مقصر نه کیارستمی است و نه سینما

  حسین رضایی، هنرپیشه‌ای حرفه‌ای نبود، طبعا بازیگر غیرحرفه‌ای بود که در فیلم یکی از فیلم‌سازان برجسته این کشور ایفای نقش کرد. به عقیده من، اصولا نابازیگر نداریم، منتها بسیاری بازیگر غیرحرفه‌ای هستند. حسین رضایی هم بازیگر غیرحرفه‌ای بود. حالا نمی‌توان گفت از بخت خوب یا بدش به تور فیلم‌ساز برجسته ما، عباس کیارستمی، خورد و مقابل دوربینش ظاهر شد و با همان بازی خودش را به‌عنوان بازیگر تثبیت کرد و سر سوزن ذوقی هم داشت و استاد کیارستمی هم لابد در او چیزی دیده بود که چنین نقش دشواری را در «زیر درختان زیتون» به او سپرد. زمانی که خبر فوت او را شنیدم، به یاد لحظه دیالوگ‌گفتنش در فیلم با طاهره افتادم. درعین‌حال که با او حرف می‌زد، با خودش هم واگویه می‌کرد و نوع دیالوگ‌گفتنش کاملا طبیعی بود و اگر چنین لحظه‌های زیبایی از بازی او در خاطرمان هست، قطعا هنر کیارستمی است. اگر در آن فیلم به‌قدری مطرح شد که حتی قرار بود جایزه بهترین بازیگر را در جشنواره کن به او اهدا کنند و اگر چنین موفقیت‌هایی را تجربه کرد، هدایت درست کیارستمی بود. در طول سه، چهار دهه اخیر بحث حضور بازیگران غیرحرفه‌ای در سینما مطرح شده و اینکه سرنوشت آنها چه می‌شود؟ مثل عدنان عفراویان در فیلم «باشو غریبه کوچک» و نمونه‌های دیگری که بعد از حضور و درخشش در فیلمی، سرنوشت دیگری پیدا کردند.

اینکه بعد از بازی در فیلم اینها چه سرنوشتی پیدا می‌کنند و احیانا دچار مشکلاتی می‌شوند، قطعا گناه فیلم‌ساز نیست. اگر حسین رضایی بعد از درخشش در این فیلم تنها مانده است یا آن‌طور که باید محبت ندیده، مقصر نه عباس کیارستمی است و نه سینما، شرایط زندگی به این شکل است. کمااینکه دختری که نقش مقابل حسین رضایی را در فیلم «زیر درختان زیتون» بازی می‌کرد، طبق مستندی که آقای صمدیان سال‌ها بعد از ساخت این فیلم ساخته بود، در روستایی زندگی می‌کرد و اصلا قرار نبوده هنرپیشه شود. درست است که حسین رضایی در طول سالیان زندگی‌اش آن‌طور که باید محبت ندید، اما بسیاری از اهالی سینما بعد از خبر فوت او ناراحت و غمگین هستند و این نشان‌دهنده این است که او اثری از خودش به‌جا گذاشت و آدم گمنامی در شمال کشور با حضور در فیلمی ماندگار، اثری از خودش به یادگار گذاشت و به‌شخصه از شنیدن خبر فوت او بسیار ناراحت شدم. روحش شاد.