با توجه به اظهارات مسئولان، این سوال در ذهن شکل می‌گیرد که چرا مشکلات مدارس و بافت فرسوده آنها پس از گذشت 11سال از مصوبه ارائه تسهیلات برای بازسازی و توسعه بناهای آموزشی همچنان به قوت خود باقی است.
پرونده وضعیت نامناسب مدارس از حیث فرسودگی گاهوبیگاه به صدر اخبار برمیگردد و به نظر می‌رسد همچنان هم نیاز به صحبت و بررسی دارد چراکه حداقل چهار هزار و 200مدرسه در شهر تهران وجود دارد که این مدارس شامل مدارس دولتی و غیردولتی است و حدود یک میلیون و 82هزار و 136دانش‌آموز نیز در پایتخت مشغول به تحصیل هستند.این آمار درحالی است که تعداد زیادی از دانش‌آموزان درحال حاضر در مدارسی درس می‌خوانند که در بافت فرسوده قرار دارند. آخرین آمارها هم نشان می‌دهد ۶۰درصد مدارس مناطق مرکزی، فرسوده هستند. ۴۵مدرسه هم با عمر بالای ۴۰سال در بخش مرکزی شهر تهران وجود دارد که نیاز به نوسازی دارند. همین چند ماه پیش بود که شهردار منطقه۱۱ پایتخت اعلام کرد: «مدارسی در این منطقه وجود دارند که عمر بالای ۸۰سال دارند.» در این میان، به گفته معاون آموزش و مشارکت‌های مردمی سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران، بیش از700مدرسه تهران در وضعیت نامطلوبی هستند. حیدر کلهر روز گذشته به ایسنا گفت: «542مدرسه در وضعیت زرد یا همان خطرپذیری متوسط بوده و 265مدرسه نیز وضعیت قرمز دارند.»
تهران، فقیرترین شهر
با توجه به اظهارات مسئولان، این سوال در ذهن شکل می‌گیرد که چرا مشکلات مدارس و بافت فرسوده آنها پس از گذشت 11سال از مصوبه ارائه تسهیلات برای بازسازی و توسعه بناهای آموزشی همچنان به قوت خود باقی است. عباسعلی باقری، رئیس آموزش و پرورش شهر تهران در تازهترین اظهاراتش درباره مشکلات مدارس می‌گوید: «9هزار و900 کلاس درس نیاز به مقاوم‌سازی دارند. در مدارس غیردولتی نیز شرایط چندان بهتر از مدارس دولتی نیست. باید نسبت به ایمنی مدارس در شهر تهران اقدامات اساسی صورت بگیرد. تهران از لحاظ سازه و مدارس در برابر زلزله جزو فقیرترین شهرهای کشور است.» باقری توضیح می‌دهد: «سازه‌ها را باید تقویت کنیم. از سوی دیگر، موضوع آموزش نیز طرح موضوع است که در طرح مدرسه آماده به آن پرداخته شده و در مرحله نخست حدود هزارمدرسه تحت آموزش قرار گرفتند و تاکنون سند مخاطرات غیرسازه‌ای 939مدرسه تهیه و اجرا و از آن رونمایی شده است. وی با بیان اینکه 15هزار و 800نفر از کارکنان این 939مدرسه 16ساعت آموزش دیده‌اند، می‌گوید: «تهیه سند مخاطرات غیرسازه‌ای این مدارس نشان داد که چه تعداد مدارس در گروه سبز یعنی مدارس با مخاطره کم، گروه زرد یعنی مدارس نیازمند اقدامات ابتدایی برای ایمن‌سازی و مخاطرات متوسط و گروه قرمز یعنی مدارس نیازمند اقدامات بیشتر با مخاطرات بالا هستند.»
تخلیه مدارس ناایمن و پرخطر
با وجود مصوبه‌ها و قوانین و تاکید بر اینکه دانش‌آموزان باید در ساختمانی باشند که در برابر حوادث طبیعی همچون زلزله مقاوم باشد اما آمارها همچنان از وجود ساختمان مدارسی خبر می‌دهد که وضعیت آنها نگران‌کننده است. در این میان، مدرسه‌های پایتخت از نظر قدیمی بودن در وضعیت بدتری هستند. موضوعی که یک ماه پیش داریوش ورناصری، مدیرکل نوسازی مدارس استان تهران هم به آن اشاره کرده و گفته است: «مشکلات مدارس قدیمی از طریق مرمت و تعمیر رفع می‌شود و اگر زمانی به شرایط بحرانی برسند قطعا به آموزش و پرورش اجازه نمی‌دهیم از این فضاها برای پذیرش دانش‌آموزان استفاده کند چراکه برای این مدارس هنگام وقوع حوادث غیرمترقبه چون زلزله نگران هستیم. در مناطق مختلف تهران و همچنین شهرستان‌های اطراف مدارسی داریم که باید تخریب شوند و پذیرش دانش‌آموز ندارند بنابراین می‌توان گفت مدارس بحرانی در تهران داریم که تخلیه شده‌اند و در مرحله تخریب و ساخت مجدد هستند.» ورناصری درباره آمار مدارس خالی در تهران نیز گفته است : «آمار دقیقی از مدارس خالی نداریم و مدارس عمدتا استفاده می‌شوند. شاید به ندرت مدارسی داشته باشیم که خالی باشند یا از تمام ظرفیتشان استفاده نشده باشد. جدای از بحث مدارس تخریبی، یکسری مدارس در برخی مناطق مانند بازار تهران داریم که بافت مسکونی‌اش را تقریبا از دست داده و غالب آن بافت تجاری است. سکونت خانواده‌ها در این محدوده کمتر شده و طبیعتا تعداد دانش‌آموزان کاهش یافته و ممکن است از تمام ظرفیت مدارس در آنجا استفاده نشود. به گفته مدیرکل نوسازی مدارس تهران، برای رفع کمبودها لازم است 350فضای آموزشی در سایت‌های مسکن مهر ساخته شود که در حال حاضر ساخت تعدادی از این پروژه‌ها در دست اجراست.
30درصد مدارس تهران غیرایمن هستند
در این میان، مدرسه آماده مدرسه‌ای است که بتواند خود را در مقابل مخاطرات طبیعی مختلف و همچنین مخاطرات انسان‌ساز، آماده نگه دارد. از سوی دیگر پس از وقوع حادثه نیز ضمن آنکه متحمل کمترین خسارت می‌شود، خیلی سریع به حالت اولیه بازگشته و اصطلاحا تاب‌آوری بالایی داشته باشد. در این میان روز گذشته احمد صادقی، رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران هم دراینباره اعلام کرد: «براساس آمار آموزش و پرورش شهر تهران حدود 30درصد مدارس پایتخت ناایمن هستند.» به گفته صادقی، «هدفگذاری اصلی مدیریت بحران در طرح مدرسه آماده، معطوف به مدارس ناایمن است. اقدامات ما برای مدارس ناایمن اقدامات غیرسازه‌ای است. در حوزه مقاوم‌سازی اقدامات دیگری در آموزشوپرورش در حال انجام است اما عمده بحث ما معطوف بر آمادگی نیروی انسانی و تامین تجهیزات برای مقابله با حوادث است.»
اجرای اسناد 11سال پیش چه شد؟
عدم رسیدگی به مدارس مستقر در بافت فرسوده درحالی است که 11سال پیش این مسئله بررسی شده تا در قالب پرداخت تسهیلاتی به مسئولان آموزشوپرورش بازسازی شوند. احمد مسجدجامعی، عضو کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر در این‌باره توضیح می‌دهد: «برای ارائه تسهیلات برای بازسازی و توسعه بناهای آموزشی در سال 85 مصوبه‌ای به تصویب رسیده که باید این اسناد را رو کنیم. بسیاری از مشکلات فعلی مدرسه‌ها سند و مصوبه دارد. از سوی دیگر، ردیف بودجه‌ای برای شهرداری اختصاص داده شده تا از این طریق به برخی مدارس از جمله مدارس هیئت امنایی کمک شود، حالا باید بررسی شود که این اقدامات به چه نتایجی رسیده است. با این توضیح که اعتباری به عنوان حمایت از توسعه و تجهیز مدارس وجود دارد. از سال 93 تا 96 حدود 113میلیارد و 500میلیون تومان از این محل به آموزشوپرورش کمک شده و این کمک هر سال روند تصاعدی داشته است. این موضوع حائز اهمیت است که بررسی شود اثربخشی این پرداخت‌ها چگونه بوده است.»
اختیارات با اعتبارات باشد
از سوی دیگر، به اعتقاد رئیس شورای شهر تهران، «مشکلات آموزش و پرورش روز به روز در شهرها جدی‌تر می‌شود، برای حل مشکلات این حوزه نیاز به تحقق مدیریت یکپارچه شهری است.» محسن هاشمی هم در مورد مصوبات در حوزه آموزشی مدارس می‌گوید: «موانع و نواقصی که هم‌اکنون در زمینه نظام آموزشی وجود دارد مصوبات لازم را داشته اما اجرایی نشده است.» در این میان، بارها درباره مشکلات زیرساختی به عنوان چالش آموزشوپرورش صحبت شده که رئیس شورای شهر تهران معتقد است به منظور رفع آنها باید مشارکت مردم در این زمینه جلب شود.
در این میان، واگذاری اختیارات آموزشوپرورش به شورای شهر و شهرداری می‌تواند گام موثری برای حل مشکلات این نهاد آموزشی باشد که البته باید اختیارات با اعتبارات باشد. زهرا صدراعظم‌نوری، عضو شورای اسلامی شهر تهران نیز معتقد است «خانواده و آموزشوپرورش در کشور ما گسترده است و در حال حاضر نیز با کمبود منابع مواجه است بنابراین می‌طلبد همه دستگاه‌ها در مسیر تحقق اهداف آموزش و پرورش به این مجموعه یاری برسانند.»
فقر نظام آموزشی از استانداردسازی
با همه اینها، مشکلات مدارس به‌ویژه در زمینه نوسازی و بازسازی آنها فقط به پایتخت ختم نمی‌شود موضوعی که 2ماه پیش، علیرضا رحیمی، نماینده مرم تهران نیز به آن اشاره کرد و گفت: «نوسازی مدارس فرسوده، تامین تجهیزات آموزشی، ارتقای وضعیت بهداشتی مدارس، ایمن‌سازی مدارس در 2بخش ساختمان و سیستم‌های سرمایشی و گرمایشی، تقویت ایمنی در سرویس‌های حمل و نقل اردویی و مدارس، بخشی از چالش‌های حوزه آموزش‌وپروش در تمامی استان‌های کشور است.» به عقیده او، «به‌نظر می‌رسد آموزشوپرورش کشوربه‌طورکلی علاوه‌بر مشکلات آشکار و جاری در بخش منابع مالی، از خلا و فقر استانداردهای متعددی در بخش‌های نرم و سخت در رنج پنهان است که گاهی خسارات آن به‌طور مستقیم دامنگیر دانش‌آموزان، خانواده‌ها و معلمان می‌شود.» وزیر آموزشوپرورش هم در صحبت‌های اخیرش به این نکات اشاره می‌کند و می‌گوید: «وضعیت فعلی فضاهای آموزشی رضایت‌بخش نیست و نیازمند عزم جدی و مشارکت همگانی برای ایمن‌سازی است.»
این اظهارات درحالی است که در کشورهای توسعه‌یافته، مدارس به‌عنوان مکانی مهم تلقی می‌شود چراکه آینده هر کشوری در گروی تربیت انسان‌هایی آینده‌ساز است اما اینکه چرا با وجود قانون و تخصیص اعتبارهای مالی که مسئولان به آن اذعان دارند، مشکلات همچنان به همان میزان سال‌های گذشته باقی مانده، پرسشی است که همچنان بی‌پاسخ مانده است.
منبع: ابتکار
ارسال نظر
