زن در مدل اسلامي چگونه است؟

 روزنامه اعتماد در یادداشتی به قلم علی مطهری/ نايب‌رييس مجلس شوراي اسلامي نوشت:17 دي سالروز كشف حجاب توسط رضاخان است. رضاخان به پيروي از آتاترك در تركيه، به خيال فرنگي كردن ايران اقدام به اين كار كرد. او فكر مي‌كرد پيشرفت اروپايي‌ها در صنعت و نظام اجتماعي ناشي از بي‌حجاب شدن زنان اروپاست كه سال‌ها قبل از آن آنها هم از پوشش مناسبي برخوردار بودند. البته وضعيت زنان ايراني در دوره رضاخان وضع مورد نظر اسلام نبود، چرا كه اكثر قريب به اتفاق آنها پرده‌نشين بودند و استعدادهاي انساني آنها شكوفا نمي‌شد و نقش مستقيمي در ساختن جامعه و تاريخ نداشتند اگرچه نقش غيرمستقيم زن از راه تاثيري كه بر مرد دارد هميشه وجود داشته است. راه اصلاح آن وضع، كشف حجاب نبود بلكه همان راه اسلام بود يعني ايجاد فضاي مناسب براي تحصيل و ورود بانوان به جامعه، تا ضمن عمل به تعهدات خود در خانواده و وظيفه مادري نيروي كار و توليد جامعه را افزايش دهند و اين امر با رعايت پوشش اسلامي و حريم ميان زن و مرد بيگانه قابل تحقق بود. اما رضاخان چشم بسته به سوي فرهنگ غربي رفت و از نيروي روحانيت در ايران و عواطف مذهبي مردم غافل بود. لذا با مقاومت شديد مردم مواجه شد كه اوج آن فاجعه كشتار معترضان در مسجد گوهرشاد مشهد بود.

استاد شهيد مطهري به خوبي تشخيص داده بود كه مساله زن و حقوق او در جامعه ايران از مسائل اساسي است كه بايد به پرسش‌هاي مربوط به آن كه بهانه‌اي براي حمله به نظام خانوادگي و حقوق اسلام شده است، پاسخ داد. از همين رو مي‌بينيم بخش قابل توجهي از آثار آن اسلام‌شناس گرانقدر به مسائل مربوط به زن اختصاص يافته است، مانند كتاب نظام حقوق زن در اسلام، مساله حجاب، اخلاق جنسي و پاسخ‌هاي استاد به نقدهايي بر كتاب مساله حجاب. استاد مطهري معتقد است نهضت حقوق زن در اروپا به انسان بودن زن توجه كرد اما از زن بودن زن غفلت كرد و توجهي به اختلافات طبيعي زن و مرد كه دست خلقت قرار داده است نداشت و به همين جهت به نتيجه مطلوب نرسيده است چرا كه به جاي تساوي حقوق زن و مرد به دنبال تشابه حقوق زن و مرد بوده است و به همين جهت زن غربي مورد ظلم واقع شده، ضمن اينكه احترام و ارزش خود را نيز به خاطر بيماري برهنگي و عرياني و به آساني در دسترس مرد بودن، از دست داده است. از نظر استاد شهيد، زن در تاريخ سه دوره داشته است. دوره‌اي كه چون پرده‌نشين بوده، به مثابه يك شيء گرانبها مثلا يك قطعه الماس بوده است؛ يعني شخص نبوده و شيء بوده، ‌و بي‌ارزش نبوده بلكه گرانبها بوده است. شخص نبوده چون استعدادهاي انساني او شكوفا نمي‌شده و نقشي در تحولات جامعه و تاريخ نداشته است.

گرانبها بوده چون به آساني در دسترس مرد نبوده و ارزش و احترام داشته است.  در دوره ديگر، زن از شيء بودن خارج شده و شخص شده است چون از حق تحصيل و تخصص برخوردار شده و وارد اجتماع شده و در ساختن جامعه و تاريخ موثر بوده است اما چون حضور خود را در هر كوي و برزن اعلام كرده و به آساني در دسترس مردان بوده، ارزش و احترام خود را از دست داده و به صورت شخص بي‌ارزش درآمده است. زن مدل غربي چنين زني است. اما در دوره ديگر زن، هم شخص بوده و هم گرانبها، هم وارد اجتماع شده و استعدادهاي انساني او شكوفا شده و تحصيل‌ كرده و متخصص شده است و هم ارزش و احترام خود را حفظ كرده، چون پوشش مناسب و حريم ميان خود و مرد بيگانه را رعايت كرده است. زن مدل اسلامي و زن در جمهوري اسلامي چنين زني هست و بايد باشد. مصاحبه‌اي كه در همين موضوع با استاد مطهري در اختيار روزنامه «اعتماد» قرار گرفته در سال 1352 انجام شده و در همان زمان به صورت رساله‌اي ضمن مطالب ديگري منتشر شده است. ولي اين گفت‌وگو بعد از انقلاب اسلامي براي اولين‌بار است كه منتشر مي‌شود.