آخرین مطلب و ایراد و اشکال اساسی که آقای دکتر جهانگیری به آن انتقاد داشت و اکثر کارشناسان به آن باور دارند و در اولین تجربه زلزله، نمره منفی گرفت، مصالح به کار گرفته‌شده در مسکن مهر است.
روزنامه شرق در یادداشتی به قلم نعمت احمدی . حقوق‌دان نوشت:مسکن مهر امروز به بزرگ‌ترین چالش اقتصادی چهاردهه انقلاب تبدیل شده است. طرحی خام که اگر با برنامه‌ریزی و کارشناسی‌های لازمه اجرا می‌شد، می‌توانست به گفته آقای وحید حقانیان ١٠ تا ٢٠ میلیون نفر از جمعیت ٨٠ میلیونی کشور را صاحب خانه کند و از رنج مستأجری و اثاث‌کشی سالانه و بلعیدن بخش عمده‌ای از درآمد خانوارها بابت اجاره مسکن بکاهد. محمود احمدی‌نژاد یک‌بار هم تصمیم گرفت به هر خانوار یک هکتار زمین زراعی با کاربری مسکونی – زراعی تحویل دهد، لابد شهرها را تخلیه و غیرمسکونی کند! او مدعی بود هشت‌میلیون هکتار زمین قابل کشت داریم و اگر هر خانوار یک هکتار زمین داشته باشد در گوشه‌ای از آن خانه‌ای بسازد، آن گوشه گاو و گوسفند پرورش دهد و مرغ و خروس و لابد استخر پرورش ماهی داشته باشد، ما به گذشته‌های دور آن زمانی که هنوز انقلاب صنعتی زندگی کشاورزی را دگرگون نکرده بود، خواهیم رفت و همه مشکلات حل خواهد شد! در همان زمان نوشتم هزینه آب، برق، گاز و آسفالت این خانه - مزرعه‌های از هم فاصله دار را با کدام بودجه تأمین می‌کنید؟ تازه اگر بودجه‌ای هم بود و طرح خیال‌پردازانه خانه -مزرعه به واقعیت پیوست با شهرهای موجود چگونه قابل جمع است؟ شهرهایی که لابد باید رها شوند و مهم‌تر اینکه جابه‌جایی سکونتی به‌وجود خواهد آمد؛ یعنی ساکنان حیات وحش با ساختن خانه – مزرعه و تصرف زیستگاه آنان به‌وسیله انسان به داخل شهرهای کنونی کوچ خواهند کرد! خدا را شکر آن طرح خام کنار گذاشته شد اما طرح مسکن مهر کلید خورد. اولین اشکال این طرح مکان‌یابی آن بود. کافی است از همین تهران خودمان به طرف مثلا ساوه حرکت کنید. بعد از عوارضی دوم درست در گرمای تفتیده و کشنده رود شور، بناهایی از آهن و بتون در دامنه کوه روییده است. گرمای طاقت‌فرسای تابستان بالای ٥٠ درجه و سرمای سینه‌سوز زمستان کویری چندین درجه زیر صفر است و دریغ از مراکز خدماتی از مسجد و مدرسه و بازار و سینما گرفته تا پارک و دیگر مکان‌های مورد نیاز شهری در آن. یک شهر بدون داشتن زیرساخت‌های شهری ساخته شد. حال اگر همین ساخت‌وسازها در بافت فرسوده مثلا سلطان‌آباد یا اکبرآباد یا در قلب تهران در هزاران هکتار بافت فرسوده مرکز شهر که هم آب و برق و گاز و تلفن داشت و هم زیستگاه بومی چند‌صد‌ساله مردم بوده است اجرا می‌شد، طرحی موفق بود. طرح مسکن اجتماعی در دهه ٦٠ و ٧٠ میلادی در اروپا موجی از ساخت‌وساز و رونق اقتصادی را به‌همراه آورد؛ هم شغل به‌وجود آورد و هم طبقات ضعیف را صاحب مسکن کرد و هم بافت فرسوده شهرها را نوسازی کرد. مسکن اجتماعی را در شهرهای مهمی مثل وین، برلین و استکهلم می‌توان دید. در تهران هم نوعی مسکن مهر یا مسکن اجتماعی در رژیم سابق ساخته شد. طرح شهرک اکباتان با همین دیدگاه یعنی حذف زمین از قیمت‌گذاری مسکن با دیدگاه خاص سازندگان آن احداث شد. دومین عیب مسکن مهر رعایت‌نکردن ملزومات زندگی شهری در یک مجموعه مسکونی که بافت شهری پیدا می‌کند، است. فضای سبز، مدرسه، مسجد، بازار، مکان‌های ورزشی، آموزشی و بهداشتی در آن به‌درستی جایابی نشده است. عیب دیگر به عدم توجه دست‌اندرکاران ساخت این نوع منازل به شیوه زندگی ساکنان بعدی برمی‌گردد که نیاز به نقشه و سکونت اجتماعی داشت. یکی، دو طرح مسکن مهر را نگارنده از نزدیک دید. کمترین نشانه‌ای از زندگی آپارتمانی و فضای مناسب سکونتی در نظر گرفته نشده است.
طبقاتی روی هم گذاشته شده و با بدسلیقگی تمام به دلخواه تقسیم‌بندی‌هایی صورت گرفته است که می‌شد با اندک سلیقه و ذوق فضایابی مناسبی را برای زندگی آپارتمانی در نظر گرفت. آخرین مطلب و ایراد و اشکال اساسی که آقای دکتر جهانگیری به آن انتقاد داشت و اکثر کارشناسان به آن باور دارند و در اولین تجربه زلزله، نمره منفی گرفت، مصالح به کار گرفته‌شده در مسکن مهر است. مقاوم‌سازی بنا در شرایط خاص کشور ایران که در منطقه‌ای زلزله‌خیز قرار دارد و هر چند وقت یک‌بار شاهد زلزله‌هایی هستیم که بالای هفت ریشتر هستند، لحاظ نشده است. زلزله‌های طبس، زرند کرمان، رودبار، بم و زلزله‌های کوچکی مانند ورزقان و اردبیل هر کدام مشکلات جدی ایجاد کردند. در‌حالی‌که ایران روی کمربند زلزله قرار دارد و در طول تاریخ زلزله‌های بزرگی داشته‌ایم که بعضی از شهرها مانند همین ری را خالی از سکونت کرده‌اند، وقتی مسکن دولتی ساخته می‌شود، باید الگویی از مسکن مقاوم باشد تا سازندگان مسکن شخصی تشویق شوند مسکن مقاوم بسازند. اگر در جمع کارشناسان مسکن‌ساز مهر هیئتی حضور داشت که همانند ژاپن جوانب زلزله را در نظر می‌گرفت و با اندکی مقاوم‌سازی بنا را در مقابل لرزه و پس‌لرزه‌های آن تضمین می‌کرد، امروزه به بانیان این طرح صلوات می‌فرستادیم.
ش
ارسال نظر
