پیامدهای زیست محیطی فاجعه سانچی

 محققان چینی از ۳ سناریو مختلف برای پیامدهای زیست‌محیطی فاجعه سانچی گفتند.

شنبه ۱۶دی فاجعه شروع شد؛ کشتی نفتکش ایرانی با کشتی چینی تصادف کرد، در آتش سوخت و ۸ روز بعد با همه‌ی ۳۲ نفر خدمه‌اش به زیر آب رفت، سانچی به زیر آب رفت اما به نظر می‌رسد این فاجعه ادامه دارد، لکه نفتی به وجود آمده در این حادثه روز به روز بزرگتر شد و الان وسعتی اندازه شهر پاریس دارد.

به گفته مقامات چین در این حادثه تاکنون چهار لکه نفتی روی دریا مشاهده شده که اندازه آن برابر مساحت شهر پاریس است، در این رابطه سازمان ملی اقیانوس‌ها در چین با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که مجموعا ۱۰۱ کیلومتر مربع از سطح دریای شرقی چین به مواد نفتی آلوده شده است و نیروهای این کشور تلاش می‌کنند تا از افزایش آلودگی جلوگیری شود.

در همین راستا برخی معتقدند یکی از دلایل خاموش نکردن آتش کشتی ایرانی توسط چینی‌ها، سوختن بخش بزرگتری از محموله نفتی سانچی بود تا دریای چین کمتر آلوده شود.

با این وجود به نظر می‌رسد این حادثه هنوز هم آسیب‌های زیست‌محیطی شدیدی به همراه دارد، آسیب‌هایی که ظاهرا و تاکنون غیرقابل پیش‌بینی هستند؛ جهت بادها روز به روز تغییر می‌کنند و معلوم نیست چه اتفاقی می‌تواند برای لکه‌‌های نفتی بیافتد. به همین دلیل دانشمندان چینی سناریوهای مختلفی برای آسیب‌های زیست محیطی این حادثه پیشبینی کرده‌اند:

۱- رسیدن بخشی از آلودگی به سواحل آمریکا

به گفته برخی دانشمندان دولتی چین، امکان رسیدن بخشی از آلودگی سانچی به سواحل شمال و غرب ایالات متحده وجود دارد.

ژوژیوها یک محقق اقیانوس شناسی چینی در این رابطه می‌گوید: امکان دارد آلودگی‌های سانچی توسط قوی‌ترین جریان‌های اقیانوس‌ها به مناطق دیگر بروند. قطعا ممکن است که اثر قسمتی از آلودگی سانچی را در ساحل غربی ایالت متحده ببینیم.

ژو فینگ دیگر دانشمند چینی هم با همکار خودش موافق است، او می‌گوید که در زمستان‌ها بادهای شمالی در شرق دریای چین قدرت زیادی دارند و امکان دارد لکه نفتی به سمت جریان‌های قوی اقیانوسی هدایت شوند.

۲- محدود شدن آلودگی در منطقه تصادف

البته ژو فینگ می‌گوید به سناریو دیگری باور دارد؛ اینکه اثرات منفی آلودگی فقط به دریای شمالی چین و به منطقه غرق شدن کشتی محدود شود. این دانشمند دولت چین در این رابطه گفت: آلاینده‌ها می توانند بر اکوسیستم دریایی از جمله منابع ماهیگیری تاثیر گذار باشند، اگر چه تحقیقات بیشتری برای ارزیابی میزان تأثیر آن لازم است.

در واقع آلودگی‌های نفتی به دو روش به محیط‌زیست دریا آسیب وارد می‌کند، یکی از طریق آلودگی ناشی از مواد سمی موجود در نفت یکی هم از طریق مواد شیمیایی که برای از بین بردن آلودگی نفتی وارد دریا می‌شوند. البته به علت اینکه در بیشتر مواقع نفت روی آب شناور است حیواناتی مثل ماهی‌خوارها و پرندگان دریایی از آلودگی‌های نفتی آسیب بیشتری می‌بینند.

از سویی دولت چین هم اعلام کرده که مکان لکه‌ها‌ را با هواپیما‌ و ماهواره پیدا می‌بینند اما آنها نمی‌توانند بفهمند که زیر دریا چه خبر است.

۳- یک آسیب ناچیز

اما یک سناریو دیگر هم وجود دارد، گوان ویبین محقق زیست‌شناسی دریایی موسسه‌ای در چین می‌گوید امکان دارد آسیب‌های زیست‌محیطی این حادثه بسیار کم باشد. او در این رابطه گفت: اگر جریان‌های اقیانوسی لکه نفتی را به سمت اقیانوس آرام ببرد اتفاق خوبی افتاده است.

در واقع امکان دارد تا همه‌ی لکه‌های نفتی در اقیانوس آرام رقیق شوند، ویبین در این رابطه گفت: یک میلیون بشکه به نظر زیاد می‌رسد، اما در مقایسه با اندازه اقیانوس آرام، ناچیز است.

۱۳۶هزار تن نفتی که در سانچی وجود داشت نوع رقیقی از نفت بود که در دمای معمولی تبخیر می‌شود و این هم از عواملی است که امکان کم کردن آسیب‌های زیست محیطی این فاجعه را کمتر می‌کند.

چینی‌ها باید چه کار کنند؟

البته برای رساندن میزان آسیب‌های زیست‌محیطی به کمترین حد دولت چین هم باید اقدامات مختلفی انجام دهد، یکی از متداول‌ترین روش‌ها برای مقابله با آلودگی‌های نفتی استفاده از موادی به نام پراکنده کننده است. برای مثال در جولای سال ۱۹۷۹ میلادی وقتی کشتی آتلانتیک با ۵۰۰ هزار تن نفت تصادف کرد و در آتش سوخت، برای کاهش میزان نفتی که وارد دریا شد از پراکنده‌کنندگان استفاده شد. البته در پایان بیش از ۲۰۰ هزار تن نفت وارد دریا شد؛ بیشترین آلودگی نفتی به وجود آمده به علت تصادف کشتی.

پراکنده کننده‌ها موادی مثل مایع ظرفشویی هستند که مولکول‌های نفت را به ذرات ریزتر تبدیل می‌کنند، البته بسیاری از دانشمندان معتقدند که پراکنده‌کننده‌ها با اینکه جلوی جمع شدن نفت را بگیرند ولی با پراکنده کردن مواد سمی نفت آسیب بیشتری به جانوران دریایی وارد می‌کنند. به همین دلیل آنها می‌گویند مسئولان باید اجازه دهند آلودگی‌های نفتی به طور خودکار و توسط طبیعت تجزیه شوند.