آیا ترکیه در "تله عفرین" گرفتار می‌شود؟

 طی چند روز گذشته، اخبار بسیاری درباره توافق میان نیرو‌های کُرد و دولت سوریه برای ورود ارتش سوریه به عفرین منتشر شد. این توافق از این حیث مهم است که اگر نیرو‌های سوری وارد عفرین شوند، احتمال درگیری مستقیم با ارتش ترکیه بیشتر خواهد شد.

خبرگزاری سانا دیروز طی گزارشی از ورود نیرو‌های «مردمی» سوریه به عفرین و بمباران شدن آن‌ها توسط ترکیه خبر داد. این رویداد توجه رسانه‌ها و تحلیلگران را جلب کرد. عبدالباری عطوان، سردبیر روزنامه رأی الیوم، در سرمقاله این روزنامه به تحولات عفرین پرداخت و نوشت: بمباران توپخانه‌ای نیرو‌های مردمی سوریه - که در حال پیشروی به سمت این شهر بودند - توسط ترکیه، وضعیت نظامی در شهر عفرین در شمال غرب سوریه را بحرانی‌تر کرد. این بمباران باعث توقف موقت پیشروی نیرو‌های سوری شد.

عطوان ادامه داد: رهبری ترکیه از طریق این بمباران، می‌خواهد تهدیداتش مبنی بر استمرار عملیات تا نابودی یگان‌های مدافع خلق کُردی را جدی جلوه دهد. اما این عنادورزی ممکن است در آینده نتایج معکوس دهد. به نظر می‌رسد که رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، پس از جلسه سه ساعته با رکس تیلرسون، وزیر خارجه آمریکا، برای برخی از اختلافاتش با آمریکا، راه حل‌هایی پیدا کرده است. به همین دلیل، تنش نظامی را تشدید کرد. این امر ممکن است باعث فروپاشی اتحادش با ایرانیان و روس‌ها شود.

سردبیر رأی‌الیوم خاطرنشان کرد: سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه، که از دقیق‌ترین جزئیات نزاع بر سر سوریه آگاه است، به اردوغان نصیحت ارزشمندی داد. لاوروف گرفت: «ما مطمئن هستیم که ترکیه می‌تواند از طریق گفت‌وگو با دولت سوریه، از منافع امنیتی مشروعش صیانت کند.» آنچه اعتبار این نصیحت لاوروف را تاکید می‌کند این است که مرز‌های سوریه و ترکیه از سال ۱۹۹۹ و مشخصا از زمان توافق دو طرف که منجر به خروج عبدالله اوجالان از سوریه شد، شاهد امنیت و ثبات بی‌نظیری بود.

عطوان افزود: ما امیدواریم که اردوغان در تله آمریکا نیافتد. آمریکا به دنبال سوءاستفاده از ورق کُرد‌ها برای ایجاد آَشوب در منطقه و تجزیه آن بر اساس نژادی و فرقه‌ای است. اردوغان چندین بار بر تمامیت ارضی سوریه تاکید کرده، زیرا تجزیه سوریه گامی به سوی تجزیه ترکیه خواهد بود.

در ادامه یادداشت آمده: اردوغان آمریکا را بزرگترین و خطرناکترین دشمن برای کشورش دانست. زیرا به فتح الله گولن که ترکیه آن را مسئول کودتای ناکام اخیر می‌داند و آمریکا او را بازنمی‌گرداند، پناه داده است. آمریکا از تاسیس یک موجودیت کُردی در مرز‌های جنوبی ترکیه حمایت مالی و تسلیحاتی می‌کند، با این حال، اردوغان با آمریکایی‌ها مذاکره می‌کند و با آن‌ها توافق می‌کند. آن‌ها را ظرف کمتر از دو ماه، از لیست دشمنانی که از پشت به او خنجر می‌زنند مجددا به لیست دوستان منتقل می‌کند.

این روزنامه‌نگار فلسطینی عنوان کرد: جنگ هفت سال گذشته، علیرغم هزینه ۷۰ میلیارد دلاری آمریکا نتوانست نظام و دولت سوریه را ساقط کند. هنوز نمی‌دانیم که ترکیه و سایر کشور‌ها در این جنگ چقدر هزینه کرده‌اند. شاید وقت آن رسیده که سیاست‌ها تغییر کند و سوریه و ترکیه برای آغاز یک مرحله جدید با حمایت روسیه وارد یک گفت‌وگو شوند. مرحله‌ای که امنیت و ثبات را برای دو طرف و کل منطقه محقق کند.

عطوان اعلام کرد: شعله‌ور شدن درگیری‌ها بین نیرو‌های سوریه و ترکیه در عفرین، به نفع هیچکدام از دو طرف نیست. این مبالغه نیست اگر بگوییم که ترکیه در این درگیری‌ها بیشترین ضرر را متحمل خواهد شد. زیرا مقامات سوریه چیز زیادی برای از دست دادن ندارند. ترکیه طی حکمرانی حزب عدالت و توسعه در ۱۵ سال گذشته، توانست دستاورد‌های سیاسی و اقتصادی بزرگی محقق کند. ترکیه هفدهمین اقتصاد جهان شد. اما این دستاورد‌ها در هفت سال گذشته، یعنی با آغاز بحران سوریه، دچار تنزل شد. به طور کلی غرب از این صعود ترکیه بسیار نگران بود. زیرا ترکیه اسلام‌گرا را بزرگترین تهدید می‌داند و فراموش نخواهد کرد که روزی نیرو‌های امپراتوری ترکیه وارد وین شد.

امکان ندارد نیرو‌های سوریه بدون دریافت چراغ سبز از رئیس‌جمهور ولادیمیر پوتین به شهر عفرین بروند. هر کس غیر از این بگوید، خودش را قبل از دیگران فریب می‌دهد. آیا رهبری ترکیه می‌خواهد اتحادش با مسکو فروبپاشد و ایران را از جایگاه دوستان به جایگاه دشمنان منتقل کند؟ آیا ترکیه می‌خواهد تفاهمات استراتژیکی که سه طرف در نشست سوچی به آن رسیدند را نابود کند؟

عطوان هشدار داد: نگران هستیم که عفرین تله‌ای باشد که توسط آمریکا و اسرائیل برای تضعیف روسیه، ترکیه، ایران و سوریه و نیز برای انحراف افکار عمومی از خطر و تهدید اصلی منطقه، یعنی اسرائیل، نصب شده باشد. هر کس به سخنرانی بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، و اچ آر مک‌مستر، مشاور امنیت ملی آمریکا، گوش داده باشد، متوجه گفته‌های ما می‌شود.

وی در پایان نوشت: آمریکا در منطقه فقط با اسرائیل متحد است و تمام سیاست‌هایش را برای تامین منافع آن به کار می‌گیرد و اگر بتواند از دیگران - در رأس آن‌ها ترکیه، کرد‌ها و عرب‌ها - به عنوان ابزار‌هایی در این راستا استفاده می‌کند. به همین دلیل است که معتقدیم نصیحت مزبور لاوروف شاید کوتاه‌ترین مسیر برای ناکام گذاشتن این طرح‌ها باشد. این سخنان، خطاب به همه طرف‌ها بخصوص اردوغان است.