شبهات جدید بر سر راه برجام

 مهلت مهم 60 روزه کنگره برای اعلام تصمیم خود در خصوص اعمال دوباره تحریم ها علیه ایران در روز 12 دسامبر با هیاهوی نسبتاً کمی پایان یافت. از روز 13 اکتبر، که دونالد ترامپ بودن برجام در راستای منافع آمریکا را تایید نکرد، کنگره در این خصوص فرصت تصمیم گیری داشت.
 
ترامپ طی سخنرانی خود در ماه اکتبر، برجام را تایید نکرد و و روشن کرد که از کنگره می خواهد شرایط آن را تغییر دهد یا حد اقل، به نحوی بر ایران و دیگر طرف های قرارداد، برای تغییر مفاد آن، فشار وارد کند.
 
 وی گفت: به همین دلیل است که من از دولت خود می خواهم با کنگره و متحدان ما، برای حل ایرادات توافقنامه همکاری نزدیک داشته باشند تا حکومت ایران هرگز نتواند دنیا را با سلاح های اتمی خود تهدید کند. این امر شامل مفاد غروب توافقنامه می شود که بر اساس آن، طی چند سال آینده، محدودیت ها بر برنامه هسته ای ایران برداشته می شود.
 
نقص های دیگر این قرارداد همچنین شامل سکوت کامل در مقابل برنامه های موشکی ایران است. کنگره کار خود را برای حل این مشکلات از همین حالا آغاز کرده است. مقامات و سناتورهای تراز بالا در حال طراحی قانونی هستند که قانون نظارت بر قرارداد هسته ای را اصلاح کرده، ایران را از دستیابی به موشک باستیک بین قاره ای بازداشته و  فعالیت های هسته ای ایران را برای همیشه محدود کنند. من از این ابتکارات پشتیبانی می کنم.
 
 عدم تأیید برجام، این فرصت را در اختیار کنگره قرار داد تا تمام تحریم های آمریکا را که به واسطه برجام برداشته شده بود، بار دیگر اعمال کند. این کار باعث می شد ایالات متحده از برجام عقب نشینی کند و از آنجایی که بسیاری از این تحریم ها موسوم به تحریم های "ثانویه" بوده که بر تمامی شرکت هایی که با ایران تجارت انجام می دهند اعمال می شد، ممکن بود برجام نیز به طور کل لغو شود. تا حدودی به خاطر لابی های دیپلمات های اروپایی که از حامیان برجام بودند، کنگره این گام را برنداشت.
 
این اقدامات با مخالفت تمام و کمال دموکرات ها و اروپا مواجه شد که اعتقاد داشتند این کار، بازنگری یک طرفه شرایط برجام است و حتی برخی از منتقدترین جمهوری خواهان مانند مارکو روبیو، معتقد بودند این اقدام، ارزش انجام دادن ندارد. همچنین ناظران می گویند برخلاف اظهارات ترامپ در ماه اکتبر، کاخ سفید خود به طور فعال با کنگره برای ایجاد این لایجه، همکاری نکرده است.
 
طرفداران برجام، که شاید می بایست از اینکه مهلت 60 روزه کنگره برای اصلاح قانون بازنگری بر قرارداد هسته ای بدون هیچ گونه حادثه ای پایان پذیرفت خوشحال باشند، در عوض در مورد اتفاقات آینده سوالاتی مطرح می کنند. ترامپ در سخنرانی خود در 13 اکتبر به نظر می رسید نشان می دهد که اگر کنگره موفق نشود اقدامی برای تغییر توافقنامه هسته ای بردارد، به صورت یک جانبه آن را لغو خواهد کرد.
 
وی گفته بود: با این حال، در صورتی که ما قادر به پیدا کردن راه حلی برای همکاری با کنگره و متحدان خود نباشیم، توافقنامه لغو خواهد شد. برجام در حال بازنگری مداوم است و من به عنوان رئیس جمهور، هر زمان که بخواهم می توانم آن را لغو کنم.
 
ممکن است ترامپ امید داشته باشد کنگره تغییراتی حداقل به صورت نمایشی اعمال کند تا او در برابر این موضوع اعلام پیروزی کند و از آن بگذرد. اما اکنون مسئولیت تصمیم گیری در خصوص سرنوشت برجام بار دیگر بر عهده ترامپ است. دو مهلت دیگر تا اواسط ژانویه به پایان می رسد و ترامپ فرصت لغو قرارداد را خواهد داشت. در یکی از این موعدها، رکس تیلرسون، وزیر امور خارجه، باید تعلیق تحریم ها را تمدید کند. با وجود شایعات زیاد در خصوص امنیت شغلی رکس تیلرسون، به طور حتم مشخص نیست که او تا ماه ژانویه در سمت خود حضور داشته باشد، چه برسد به اینکه مشخص باشد او چه اقدامی انجام خواهد داد.
 
دومین موعد مقرر، مهلت 90 روزه قانون بازنگری بر توافقنامه هسته ای است که ترامپ باید در آن برجام را تأیید کند. این مهلت که بار پیش ترامپ در آن برجام را تأیید نکرد، ماه بعد سر می رسد. در آن زمان، ترامپ می تواند بار دیگر برجام را تأیید نکرده و مهلت 60 روزه دیگری به کنگره بدهد. به نظر نمی رسد کنگره برخلاف ماه گذشته، این بار دلیلی برای اعمال تحریم ها داشته باشد، اما برای طرفداران دیپلماسی و توافق هسته ای، این اقدام می تواند به منزله چرخه بی پایان تهدید علیه دیپلماسی و برجام باشد.

منبع : دیپلماسی ایرانی