کورتون خوب یا بد؟

همه داروها از خواص درمانی و در عین حال عوارض جانبی برخوردارند. در این میان بعضی داروها به دلیل خواص ضد درد و التهاب مورد مصرف بیشتری دارد و در بسیاری موارد مورد سوءمصرف قرار گرفته، به شکل غیرمنطقی استفاده می‌شود.

امروزه کورتون یکی از مهم‌ترین داروها محسوب می‌شود. متاسفانه به دلیل اثر خوبی که این دارو دارد، در مواردی مثل دردهای مفصلی یا حتی گلودردهای چرکی از آن بدون علت استفاده می‌شود و عوارض زیادی را متوجه بیمار می‌‌کند.

داروهایی که آنها را به عنوان کورتون می‌شناسیم شامل پردنیزولون، بتامتازون، دگزامتازون، متیل پردنیزولون، ترپامسینولون، هیدروکورتیزون و کلوبتازول می‌شود.

این داروها خاصیت مسکن و تضعیف سیستم ایمنی بدن را دارد و در درمان تعداد زیادی از بیماری‌ها کاربرد دارد. نام علمی این داروها کورتیکواسترویید است و به شکل قرص، آمپول، اسپری و پمادهای موضعی در بازار وجود دارد.

برای درمان برخی بیماری‌ها به عنوان مسکن فوری از انواع کورتون‌ استفاده می‌کنیم. مثلا در حساسیت‌ های شدید تزریق یک آمپول حاوی کورتون می‌تواند نجات‌بخش باشد یا در حملات شدید آسم، استفاده از کورتون خوراکی یا تزریقی باعث باز شدن راه‌های هوایی و بهبود می‌شود. در بسیاری از بیماری‌های پوستی حاد نیز پمادهای حاوی کورتون برای تسکین علامت به کار می‌روند.

موارد بی‌شماری از کاربرد این داروها در درمان درازمدت بیماری‌ها وجود دارد که قابل جایگزینی با هیچ داروی دیگری نیست.

خاصیت تضعیف ایمنی کورتون‌ها فلسفه استفاده وسیع از این دارو برای درمان بیماری‌های خود ایمنی است.

مثلا برای درمان روماتیسم مفصلی، انواعی از بیماری‌های کلیوی، نوعی هپاتیت که هپاتیت خودایمنی نامیده می‌شود و انواعی از بیماری‌های پوستی مزمن استفاده از کورتون به مدت طولانی کاربرد دارد.

درمان بیماری کرون که یک بیماری روده‌ای است و بیماری‌ ام‌اس در مراحل مختلف با کورتون‌ها صورت می‌گیرد.

درمان طولانی‌مدت با کورتون گرچه باعث رهایی بیمار از درد و رنج بیماری می‌شود، اما منجر به وابستگی و ایجاد عوارض متعدد می‌گردد.

برای فرار از این مشکل بزرگ اکنون شکل‌هایی از دارو طراحی شده که به صورت متمرکز روی قسمت خاص تاثیر می‌گذارد و به این ترتیب با مقادیر کم اثرات خوب و موثر ایجاد می‌شود و عوارض به حداقل می‌رسد.

اسپری‌های تنفسی مثال خوبی برای این فرم داروست. اسپری بکلومتازون و فلوتیکازون هم‌اکنون اساس درمان درازمدت آسم است و خوشبختانه عوارض بسیار کمی دارد.

اسپری بینی این داروها نیز موجود است که با کمترین عارضه در درمان حساسیت‌های فصلی به کار می‌رود. در مورد بیماری‌های مفصلی نیز در صورتی که مصرف دارو لازم باشد تزریق داخل مفصل موثرتر و با عارضه کمتری همراه است.

اخیرا انواعی از کورتون موضعی به شکل انما (اشکال دارویی که از راه مخرج وارد روده‌بزرگ می‌شود)‌ برای درمان بیماری‌های روده‌ای به بازار عرضه شده است.