کاهش دستوری نرخ سود بانکی در چند ماه گذشته از سوی برخی کارشناسان به دلایلی نظیر کم توجهی به روند نرخ تورم و احتمال پیدایش شوک ارزی مورد انتقادهایی قرار گرفت.
کاهش دستوری نرخ سود بانکی در چند ماه گذشته از سوی برخی کارشناسان به دلایلی نظیر کم توجهی به روند نرخ تورم و احتمال پیدایش شوک ارزی مورد انتقادهایی قرار گرفت. در پی بروز نوسان های اخیر در بازار ارز و سکه، سیاستگذار برای مبارزه با تقاضای سفته بازی بازار ارز اقداماتی چون انتشار گواهی سپرده با نرخ سودی حداقل 50 درصد بالاتر از نرخ تعیین شده برای سود سپرده‌ها را کلید زد.
یک بار دیگر این تجربه تصمیم سازان پولی کشور را به صرافت انداخت تا هنگامی که الزامات ثبات بازار مالی و پولی محقق نشود، ایجاد تغییر در متغیرهای مربوط به مسیر نقدینگی آثار ناخوشایندی بر اقتصاد کشور خواهد داشت. کاهش نرخ سود بانکی البته بخشی از نقدینگی را به سمت بازارهایی چون مسکن و بازار سرمایه سوق داد اما در فرهنگ رفتار اقتصادی مردم، ریسک سرمایه‌گذاری در بازارهای با ظرفیت سفته بازی پایین چندان جذاب نیست.
و در چنین وضعیتی تدابیر سه گانه انتشار گواهی سپرده ریالی با نرخ سود 20 درصد، انتشار گواهی سپرده ریالی مبتنی برارز با نرخ سود 4 و 5/4 درصد(یک و دو ساله) و پیش فروش سکه بهارآزادی با نرخ 14 و 13 میلیون ریال(شش ماهه و یکساله)، که شب چهارشنبه توسط بانک مرکزی اتخاذ شد، می‌تواند به‌عنوان مسکن قوی و البته نه مرهم چالش سیاست ارزی تلقی شود.
و در چنین وضعیتی تدابیر سه گانه انتشار گواهی سپرده ریالی با نرخ سود 20 درصد، انتشار گواهی سپرده ریالی مبتنی برارز با نرخ سود 4 و 5/4 درصد(یک و دو ساله) و پیش فروش سکه بهارآزادی با نرخ 14 و 13 میلیون ریال(شش ماهه و یکساله)، که شب چهارشنبه توسط بانک مرکزی اتخاذ شد، می‌تواند به‌عنوان مسکن قوی و البته نه مرهم چالش سیاست ارزی تلقی شود.
منظور از الزامات ثبات بازار مالی و پولی هم مجموعه‌ای از اقدامات است که حداقل آن یکسان‌سازی نرخ ارز می باشد. کمترین اثر یکسان‌سازی نرخ ارز در ثبات بازار این است که باگ هیجانات ارزی را در بازار پوشش خواهد داد و برای مدتی (نه چندان کوتاه و نه چندان طولانی) شوک و هیجان ارزی را در بازار تخلیه خواهد کرد و سپس ثباتی را به وجود خواهد آورد که به هیچ وجه ظرفیت سفته بازی نخواهد داشت.
بحران اخیر نوسانات ارزی اگر چه سه دلیل ریشه‌ای و تکمیلی (کاهش نرخ سود سپرده، اخلال در ورودی ارز و تقاضای سفته بازی متأثر از دو عامل فوق) داشت اما از مدت‌ها قبل قابل پیش‌بینی بود. بنابراین باید گفت آنچه تمهیدات بانک مرکزی در خصوص هدایت نقدینگی به سمت شبکه بانکی در شب چهارشنبه و پیرو چالش ارزی اتخاذ شد، از این منظر چندان غیرمنتظره نبود. چون حداقل در چندین بازه مختلف زمانی از 20 سال پیش تا کنون، شاهد این خط سیر تکراری تصمیم‌گیری سیاستگذار بوده‌ایم. چندین سال است که کارشناسان در بیان حل این معضل ریشه‌ای از لزوم انجام اقداماتی به مثابه جراحی سخن می‌گویند.
حداقل این پیشنهادات کارشناسی، واقعی‌سازی (یکسان سازی) نرخ برابری ریال در برابر ارزهای خارجی یکبار برای همیشه و البته آمادگی برای پس لرزه‌های حاصل از آن است. این اقدام اگر چه جسارت می خواهد اما هم اعتماد فعالان اقتصادی را در پی خواهد داشت، هم بلاتکلیفی‌های بخش تجارت کشور را کاهش خواهد داد، هم رانت بی‌دلیل و یارانه غیرعادلانه به بخش‌هایی از اقتصاد را پایان خواهد بخشید و هم شوک‌های تورمی ناشی از آن را پیش‌بینی پذیر و البته در یک خط سیر منطقی هدایت خواهد کرد.
بارها در برهه زمانی چند سال اخیر سیاستگذار از یکسان‌سازی نرخ ارز با تکیه بر مؤلفه‌هایی چون روان‌سازی ورودی و خروجی ارز کشور سخن گفته بود و البته ترس از انتظارات تورمی و همچنین تأثیرگذاری عوامل بیرونی، مانع از آن شده بود که جسارت تحقق این یکسان‌سازی ایجاد شود اما به نظر می‌رسد که اگر این مسأله تحقق یابد، تنظیم بازارهای دیگر نیز به مراتب بهتر انجام خواهد شد. برای مثال اگر در همان بازه اعمال دستوری کاهش نرخ سود، ابتدا این یکسان‌سازی تحقق پیدا می کرد، هیجانات دلاری در یک بازه کوتاه مدت تخلیه می‌شد و سپس سیاستگذار با خیال آسوده، زمینه را برای کاهش نرخ سود فراهم می کرد.
بحران اخیر نوسانات ارزی اگر چه سه دلیل ریشه‌ای و تکمیلی (کاهش نرخ سود سپرده، اخلال در ورودی ارز و تقاضای سفته بازی متأثر از دو عامل فوق) داشت اما از مدت‌ها قبل قابل پیش‌بینی بود. بنابراین باید گفت آنچه تمهیدات بانک مرکزی در خصوص هدایت نقدینگی به سمت شبکه بانکی در شب چهارشنبه و پیرو چالش ارزی اتخاذ شد، از این منظر چندان غیرمنتظره نبود. چون حداقل در چندین بازه مختلف زمانی از 20 سال پیش تا کنون، شاهد این خط سیر تکراری تصمیم‌گیری سیاستگذار بوده‌ایم. چندین سال است که کارشناسان در بیان حل این معضل ریشه‌ای از لزوم انجام اقداماتی به مثابه جراحی سخن می‌گویند.
حداقل این پیشنهادات کارشناسی، واقعی‌سازی (یکسان سازی) نرخ برابری ریال در برابر ارزهای خارجی یکبار برای همیشه و البته آمادگی برای پس لرزه‌های حاصل از آن است. این اقدام اگر چه جسارت می خواهد اما هم اعتماد فعالان اقتصادی را در پی خواهد داشت، هم بلاتکلیفی‌های بخش تجارت کشور را کاهش خواهد داد، هم رانت بی‌دلیل و یارانه غیرعادلانه به بخش‌هایی از اقتصاد را پایان خواهد بخشید و هم شوک‌های تورمی ناشی از آن را پیش‌بینی پذیر و البته در یک خط سیر منطقی هدایت خواهد کرد.
بارها در برهه زمانی چند سال اخیر سیاستگذار از یکسان‌سازی نرخ ارز با تکیه بر مؤلفه‌هایی چون روان‌سازی ورودی و خروجی ارز کشور سخن گفته بود و البته ترس از انتظارات تورمی و همچنین تأثیرگذاری عوامل بیرونی، مانع از آن شده بود که جسارت تحقق این یکسان‌سازی ایجاد شود اما به نظر می‌رسد که اگر این مسأله تحقق یابد، تنظیم بازارهای دیگر نیز به مراتب بهتر انجام خواهد شد. برای مثال اگر در همان بازه اعمال دستوری کاهش نرخ سود، ابتدا این یکسان‌سازی تحقق پیدا می کرد، هیجانات دلاری در یک بازه کوتاه مدت تخلیه می‌شد و سپس سیاستگذار با خیال آسوده، زمینه را برای کاهش نرخ سود فراهم می کرد.
منبع : ایران
ارسال نظر
