل‌های اصلی نیاز است تا حریم گسل‌های فرعی نیز مشخص شود، چرا که براساس قوانین مصوب شده اجازه ساخت و ساز در حریم‌های گسل‌ها داده نمی‌شود.