کد خبر: ۱۹۲۹۹۶
تاریخ انتشار: ۲۸ آذر ۱۳۹۶ - ۰۸:۰۰
در مطالعه‌ای که توسط محققین کشورمان انجام‌شده، با مطالعه گسل‌ها و ساخت‌های زمین‌شناسی منطقه زلزله‌خیز طبس، راهکارهایی برای جلوگیری از خسارات احتمالی داده‌شده و نشریه وابسته به پژوهشکده علوم پایه کاربردی جهاد دانشگاهی به انعکاس آن‌ها پرداخته است.
 در مطالعه‌ای که توسط محققین کشورمان انجام‌شده، با مطالعه گسل‌ها و ساخت‌های زمین‌شناسی منطقه زلزله‌خیز طبس، راهکارهایی برای جلوگیری از خسارات احتمالی داده‌شده و نشریه وابسته به پژوهشکده علوم پایه کاربردی جهاد دانشگاهی به انعکاس آن‌ها پرداخته است.

چگونگی ارتباط میان زمین­‌لرزه­‌ها و ساختارهای زمین‌شناسی، همیشه موردبحث بوده و توجه محققان زیادی را به خود معطوف کرده است. در این راستا گسل­‌ها از مهم‌ترین ساختارهای زمین­‌شناسی هستند که ارتباط آن‌ها با وقوع زمین­‌لرزه انکارناپذیر است.

گروهی از محققین کشورمان با توجه به لرزه‌خیزی منطقه طبس در استان خراسان جنوبی به بررسی گسل­‌های مهم پیرامون این منطقه و پتانسیل وقوع زمین‌­لرزه­‌های مخرب در آن پرداخته‌اند. طبس در شهریورماه سال 1357 زلزله بزرگی را تجربه کرده است.

در این پژوهش که توسط گروه زمین‌شناسی دانشگاه بیرجند انجام‌شده، مشخصات گسل­‌های فعال موجود در منطقه، وضعیت استقرار، فعالیت­‌های لرزه‌­ای و توان لرزه­‌زایی آن‌ها مورد بررسی قرار گرفته و درنهایت بخش­‌های پرخطر و کم­‌خطر منطقه معرفی شده‌اند.

با توجه به نتایج این پژوهش می‌­توان نتیجه گرفت که بایستی در حریم گسل‌ها هیچ سازه مسقفی بنا نشود و سازه­‌های موجود نیز جابجا شوند و حریم گسل به فعالیت­‌های روباز مانند زمین­‌های ورزشی، کشاورزی و فضای سبز اختصاص یابد.

بدین منظور، محققین مراحلی را به شرح ذیل به انجام رسانده‌اند: جمع‌آوری اطلاعات پایه‌­ای مشتمل بر مطالعات و بررسی گزارش‌ها و نقشه‌­های زمین­‌شناسی و بررسی آن­‌ها، جمع‌آوری زمین‌لرزه‌های تاریخی و دستگاهی در گستره­‌ای به شعاع 150 کیلومتر از ساختگاه، به دست آوردن حداکثر بزرگای زلزله در گستره موردمطالعه و محاسبه پارامترهای لرزه‌خیزی منطقه.

محققین سپس با استفاده از نرم‌افزارهای مربوطه نظیر «ابزار تحلیلی زمین‌آمار» و «سیستم اطلاعات جغرافیایی» یا GIS، مدل مناسب را برای نقشه پیش­گویی مقادیر بیشینه شتاب گرانشی معرفی کرده‌اند.

پژوهشگران فوق موفق شدند با کمک این نقشه، گستره­‌های با خطر لرزه­‌ای بالا و خیلی بالا، شامل دو سرچشمه لرزه‌ای خطی در غرب طبس، مربوط به گسل­‌های کلمرد و لادر و همچنین در شرق طبس مربوط به گسل­‌های شتری، اسفندیار و نایبند را شناسایی کنند.

بنا بر نتایج به‌دست‌آمده این تحقیق، بیشترین شتاب افقی وارد بر شهر طبس به میزان 0.7 g یا شتاب ثقل زمین، از راندگی شتری و با توان لرزه‌­زایی 7.4 ریشتر است و این در حالی است که گسل فوق در فاصله 25 کیلومتری طبس فعالیت می­‌کند.

همچنین بر اساس نتایج حاصله، حداقل شتاب وارده از گسل­‌های گل خار از فاصله 93 کیلومتری شهر طبس و به میزان 0.3 شتاب ثقل زمین است.

نتایج به‌دست‌آمده همچنین نشان می­‌دهند که گسل کلمرد به طول 170 کیلومتر و به فاصله­ 50 کیلومتری از شهر طبس بیشترین تأثیر را بعد از راندگی شتری خواهد داشت. به‌طوری‌که بیشترین لرزه قابل‌انتظار به بزرگی 8.93 ریشتر درنتیجه­ عملکرد این گسل بر شهر طبس وارد می­‌شود.

همچنین در این پژوهش، مناطق با خطر بالا و خیلی بالا در گستره موردمطالعه شعاع 150 کیلومتری از شهر طبس شناسایی شده‌اند و بنا به گفته محققین فوق، رسیدگی به روستاهای این بخش و تعیین محل­‌هایی با ایمنی بیشتر ضروری به نظر می‌­رسد. در توسعه شهری نیز رعایت آیین‌نامه 2800 برای ساخت سازه‌­های مقاوم در برابر تکان‌­های زمین و رعایت حریم گسل­‌های فعال (راندگی شتری و کلمرد) با در نظر گرفتن جنبه­‌های عمومی و نکات اجرایی پهنه‌ای به طول 1000 تا3000 متر در امتداد درازی دو سوی گسل بایستی در نظر گرفته شود.

عباسپور و همکاران، مجریان این پژوهش در آخر افزوده‌اند: «با توجه به نتایج این پژوهش می‌­توان نتیجه گرفت که بایستی در حریم گسل‌های مورداشاره، هیچ سازه مسقفی بنا نشود و سازه­‌های موجود نیز جابجا شوند و حریم گسل به فعالیت­‌های روباز مانند زمین­‌های ورزشی، کشاورزی و فضای سبز اختصاص یابد. همچنین باید در مناطق با ریسک خطر بالا و خیلی بالا، مطالعات لرزه زمین ساختی محلی و زیرپهنه‌­بندی صورت گیرد و با توجه به نتایج این پژوهش­‌ها، از خطرات زمین‌لرزه‌های احتمالی شهر طبس کاسته شود».

نتایج این پژوهش قابل‌توجه و مهم در «فصلنامه زمین­‌شناسی ایران» وابسته به پژوهشکده علوم پایه کاربردی جهاد دانشگاهی منتشر شده است.
ارسال نظر
نام:
ایمیل:
* نظر:
اخبار روز
ببینید و بشنوید
آخرین عناوین