خاطرات انصاری از دوران نمایندگی‌اش

 حجت الاسلام مجید انصاری عصر امروز در نشست "مجلس؛ عملکردها و انتظارها" که به همت انجمن اندیشه و قلم برگزار شد، گفت: ۱۶ سال از عمرم را در مجلس گذراندم و در مجلس اول بعد از انقلاب نیز به عنوان نماینده حضور داشتم و به همین خاطر می‌توانم داوری کنم که مجلس مسیر صعودی داشته است یا نزول.

وی با بیان اینکه مجلس در ساختار نظام و قانون اساسی جایگاه ویژه ای دارد، اظهار داشت: مجلس نماد خانه ملت و مردم سالاری است و در میان سه قوه از نظر امام جایگاه ویژه ای دارد که در راس امور است و باید قدرت بیشتری در نظام داشته باشد و به همین خاطر امام می‌گوید مرکز تجمع قدرت‌ها باشد.

این نماینده اسبق مجلس با بیان اینکه دو دسته انتظار قانونی و درست و غیرقانونی و نادرست از نمایندگان وجود دارد، تصریح کرد: مجلس دو کارکرد اساسی تقنین و نظارت را دارد. کارکرد اول براساس اصل ۵۸ اعمال قانونگذاری است و مجلس حق دارد در تمام مسایل کشور وضع قانون کند. سوال این است که مجلس تنها نهاد مقتنه است که به نظرم منفی است و هر سال که جلو آمدیم مجلس رقیبانی پیدا کرده است.

انصاری ادامه داد: سوال دوم این است که آیا فرآیند قانونگذاری درست بوده و مجلس به درستی وضع تقنین کرده است؟ سوالات دیگر این است که مجلس با چه نگاهی قانونگذاری کرده است؟ آیا درست است که در موفقیت مجلس به تعداد مصوبات اشاره کنیم؟ آیا مجلس مانند کارخانه خودرو و پارچه است که تیراژ داشته باشد؟

وی با تاکید اینکه از نظر من مجلس موفق مجلسی است که قانون زیاد وضع نکند، خاطرنشان کرد: از مشکلات مجلس تعداد قوانین بسیار است به گونه ای که عالم قانونگذاری لباس و ردایی بسیار ناموزون با وصله پینه‌های بسیار است. ما ۱۱ هزار عنوان قانون داریم که هر کدام از قوانین آیین نامه های اجرایی بسیاری دارد و اینها موجب شده اجرا قانون دشوار و نظارت بر قانون مشکل شود و از همین رهگذر کسانی که درصد سوءاستفاده هستند، گریزگاه های بسیاری از سوی همین قانون پیدا می‌کنند.

عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام با بیان اینکه نهاد قانونگذاری در نظام تک مجلسی در ساختار سیاسی که قرار است همه قوانین را وضع کند ناقص است، ابراز داشت: نظام قانونگذاری تک مجلسی مقتضیات مجلس عوام یا مجلس خواص به معنای خاص کلمه را ندارد. به نظر من بدون نظام دو مجلسی هر نظام قانونگذاری دچار نقصان است و این نقصان موجب شده ما مجالس دیگر را به صورت غیر رسمی بپذیریم در حالی که می‌شد مردم نمایندگانی با مکانیزم‌های مانند منطقه‌ای ایجاد شود اما کار مجلس دوم را نداریم. یک بخش وظیفه‌اش را شورای نگهبان و یک بخشش را مجمع تشخیص انجام می‌دهد. یک بخش دیگر را شورای عالی امنیت ملی می‌دهد که گاهی پای خود را از گلیم‌اش درازتر می‌کند و حتی شورای عالی انقلاب فرهنگی هم وضع قوانین می‌کند. این در حالی است که شورای عالی انقلاب فرهنگی موقتی و مصلحتی بود اما اکنون به نهاد رسمی و ثابت تبدیل شده و گاهی مصوبات مجلس به دلیل عدم تطبیق با شورای عالی انقلاب رد می‌شود.

انصاری با اشاره به کارکرد نظارتی مجلس بیان کرد: یکی از ابزارهای نظارتی که قانون اساسی از مجلس خواسته حق تحقیق و تفحص در همه امور کشور است که در تفاسیر بعدی به تحقیق و تفحص در برخی از امور کاهش یافت که اولین نقص است و حتی مجلس در دوره‌هایی حق خود را به مسایل سیاسی و جناحی تقلیل کرده و کمتر تحقیق و تفحصی مربوط به کلان و ملی بوده است.

وی افزود: دیگر ابزارهای نظارتی مانند سوال و استیضاح و تذکر هم سیر نزولی و جزیی و موردی و بخشی پیدا کرده و در آسیب شناسی با کمال تاسف به ابزاری برای فشارها برای برخی امتیازگیری ها بوده است.

معاون پارلمانی دولت‌های اصلاحات و روحانی با تاکید بر اینکه در بحث انتخابات و رهیابی نمایندگان به شدت دچار آسیب شده‌ایم، یادآور شد: اگر این روند ادامه یابد محال است مجلس روند رو به تصاعد داشته باشد و ممکن است روند نزولی مجلس وضعیت بحرانی به خود بگیرد.

انصاری در پاسخ به سوالی برای بیان برخی فشارها برای امتیازگیری در دوران مسئولیتش یادآور شد: بخشی از مسایل به مصلحت نیست. متاسفانه انتظاراتی که از نمایندگان شکل گرفته و به آن دامن زده شده، مسیر انحرافی به خود گرفته است. در حوزه انتخابیه به غیر از تهران و چند شهر بزرگ در شهرستان‌ها، نمایندگان را آچار فرانسه شهر می‌دانند و همه چیز را از نمایندگان می‌خواهند و آنها نیز اجابت می‌کنند. البته این مساله در ابتدای مجلس اول کمتر بود. مردم کمتر از نماینده وظیفه تقنین می‌خواهند.

وی اضافه کرد: من در مجلس اول نماینده زرند بودم و فکر می کردم نماینده مردم بودم اما در اواخرش این تصور ایجاد شد که من به مردم توجهی ندارم. من به آقای هاشمی گفتم که درخصوص نقش و جایگاه مجلس سخنرانی کند. آن زمان بحث دفاتر استانی نمایندگان مطرح شد ولی شورای نگهبان این مساله را رد کرد اما اکنون نمایندگان براساس قانون رسمی، دفاتر متعدد دارند و پولش را مردم می‌دهند. در مجلس همه پذیرفتند که نماینده وظیفه‌اش این است.

این فعال سیاسی اصلاح‌طلب با بیان اینکه مطالبات نادرستی از نمایندگان شکل گرفته است، عنوان کرد: نمایندگان مکررا می‌آمدند و می‌گفتند فرماندار ما را تغییر بده چون با من همراه نیست. مگر شما چه می‌خواهی که فرماندار باید همراهت باشد؟ این مساله جا افتاده است که استانداران یا مدیران با نظر نمایندگان انتخاب شوند مگر نه وزرا استیضاح می‌شوند. پس حق رییس جمهور چه می‌شود؟ این روند موجب شده تا مجلس روند نزولی داشته باشد و البته وزرا هم استقبال می‌کنند تا با دادن امتیاز از فشار مصون بمانند.