فرش قرمز برای دلار!

  ۴۸۰۰ تومان، نرخی بود که بازار ارز ایران امروز برای اولین بار در تاریخ خود تجربه و به رکوردهای قبلی خود در چند ماه اخیر اضافه کرد. این رکورد در حالی در نیمه بهمن‌ماه ثبت شد که وعده سیاست‌گذاران ارزی برای این ماه به ‌گونه‌ای دیگر بود.

دلار از شهریورماه سال جاری تاکنون یعنی کمتر از پنج ماه حدود ۱۰۰۰ تومان گران شده و از ۳۸۰۰ به ۴۸۰۰ تومان رسیده است. این ارز که از نیمه مهرماه به ۴۰۰۰ تومان رسید و به سرعت نرخ‌های بالاتری را تجربه کرد، طی دو هفته گذشته ۴۷۰۰ تومان را هم پشت سر گذاشت تا این‌که در جریان این افزایش رئیس جمهور و رئیس کل بانک مرکزی طی اظهارنظری از تعدیل بازار ارز و ارزانی طی بهمن‌ماه و اسفندماه خبر دادند.

بر این اساس به فاصله دو روز و با واکنش بازار دلار تا حدی تعدیل و تا حدود ۱۵۰ تومان کاهش قیمت داشت و به ۴۵۵۰ تومان هم رسید ولی این چندان دوام نیاورد و بار دیگر بازار دستخوش نوسان شده و روند افزایشی طی کرد تا این‌ که امروز (یک‌شنبه) دلار ۴۸۰۰ تومان را هم تجربه کرد که بالاترین سطح قیمت در تاریخ ارزی ایران تا به امروز است.

در حالی بازار ارز دوره‌ای را پشت سر می‌گذارد که از ثبات برخوردار نیست که طی ماه‌های اخیر و در جریان افزایش قیمت دلار و انتقاداتی که مطرح بود، بارها مسئولان مربوطه وعده کاهش قیمت و تعدیل نرخ دلار را داده بودند، به طوری که در اولین واکنش‌ها کرباسیان- وزیر اقتصاد - به صراحت برخی اعلام نظرها مبنی بر تمایل دولت به ماندگاری قیمت دلار در بالاتر از ۴۰۰۰ تومان را تکذیب کرده و تاکید داشت، این اتفاق رخ نخواهد داد.

به دنبال آن نوبخت - رئیس سازمان برنامه و بودجه - نیز قیمت موجود در بازار ارز را حتی در زمانی که حدود ۴۲۰۰ تومان بود، منطقی ندانست و تاکید داشت که بانک مرکزی جریان بازار را کنترل می‌کند.

در این میان گرچه سیف - رئیس کل بانک مرکزی - بارهاعنوان کرده بود این بانک در حال کنترل بازار و گرفتن نوسانات تند آن است، اما هیچ گاه به صراحت تایید نکرده بود که قرار است دلار ارزان شده و یا به کمتر از ۴۰۰۰ تومان برگردد، ولی چندی پیش بعد از این‌که دلار ۴۲۰۰ تومان را پشت سر گذاشت، وی این قیمت را منطقی ندانست و از تعدیل آن خبر داد. با این وجود دلار همچنان روند رو به رشد خود را طی کرد تا این‌که از همان ۴۲۰۰ تومانی که منطقی نبود تا ۶۰۰ تومان دیگر گران شده و امروز به ۴۸۰۰ تومان رسید.

هرچند که هیچ‌گاه بحثی در مورد قیمت واقعی و منطقی دلار از سوی سیاست‌گذاران ارزی اعلام نشده اما تا حدود یک سال پیش هم هرگاه اعلامی در مورد نرخ ۴۰۰۰ تومانی دلار در بازار ایران از سوی کارشناسان و یا مسئولان پیشین بانک مرکزی مطرح می‌شد، این بانک مرکزی بود که نسبت به آن واکنش نشان داده و تاکید داشت بازار نرخ را تعیین می‌کند، ولی اکنون این ارز در روال گرانی قرار دارد و حتی خود را به ۵۰۰۰ تومان نزدیک کرده است.

در این میان پیش‌بینی آینده بازار برای فعالان اقتصادی بسیار سخت‌تر از گذشته است چراکه معمولا در سال‌های قبل به دلیل افزایش عوامل فصلی و برخی عوامل دیگر در فاصله بین آبان تا دی‌ماه قیمت دلار صعودی شده، ولی در دو ماه پایانی معمولا ثابت مانده و یا با کاهش قیمت همراه بود، در حالی که برای سال جاری فعلا چنین اتفاقی نیفتاده آن هم در شرایطی که رئیس کل بانک مرکزی به صراحت از ارزانی قیمت دلار در بهمن‌ماه و اسفندماه خبر داده است.

گرچه نباید انتظار داشت که سیاست‌گذار ارزی اعلام شفافی در مورد جریان پیش‌روی بازار ارز داشته باشد و به طور منطقی از تلاش برای آرام شدن بازار سخن بگوید، اما وعده ارزان شدن آن ممکن است برخی فعالان اقتصادی و افرادی که برنامه و فعالیت خود را برمبنای قیمت دلار تعیین می‌کنند و به ویژه افرادی که تجربه کافی از بازار ندارند را تا حدی بلاتکلیف بگذارد.

با این وجود فعلا بانک مرکزی هیچ توضیحی درباره جریان بازار ارز نداشته و تنها اعلام نظری که بارها تکرار شده، به تلاش برای تعدیل بازار که البته تا حدی جریان فعلی آن طبیعی می‌داند، محدود می‌شود.