يكشنبه: فينال هسته يي وين

نيمي از توافق جامع آماده شده، نيمي از بن بست ها هنوز باقي مانده است. نيمه اول را كارشناسان و معاونان وزراي امور خارجه تا اينجا خوب بازي كرده اند، نيمه دوم اما نيمه خود وزراست. حالاآنها بايد وارد زمين بازي شوند. وزراي خارجه سه كشور اروپايي و همچنين وزير امور خارجه امريكا چمدان سفر به وين را بسته اند و همين امروز و فردا راهي مذاكرات هسته يي مي شوند:جايي كه شايد وزراي امور خارجه روسيه و چين در آن غايب باشند. اگرچه نگارش متن پيش نويس توافق جامع در هشتمين و نهمين روز مذاكرات با رايزني عباس عراقچي و هلگا اشميت، معاونان ظريف و اشتون از سر گرفته شد، اما نكته قابل توجه كه حكايت از پيشرفت مذاكرات دارد، سخنان وزير امور خارجه ايران است كه از توافق نزديك به 50 درصدي بر سر متن توافق جامع خبر داد: موضوعي كه برخي سايت هاي خبري نيز در آستانه سفر وزراي خارجه 1+5 به وين به آن اشاره كردند و گفتند ايران و 1+5 نگارش كليات متن توافق جامع را به پايان برده اند. البته محمدجواد ظريف گفته است كه رسيدن به 50 درصد متن توافقي «به آن معنا نيست كه ما روي نقاط اختلافي به نتيجه رسيده ايم». و به آساني مي توان پيش بيني كرد كه كار بر روي 50 درصد باقي مانده از متن توافق جامع آنقدر سخت و پيچيده است كه از عهده معاونان وزراي امور خارجه ساخته نباشد. موعد تعيين شده براي حضور وزراي خارجه كشورهاي اروپايي و امريكا در وين روز يكشنبه است. اين شايد آخرين كاري باشد كه از سوي مقام هاي بلندپايه كشورهاي طرف مذاكره با ايران براي پايان مذاكرات در موعد مقرر برمي آيد. هر چند روسيه و چين اعلام كرده اند كه به احتمال فراوان وزراي خارجه آنها در اين نشست غايب خواهند بود اما به نظر نمي رسد اين غيبت چندان ضربه جدي به مذاكرات باشد. روسيه و چين از اساس مشكل جدي با توافق جامع با ايران ندارند و از پيش هم اعلام كرده بودند كه از هر گونه توافقي استقبال خواهند كرد. در دورهاي پيشين مذاكرات نيز اين دو كشور بيشتر نقشي ميانجي ميان ايران و طرف هاي ديگر 1+5 را بازي كرده بودند. تمايل وزير امور خارجه كشورمان براي گفت وگوي مستقيم و بي واسطه با همتايان اروپايي و امريكايي خود در سلسله مذاكرات هسته يي ضرورت ايفاي اين نقش را تا حد بسياري كمرنگ كرده است. وزير امور خارجه فرانسه نيز روز پنجشنبه گذشته گفته بود كه در مذاكرات چند روز اخير با ايران بر سر برنامه هسته يي اش «اختلاف روش» بين روسيه و برخي قدرت هاي پنج گانه ديگر پديدار شده است، بنابراين ممكن است نيامدن روسيه به سود يك وحدت رويه در طرف مقابل باشد، چه فابيوس گفته بود كه ديگر كشورهاي 1+5 در مذاكرات وين با يكديگر «همسو» بوده اند.
    به اين ترتيب ميان سفرهايي كه امروز و فردا به وين انجام خواهد شد، سفر جان كري از اهميت به مراتب بيشتري برخوردار است. او راهي وين مي شود چون سياست كشورش تعيين كننده محور اختلافات 1+5 با ايران در موضوع هسته يي است و البته اين را در نظر داشته باشيم كه در واشنگتن فشار كنگره بر دولت امريكا براي ايفاي نقشي پررنگ تر در اين مذاكرات افزايش يافته است. اعضاي كنگره امريكا روز پنجشنبه در نامه يي خطاب به باراك اوباما رايزني بيشتر دولت با كنگره درباره مذاكرات هسته يي ايران را خواستار شدند. و به باراك اوباما گفتند كه اگر خواستار لغو تحريم ها عليه ايران به عنوان بخشي از يك توافق هسته يي است، بايد بيش از گذشته به خواسته هاي كنگره توجه كنند. همزمان دولت ايران نيز به عنوان طرف ديگر مذاكرات هسته يي با فشارهاي مشابهي از سوي طيف هاي منتقد داخلي اش مواجه است: فشارهايي كه مي توانند با وجود سخت تر كردن كار توافق در برخي بزنگاه ها، عامل مشوقي براي دو كشور و در نهايت طرفين كلي مذاكرات باشند تا توافق جامع در موعد مقرر و از پيش اعلام شده آن به نتيجه برسد: اتفاقي كه اگر نيفتد و منجر به تمديد زمان مذاكرات شود، مي تواند دولت اوباما در واشنگتن و دولت حسن روحاني در تهران را بيش از اين زير فشار رقباي سياسي داخلي ببرد. مايكل مان، سخنگوي كاترين اشتون نيز در يكي از آخرين اظهارنظرهاي خود در رابطه با دعوت وزراي خارجه شش قدرت جهاني به وين تاكيد كرده است: « آنچه مي توانم بگويم اين است كه شش كشور همچنان بسيار مصمم هستند تا بيستم به توافق دست يابند.» در آستانه حضور وزراي كشورهاي اروپايي و امريكا در وين، هيات هاي كارشناسي و معاونان وزراي امور خارجه و همينطور معاون مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا همچنان به مذاكرات دو و سه جانبه خود ادامه مي دهند. ديروز در همين راستا عباس عراقچي و هلگا اشميت باز هم در نشستي سه ساعته كار پيش نويس توافق جامع را از سر گرفتند. روز پنجشنبه نيز ظريف و اشتون نشستي دو ساعته در همين راستا برگزار كرده بودند.

نويسنده: احسان بداغي