عربستان از ارتباط آشکار با اسرائیل به دنبال چیست؟

 «سعودی ها به دنبال آن هستند همراه با آمریکا در بحث های "صلح خاورمیانه" بین اسرائیل و فلسطین نقش مهمی بازی کند. عربستان می خواهد با استفاده از نقش آفرینی در این برنامه از خودش یک کشور مثبت و سازنده به نمایش بگذارد. در چند روز گذشته هم عربستان محمود عباس رییس تشکیلات خودگردان فلسطین را به ریاض احضار کرد و از او خواست که طرح صلح آمریکا را بپذیرد.»

 بالا بالا گرفتن تنش های سیاسی میان ایران و عربستان بحث ارتباط سیاسی و امنیتی رژیم اسرائیل و عربستان سعودی هم افزایش یافته است. در این باره در روزهای گذشته خبرهایی منتشر شده است که نشان می دهد عربستان و سعودی و رژیم صهیونیستی به برقراری رابطه دیپلماتیک نزدیک شده اند و یا حداقل برنامه ای در این مورد در جریان است.
حرکت عربستان و اسرائیل به سوی هم

 روز گذشته یووال اشتاینیتز، وزیر انرژی اسرائیل، برای نخستین بار از ارتباط مخفیانه این رژیم با عربستان سعودی برای مقابله با ایران سخن گفت.

به گزارش رویترز، یووال اشتاینیتز وزیر انرژی اسرائیل به رادیو ارتش اسرائیل گفت: «ما با بسیاری از کشورهای عرب و مسلمان روابطی داریم که در واقع تا حدی مخفیانه است، و معمولا این ما نیستیم که از این روابط شرمنده ایم.»

او افزود: «طرف مقابل است که علاقه دارد این روابط بی سر و صدا بماند. از نظر ما معمولا مشکلی نیست، اما ما به خواست طرف دیگر احترام می‌گذاریم، چه عربستان سعودی باشد یا دیگر کشورهای عرب و اسلامی. بیشتر از این هم هست اما ما آن را محرمانه نگه می‌داریم.»

چهار روز پیش، گادی آیزنکوت، رئیس ستاد کل ارتش اسرائیل در مصاحبه‌ای کم‌سابقه با روزنامه اینترنتی ایلاف عربستان سعودی، ایران را "بزرگ‌ترین تهدید برای منطقه" خوانده و گفته بود اسرائیل و عربستان سعودی در باره نیات ایران در منطقه اتفاق‌نظر دارند.

او همچنین گفته بود اسرائیل آماده است برای مقابله با نفوذ ایران در منطقه، با عربستان سعودی و "سایر کشورهای میانه‌روی عربی" تبادل اطلاعات کند.

این اولین بار بود که رئیس ستاد کل ارتش اسرائیل با رسانه‌ای عربستانی گفتگو می‌کرد. تاکنون مقامات عربستانی به هیچ کدام از این اظهار نظرها واکنشی نشان نداده اند.

عربستان سعودی و اسراییل هیچگاه با یکدیگر رابطه دیپلماتیک نداشته اند. بزرگترین موضوع مورد تنش بین اسراییل و عربستان سرزمین فلسطین و حقوق فلسطینیان در دهه های اخیر بوده است.

در تحولی دیگر و برای نخستین بار اسرائیل از سوی عربستان سعودی مورد حمایت قرار گرفته است تا در شورای حقوق بشر سازمان ملل قطعنامه ای علیه سوریه تصویب شود. همچنین وزیر ارتباطات اسرائیل از مفتی اعظم عربستان سعودی دعوت گرمی برای دیدار از اسرائیل بعمل آورده است.

بحران خاورمیانه و تنشها میان دولت خودگردان فلسطین و مقامات اسراییل یکی از مواردی است که رییس جمهوری ایالات متحده، دونالد ترامپ همواره اعلام کرده است که می خواهد قاطعانه به آن پایان ببخشد و عامل برقراری صلح در منطقه باشد.

او برخلاف رویه باراک اوباما، از زمان به قدرت رسیدن حمایت گسترده خود از عربستان سعودی را پنهان نکرده و اولین سفر رسمی خود به خاورمیانه را با حضور در این کشور آغازکرد.

همچنین، نماینده دونالد ترامپ در موضوع صلح خاورمیانه در ماههای اخیر بارها به عربستان سعودی و اسراییل سفر کرده است. گمان می رود که عربستان سعودی در دوران ریاست جمهوری ترامپ بدل به مهمترین شریک کاخ سفید برای حل بحران خاورمیانه شده و جای کشورهایی مانند اردن و مصر را گرفته است.

حالا سوال این است که آیا عربستان می تواند با اسرائیل روابط دیپلماتیک برقرار کند و یک تابو دیگر را بشکند؟

حرکت عربستان و اسرائیل به سوی هم
دکتر عبدالرضا فرجی راد سفیر پیشین ایران در نروژ و مجارستان، کارشناس مسائل بین الملل و مدیر گروه جغرافیا و استاد ژئوپلیتیک واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی درباره تماس مخفیانه اسرائیل با عربستان و اخبار دیگر در این زمینه به فرارو گفت: «اخباری که در رابطه با ارتباط اسرائیل و عربستان مطرح می شود، از هر کدام از طرفین قطعا هماهنگ شده است. سعودی ها و اسرائیلی ها ذره ذره جلو می روند چراکه جامعه عرب آمادگی این را ندارد یک دفعه رابطه با اسرائیل را بپذیرد، لذا تلاش می کنند ابتدا قبح ماجرا را آرام آرام از بین ببرند.»

او افزود: «احتمالا این سیاست و روش جواب می دهد. مسئله ارتباط با اسرائیل در حال جا افتادن است. این یک طرح برنامه ریزی شده است، فعالیت عربستان و اسرائیل بسیار گسترده است. دو دولتی که کار امنیتی نزدیک به هم می کنند باید خیلی فعالیت گسترده ای داشته باشند تا به سطح فعالیت امنیتی برسند. دولت ها برای برقرار ارتباط ابتدا فعالیت های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی خود را توسعه می دهند و پس از آن به فعالیت های امنیتی می رسند. قاعدتا این فعالیت ها به صورت پنهانی در گذشته بین عربستان و اسرائیل شروع شده است، حالا دارد علنی می شود.»

این استاد دانشگاه گفت: «سعودی ها با تغییر استراتژی به ارتباط با رژیم اسرائیل نیاز دارند. آنها همه تخم مرغ های خود را در سبد ترامپ قراتر داده اند. سعودی ها به دنبال جذب اطمینان ترامپ، ایالات متحده و لابی یهود در آمریکا هستند. در حال حاضر لابی عرب و لابی یهود آمریکا به هم نزدیک شده اند. این دو که بهم نزدیک شوند و با هم فعالیت کنند می تواند از لحاظ سیاسی اثر گذاری گسترده ای داشته باشند. تا چندسال پیش این لابی ها در مقابل هم قرار داشتند حالا حداقل دو مورد از آنها که با نفوذترین ها هم هستند با یکدیگر همکاری می کنند.»

فرجی راد با بیان اینکه "عربستان در تلاش است آمریکا را پشت خودش نگه دارد"، افزود: «عربستان به این نتیجه رسیده است که باید در مقابل ایران بیاستد. این کشور استراتژی اش را تغییر داده است، سعودی ها یک برنامه چند دهه ای برای توسعه کشور، بدون نفت طراحی کرده اند، که برای رسیدن به آن برنامه نیاز به تکنولوژی دارند. این برنامه همان برنامه امارات عربی متحده در طول چند دهه گذشته است. بنابراین عربستان به سمتی حرکت می کند که قبح ارتباط با اسرائیل ریخته شود، تا راحت تر بتواند با همکاری امریکا و کشورهای غربی برنامه اش را پیگیری کند.»

او با بیان اینکه "البته تصور نمی کنم ایجاد ارتباط دیپلماتیک میان اسرائیل و عربستان در ماه های آینده اتفاق بیافتد"، گفت: «احتمال دارد در آینده نزدیک وزرایی بین عربستان و رژیم اسرائیل رفت و آمد کنند و ظرفیت جامعه عرب را تست کنند، اگر به این نتیجه رسیدند که جامعه عرب می تواند ارتباط دیپلماتیک را بپذیرد آرام آرام ابتدا دفتر ایجاد می کنند و پس از آن هم به ارتباط دیپلماتیک می رسند.»

به گفته این تحلیلگر روابط بین الملل "برخی کشورهای عربی مثل مصر، اردن با اسرائیل رابطه دارند و آنها از برقراری رابطه دیپلماتیک حمایت می کنند. عربستان طوری حرکت می کند که بتواند به صورت حداکثری بقیه کشورهای عربی را هم با خود همراه کند. مطمئنا به گونه ای اقدام نخواهد کرد که به تنهایی وارد این میدان شود. بسیاری از کشورهای کوچک عربی هم نشان داده اند که مطیع عربستان هستند. بنابراین به نظر می رسد این اتفاق رخ خواهد داد."

فرجی راد در ادامه با اشاره به اینکه عربستان به دنبال نقش آفرینی تازه در خاورمیانه است، گفت: «سعودی ها به دنبال آن هستند همراه با آمریکا در بحث های "صلح خاورمیانه" بین اسرائیل و فلسطین نقش مهمی بازی کند. عربستان می خواهد با استفاده از نقش آفرینی در این برنامه از خودش یک کشور مثبت و سازنده به نمایش بگذارد. در چند روز گذشته هم عربستان محمود عباس رییس تشکیلات خودگردان فلسطین را به ریاض احضار کرد و از او خواست که طرح صلح آمریکا را بپذیرد.»

این دیپلمات پیشین وزارت خارجه معتقد است: «عربستان می خواهد با به نتیجه رساندن بحث صلح خاورمیانه، مسئله فلسطین را به مسئله دوم منطقه تبدیل کند و همه نگاه ها را به سمت ایران جلب نماید. چرا که در حال حاضر افکار عمومی جهان عرب اسرائیل را به عنوان دشمن بزرگ خود می شناسند چرا که بخشی از سرزمین های عربی را اشغال کرده و ملت فلسطین را تحت ظلم قرار داده است. به این ترتیب عربستان می خواهد با حل مسئله، اول اسرائیل را با خود همراه کند، دوم در مسئله فلسطین به عنوان یک قهرمان صلح طلب شناخته شود و هر طور شده آن را حل کند و سوم ایران را به عنوان مشکل اصلی در افکار عمومی جهان عرب جا بیاندازد.»

فرجی راد درباره این که چقدر در جهان عرب آمادگی ارتباط با اسرائیل وجود دارد، گفت: «این آمادگی نسبتا وجود دارد، کشورهایی مثل مراکش، تونس، جیبوتی، سودان، امارات و بحرین این آمادگی را دارند پس از ورود عربستان به رابطه با اسرائیل آنها نیز وارد این میدان شوند.»

او افزود: «برخی کشورهای دیگر هم که به شکل سنتی مخالف ارتباط با اسرائیل بوده اند مثل سوریه و لیبی، آنقدر درگیر مسائل داخلی خود هستند که اصلا به فکر فلسطین نیستند. عراق هم مشغول به کار خودش است و خیلی در این مسائل دخالت نمی کند. در افکار عمومی و رسانه ها هم سعودی ها در یک دهه اخیر بر آن تسلط پیدا کردند. با افزایش قیمت نفت پول مازاد صرف تبلیغات شده است. به نظر نمی رسد در جهان عرب به هم ریخته از لیبی تا یمن و بحرین کسی بیاید تظاهراتی راه بیاندازد که چرا عربستان و چند کشور دیگر با اسرائیل دفتر کنسولی باز کرده اند. بنابراین اخباری که اخیرا در ارتباط با اسرائیل و عربستان مطرح می شود بی حساب و کتاب نیست و قطعا برنامه ریزی شده است.»

این استاد دانشگاه درباره احتمال مخالفت در داخل عربستان با این طرح گفت: «در داخل عربستان برنامه با دیکتاتوری پیش می رود. در همین اتفاقات اخیر قبل از بازداشت نظامیان و شاهزاده ها، تعدادی از علمای طراز اول وهابی تغییر کردند و تعدادی هم بازداشت شدند. از طرف دیگر این برخوردها در عربستان که تحت عنوان مبارزه با فساد انجام می شود، برای آن است که عده ای دیگر هم بترسند و بدانند که حاکمان سعودی با کسی شوخی ندارد. لذا مخالفان احتمالی ارتباط عربستان و اسرائیل هم حواسشان جمع خواهد شد.»

منبع : فرارو