بازار بی سروسامان خودروهای وارداتی

کد خبر: ۱۹۲۱۱۶

تاریخ انتشار: ۲۲ آذر ۱۳۹۶ - ۱۶:۳۳

بسته‌شدن سایت ثبت سفارش خودرو از حدود 5 ماه پیش تاکنون و رکود نسبی بازار، باعث نشده تا قیمت خودرو‌های وارداتی افزایش پیدا نکند و نابسامانی قیمت روز به روز بر قیمت این خودروها افزوده است.

فعالان بازار با بیان اینکه علی‌رغم این افزایش قیمت‌ها، معامله چندانی دربازار انجام نمی‌شود، دلیل این افزایش قیمت را جو روانی حاکم بر بازار می‌دانند. به گفته محمود مخلص رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران تهران زمانی که سایت ثبت سفارش بسته شد جوی روانی را بر جامعه حاکم کرد و به‌همین‌سبب عده‌ای که از این فضا سود می‌بردند، وارد میدان شدند و شروع به بالابردن قیمت خودروها کردند. تا انجاکه امروز خودرویی که تا سه ماه پیش 430 میلیون تومان قیمت داشت، الان با قیمت 630 وحتی 650 میلیون تومان به مشتریان عرضه می‌شود.

او با بیان اینکه قیمت خودرو به‌صورت غیرواقعی افزایش پیدا کرده می‌گوید: عده‌ای می‌گفتند که به دلیل کاهش واردات، قیمت افزایش پیدا کرده و کمبود خودرو وجود دارد اما همه این اتفاق‌ها یک جو روانی با هدف اثرگذاری بر بازار است و در حقیقت خودروها در داخل انبارها دپو شده‌اند.

مخلص می افزاید: در‌این‌میان که هیچ واردات رسمی‌ای وجود ندارد، عده‌ای از این فرصت استفاده کرده با رانت‌های اطلاعاتی، خودروهای وارداتی را به داخل انبارها منتقل می‌کنند که این کار باعث ایجاد بازار سیاه شده است.

رئیس اتحادیه نمایشگاه داران خودرو با بیان اینکه علی رغم تصور عامه، نمایشگاه‌داران هیچ نفعی از افزایش قیمت‌ها نمی‌برند و آنها صرفا کمیسیون بگیر هستند، می‌گوید: سود اصلی ازاین ماجرا را مافیای خودرو و نمایندگی‌های مجازی می‌برند که خودروهای خود را درپارکینگ‌ها دپو کرده‌اند تا با به راه انداختن جو روانی و برهم زدن تعادل عرضه وتقاضا، سودهای نجومی ببرند.

وی می‌افزاید: افزایش قیمت خودرو به تاثیر از بسته شدن یک شبه سامانه ثبت سفارش بوده و در این میان هم شرکت‌های واردکننده خودرو از این وضعیت سواستفاده کرده و اقدام به عرضه قطره چکانی خودرو، تاخیر در تحویل به خودرو و برخی اقداماتی از این قبیل کرده‌اند. این موارد موجب شد تا یک سورنتوی 235 میلیون تومانی با نرخ 340 میلیون تومان به فروش برسد.

رئیس اتحادیه تصریح می کند: بازار خودرو به صورت انحصاری در اختیار شرکت‌های واردکننده بوده و این شرکت‌ها خودرو های مدل 2016 را در انبارهای خود دپو کرده و با افزایش قیمت 50 میلیونی در بازار عرضه می‌کنند.

رشد 26 درصدی واردات خودرو در سه ماهه اول امسال
این ادعای مخلص وقتی رنگ واقعیت به خود می‌گیرد که رئیس سازمان توسعه وتجارت ایران هم اعلام کرده است در سه ماه اول امسال که ثبت سفارش خودرو آزاد بوده ، واردات خودرو نسبت به مدت مشابه سال قبل 26 درصد رشد نشان می‌دهد.

بر اساس آمارهای منتشرشده در هفت ماهه نخست سال، باوجود بسته‌ بودن چهار ماهه سایت ثبت سفارش، حدود 49 هزار خودرو از طریق گمرک وارد کشور شده که 24هزار خودرو از این تعداد با حجم موتور 1500 تا 2000 سی‌سی به ارزش 625‌ میلیون دلار به کشور راه پیدا کرده است. واردات این نوع خودرو به لحاظ تعداد با رشد 10 هزار عددی و به لحاظ ارزش با رشد 54درصدی مواجه شده است.

جالب اینجاست که حدود 15 درصد از خودروهای وارداتی ازجانب دو خودروسازبزرگ داخلی وارد کشور شده‌اند.

بنابراین، چنین مسئله ای نشان می‌دهد که عده‌ای با اطلاع از بسته شدن ثبت سفارش ها، خودروهای زیادی را وارد و احتکارکرده اند تا پس ازافزایش قیمت وارد بازارکنند.

جلوگیری از ثبت سفارش نظم بازار را برهم زده است
درحالی واردات خودرو در سال جاری افزایش داشته که وزارت صنعت، معدن و تجارت می‌گوید: در راستای حمایت از تولید داخل و جلوگیری از ورود کالاهایی که نمونه داخلی در کشور موجود است، به منظور توسعه و ارتقا جایگاه خودروسازی در کشور دست به بستن سامانه ثبت سفارش خودرو های وارداتی زده. اما رئیس انجمن واردکنندگان خودرو می گوید: این اقدام وزارت صنعت جزء برهم زدن تعادل بازار و دادن رانت چندباره به خودروسازان داخلی برای فروش خودرهای بی کیفیت خود در بازار انحصاری و غیر رقابتی نتیجه ای دربرنداشته است.

فرهاد احتشام زاد می گوید: تولید مشترک و راه اندازی خطوط تولید خودروهای روز جهان مستلزم فراهم کردن زیرساخت ها و شرایطی است که سرمایه‌گذارخارجی تشویق شود، درایران سرمایه گذاری کند. حال چگونه ممکن است وقتی دولت صرفا از عوامل تنبیهی استفاده می‌کند و حتی از وارد کنندگان رسمی خودرو که بخش خصوصی محسوب می‌شوند، حمایت نمی‌کند، سرمایه گذاران خارجی تشویق به ورود به بازار ایران شوند.

احتشام زاد با اشاره به اینکه بازار خودرو ایران تنها یک درصد از بازار جهانی خودرو را تشکیل می دهد می گوید: با وجود تصورموجود سرمایه گذاری برای بسیاری از خودروسازان بزرگ جهان در ایران، چندان مقرون به صرفه نیست و جلوگیری ازواردات خودروهای روز جهان با هدف تولید درداخل، یک اقدام بی‌نتیجه است. اقدامی که درنهایت بازار ایران را دودستی تقدیم خودروسازان چینی و شرکت‌های دست چندم اروپایی نظیر شرکای فعلی دو خودروساز داخلی می کند تا خودروهای از رده خارج خود را به ترفندهای مختلف درایران به فروش برسانند.

وی اقدام دولت در بستن راه های واردات خودرو قبل از راه‌اندازی خطوط مونتاژ و تولید مشترک را یک اقدام بی نتیجه وبرهم زننده تعادل بازار می‌داند.

دلیل دیگر دولت برای جلوگیری از واردات خودرو، شرایط ارزی کشور است. آنجاکه مجتبی خسروتاج معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت در جمع خبرنگاران اظهار می‌کند: سیاست‌ها با توجه به شرایط اقتصادی متفاوت خواهد بود و الان در زمانی قرار داریم که مدیریت منابع ارزی از اهمیت بالایی برخوردار است . به همین جهت باید در خصوص واردات حساسیت بیشتری داشته باشیم، بویژه در خصوص کالاهایی که مشابه داخلی دارند.

وی می افزاید: دلیل بسته شدن سامانه ثبت سفارش خودرو حجم بالای تقاضا واردات خودرو در اواخر سال گذشته و ابتدای امسال بود، به همین دلیل از تیرماه تصمیم گرفتیم که این سامانه بسته شود که البته با شکایت انجمن واردکنندگان خودرو نیز مواجه شدیم.

اما همین اظهارات باردیگر امید برای بازشدن سامانه ثبت سفارش خودرو را کم رنگ کرد تا بازار دوباره دچار نوسان شود. تا جاییکه برخی از خودروها تنها در 20 روز اخیر افزایش قیمت 200 درصدی داشتند.

رکود بازار با افزایش قیمت‌ها
غفوری یکی از فعالان این صنف در خصوص افزایش قیمت 200 درصدی خودروهای وارداتی اظهار می‌کند: طی 15 روز اخیر قیمت اکثر خودروهای وارداتی دستخوش تغییر قرار گرفته و شرکت‌های وارد کننده، دست به بالا بردن قیمت خودرو زده‌اند.

وی بابیان اینکه این مسئله رکودی را دربازار حاکم کرده و بخش زیادی از فروشندگان اتومبیل ازاین رکود متضرر شده‌اند، می‌گوید: با وجود افزایش قیمت‌ها نه فروشندگان خودرهای خود را می‌فروشند و نه خریداران رغبتی به خرید نشان می‌دهند، زیرا فروشنده منتظر است تا قیمت افزایش یابد و خریدار هم به این امید نشسته تا این حباب از بین برود. این فعال بازار خودرو درپاسخ به سئوالی درخصوص اینکه سود اصلی از افزایش قیمت خودورهای وارداتی به جیب چه کسانی می‌رود، می‌گوید: سود اصلی به جیب نمایندگان رسمی و دلالانی می‌رود که خودروهای زیادی را دربازار خریداری کرده و آنها را احتکار کرده‌اند. چون براساس قانون یک سالی است که جز نمایندگان رسمی، کسی مجوز واردات خودرو ندارد.

این اظهارات به مصوبه دی سال گذشته اشاره دارد. زمانی که جهانگیری، معاون اول رییس‌جمهوری، دستورالعملی را با هدف کنترل واردات خودرو ارائه داد. در این دستورالعمل از وزارت صنعت، معدن و تجارت این کشور خواسته شده بود که از واردات خودرو و دیگر کالاهای سرمایه‌ای با دوام از سوی شرکت‌هایی که فاقد نمایندگی مجاز و خدمات پس از فروش هستند، جلوگیری کند. این مسئله به زعم واردکنندگان ،نمایشگاه داران و واردکنندگان جزء یعنی تشکیل بازار انحصاری واردات خودرو .

موضوعی که غفوری، فعال بازارخودرو نیز به آن اشاره می کند و باتوجه به این مصوبه معتقد است دراین بازار انحصاری نمایندگی‌ها هرکاری که بخواهند انجام می دهند و به هیچ کس هم پاسخگو نیستند.

منع واردات خودرو تاثیری بر ساماندهی بازار ارز ندارد
درهمین ارتباط یکی دیگر از نمایشگاه داران خیابان شهید بهشتی هم می‌گوید: خودرو های ولوو XC90، بی ام و X4 و لکسوس NX طی 20 روز اخیر به ترتیب 250، 200 و 100 میلیون تومان گران تر شده اند و در این بین عرضه کننده و مصرف کننده، متضرر این افزایش قیمت نجومی می شوند.

این فعال صنف می افزود: قیمت خودروهای داخلی هم به دنبال افزایش قیمت نمونه‌های وارداتی، بالا رفته و این اتفاق های کم سابقه در بازارخودرو نشان می دهد دستی درحال مهندسی بازار با هدف سودهای کلان و مافیایی است.

این حرف های نمایشگاه‌داران تهرانی مورد تایید دبیر انجمن واردکنندگان خودرو نیز قرار می‌گیرد. مهدی دادفر با اعلام اینکه دولت غیرقانونی سامانه ثبت سفارش خودرو را بسته است، می‌گوید: عامل اصلی بازارآشفته خودروهای وارداتی وزارتخانه صمت است اما پرسش این است که منفعت این افزایش قیمت سهم چه کسانی خواهد شد؟

وی باتاکید براینکه رشد قیمت خودرو توجیه اقتصادی ندارد، می‌گوید: اتفاقاتی که این اواخر در بازار خودرو رخ می‌دهد، به‌هیچ‌وجه معقول نیست. به نظر می‌رسد اوضاع از کنترل خارج شده و درست به همین دلیل است که کسی مسئولیت آن را به عهده نمی‌گیرد.

دادفر می‌افزود: اینکه خودرویی طی 10-15 روز چیزی حدود 50 میلیون گران می‌شود، چه معنای اقتصادی دارد، آیا غیر از این است که جریان مهندسی شده، پیش می‌رود؟ وی ادامه می‌دهد: اگر دولت به بهانه حمایت از تولید داخلی یا سامان دهی بازار ارز تصمیم به بستن ثبت سفارش کرده، به هیچ کدام از اهدافش نرسیده و این اقدام نتیجه‌ای جزء آشفتگی کنونی نداشته است.

وی بااعلام اینکه سال گذشته 56هزار خودرو به ارزش یک میلیارد و چهارصد میلیون دلار واردکشور شده، می‌گوید: این میزان نسبت به کل صادرات سال گذشته که 63 میلیارد دلاربوده، حدود 3 درصد است .این یعنی اینکه تنها سه درصد از ارز کشورصرف واردات خودرو شده که این درصد پایین نمی‌تواند اثری در ساماندهی بازار ارز داشته باشد.

دبیر انجمن واردکنندگان خودرو با اعلام اینکه توجیه ساماندهی بازار ارز برای بستن سامانه ثبت سفارش خودرو پذیرفتنی نیست، می‌گوید: دولت اگر عزم جدی برای جلوگیری از خروج ارز دارد، واردات سیگار یا کالاهای غیر ضروری مثل حیوانات خانگی، اسباب بازی و لوازم آرایشی را متوقف کند.

با این حال، اگرچه بسیاری ازمردم و طبقات متوسط و پایین جامعه، خود را مشتریان این نوع خودروها نمی‌دانند و نسبت به افزایش قیمت آنها بی تفاوتند، اماباید توجه داشت خودرو یک کالای اساسی است و افزایش قیمت آن غیر مستقیم بر هزینه خانوارهای ایرانی اثرگذار خواهد بود.

درهمین رابطه فرهاد احتشام زاد رئیس فدراسیون واردات اتاق بازرگانی ایران، می‌گوید: خریداران خودروهای وارداتی افرادی با درآمد بالا، نظیر فعالان بازار، پزشکان، صاحبان مشاغل خدماتی و ....هستند که معمولا عرضه‌کننده کالا و خدمات هستند. بنابراین اگر این افراد ناچار خودرو خود را گران بخرند، این هزینه اضافی را با گران کردن خدمات و کالاهای خود جبران می‌کنند. بنابراین غیر مستقیم هزینه افزایش قیمت خودروهای وارداتی از جیب من وشما پرداخت می‌شود.

باهمه این اوصاف و با تمامی واکنش های ضد ونقیض ازسوی فعالان بازار وهمچنین از طرف مسئولان دولتی، اکنون ساماندهی واردات خودرو به مرحله جدید خود رسیده است. آن طور که وزیر صنعت، معدن و تجارت اعلام کرده است، طرح جدید برای واردات خودرو آماده شده و حالا روی میز هیات دولت در انتظار تصویب اعضای کابینه است.