محمدرضا شجریان چگونه شوالیه شد؟

فرهاد فخرالدینی، محمود دولت‌آبادی، داریوش شایگان، اصغر فرهادی، جواد مجابی، پرویز کلانتری، حسین علیزاده‌، محمدرضا درویشی، لیلا حاتمی، علی مصفا، پیمان معادی، رضا کیانیان، لیلی گلستان، غلامحسین امیرخانی، آیدین آغداشلو، انوشیروان روحانی، پوری بنایی و شاهرخ تویسرکانی به همراه همایون و رایان شجریان، بخشی از میهمانانی که آمده بودند تا در مراسم اهدای نشان «شوالیه» به استاد محمدرضا شجریان که سفیر فرانسه او را برترین چهره موسیقی ایران از دید فرانسوی‌ها معرفی کرد، شرکت کنند.

«برنو فوشه» سفیر و نماینده دولت فرانسه در تهران که میزبان این مراسم بود پیش از اهدای نشان «شوالیه» با اشاره به تاریخچه زندگی محمدرضا شجریان از زمانی که در مشهد بود از استادان او یعنی احمد عبادی و مهرتاش نام برد. «فوشه»؛ زندگینامه شجریان را به فرانسوی روایت می‌کرد و مدیا کاشیگر مترجم رسمی سفارت، سخنان وی را به فارسی ترجمه می‌کرد.

سفیر فرانسه در ادامه، خسرو آواز ایران را بهترین چهره فرهنگی کشورمان دانست و گفت: «دولت و وزارت فرهنگ‌وهنر فرانسه مفتخر است که برترین نشان فرهنگی خود را به ایشان اهدا می‌کند.» «فوشه»، شجریان را هنرمندی دانست که تنها دغدغه‌های هنری ندارد و اخلاق‌گرا و اندیشمند نیز هست.

محمدرضا شجریان نیز بعد از دریافت نشان «شوالیه» با تشکر از سفیر فرانسه، ضمن سخنان کوتاهی، خود را «خادم ملت ایران» خواند و گفت: «خوشحالم که ملت و دولت دوست و همدل ما فرانسه به مسایل فرهنگی داخل ایران توجه می‌کند و سپاسگزارم که این نشان را نماینده دولت فرانسه در ایران به من اهدا کرد.» محمدرضا شجریان در حالی این نشان را دریافت می‌کند که پیش از این در سال ۱۳۷۸ موفق به دریافت جایزه «پیکاسو» وزارت فرهنگ فرانسه و دیپلم افتخار سازمان «یونسکو» در پاریس و نیز جایزه معتبر «گرمی» شده بود.

شجریان بعد از شهرام ناظری دومین خواننده ایرانی است که این نشان را از آن خود کرده است. شهرام ناظری در سال مولوی این نشان را از آن خود کرد. جایزه نشان «شوالیه ملی لیاقت» درجه (نظامی) فرانسوی است که برای اولین‌بار در سوم دسامبر ۱۹۶۳ توسط ژنرال «شارل دوگل» نامگذاری شد.

این نشان به تمام نظامیان (فعال یا غیرفعال) و شهروندان غیرنظامی که لیاقت آن را به دست آوردند، اهدا می‌شود. تاکنون از ایران محمود حسابی (بنیانگذار فیزیک و مهندسی نوین در ایران)، عباس کیارستمی (کارگردان سینما)، پری صابری (کارگردان تئاتر)، جلال ستاری (اسطوره شناس)، محمدعلی سپانلو (شاعر) و لیلا حاتمی این نشان را دریافت کرده‌اند. البته در کنار این نشان، نشان «آفسیر» که نشانی بالاتر از شوالیه است را دولت فرانسه تاکنون به اصغر فرهادی فیلمساز، علیرضا سمیع‌آذر و پروفسور ناصر دارابی‌ها اهدا کرده است.

محمدرضا شجریان را پرآوازه‌ترین هنرمند موسیقی اصیل ایرانی می‌دانند. او یکی از معدود خوانندگان ایرانی است که دنباله مکتب موسیقی سنتی ایران و افرادی چون میرزا عبدالله خان فراهانی و درویش‌خان و از شاگردان تاج اصفهانی است.

روزنامه ونکوورسان او را یکی از مهم‌ترین هنرمندان موسیقی جهان توصیف کرده‌است. محمدرضا شجریان، هم‌اکنون رییس شورایعالی خانه موسیقی ایران و از بنیانگذاران گروه شهناز است. او شیوه‌های آوازی اقبال‌السلطان، تاج اصفهانی، میرزا ظلی، ادیب خوانساری و حسین قوامی را دنبال کرده و شیوه خودش را بنیان گذاشته است.

شجریان در آستانه انقلاب با همراهی هنرمندانی چون محمدرضا لطفی، حسین علیزاده، کامکارها و شهرام ناظری گروه چاووش را راه‌اندازی کردند. این گروه خالق مشهورترین آثار موسیقی ایران چون «ایران ‌ای سرای امید» است.