با غم و اضطراب ناشی از زلزله چه باید کرد؟

یک کارشناس ارشد روان‌شناسی بالینی با تاکید بر اهمیت حمایت عاطفی اطرافیان و صحبت درباره تنش‌های پیش آمده به دنبال زلزله گفت: پژوهش ها نشان داده اند ترغیب مردم به آشکارسازی آسیب ها و دردهای ناشی از حوادثی همچون زلزله به صورت خاطره نویسی یا بیان آنها، به سلامت و بهبودی روانی آنان منجر می شود.

سعیده امینی کاشانی در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به اینکه رویدادهای آسیب‌زا مانند زلزله بسیار مخاطره آمیز و فراتر از تجربه های معمول افراد هستند ، افزود: در برابر رویدادهای آسیب زا بسیاری از مردم واکنش های روانشناختی معینی دارند. آنها ابتدا دچار بهت و بی خبری می شوند و متوجه آنکه چه آسیبی به آنان وارد شده نیستند. به همین دلیل ممکن است با حالت گمگشته این سو و آن سو بروند و خود را در معرض خطرات دیگر هم قرار دهند. هنگام زلزله فرد ممکن است بدون آنکه خطر کار خود را دریابد در ساختمان‌های در معرض فروریزی بماند.

وی با بیان اینکه هر اندازه رویدادی مهارناپذیر به نظر برسد بیشتر احتمال دارد به صورت رویداد تنش زا احساس شود توضیح داد: از سوی دیگر حتی وقتی کنترل و اختیاری بر فشار روانی نداریم اگر بتوانیم آن را پیش بینی کنیم از شدتش کاسته می شود. مهارناپذیری و غیرقابل پیش بینی بودن، ویژگی های اصلی زلزله هستند که باعث می شود دامنه آسیبشان تا مدت ها  بماند.

این کارشناس ارشد روان‌شناسی بالینی با بیان اینکه سلسله اتفاقاتی که بعد از هر حادثه می افتد در دامنه ای از کنترل پذیری قرار دارد، اظهار کرد: یکی از راه‎‌های مقابله شیوه «مساله مدار» است و در مورد رویدادهایی اتفاق می افتد  که می توان با سبک و سنگین کردن راه حل های گوناگون آنها را حل و فصل کرد. اما بخش مهمتر مقابله با حادثه، مقابله های «هیجان مدار» است به این معنا که حتی اگر تمام جوانب منطقی داستان را حل کنیم، غم و اضطراب ناشی از حادثه را نمی توان به راحتی حل کرد.

امینی کاشانی با اشاره به شیوه های متعددی که برای مقابله با هیجان های منفی وجود دارد، تصریح کرد: تدابیری مانند خالی کردن خشم و اضطراب خود بر دیگران، درخواست حمایت عاطفی از آنان و یا تدابیر شناختی مانند نیندیشیدن موقت به مساله از جمله این راه‌کارها هستند.

وی با تاکید بر اهمیت حمایت عاطفی و روانی در شرایط بحرانی، اضافه کرد:وقتی فشار روانی گریبانگیر دیگران هم شده باشد راحت تر می توان آن را تحمل کرد. با این حال ناچیز جلوه دادن موقعیت خطر یا اطمینان خاطر دادن کورکورانه به این مضمون که همه چیز درست خواهد شد، ممکن است بدتر از عدم حمایت باشد و دیگران را دچار اضطراب بیشتری کند.

این کارشناس ارشد روان‌شناسی با توصیه به مردم آسیب دیده برای صحبت با خانواده، دوستان و اطرافیان، افزود: در شرایط بحرانی مانند زلزله افراد باید به هم قوت قلب بدهند اما این به آن معنا نیست که از واقعیت دور شوند.

وی با اشاره به موقعیت هیجانی و روانی آسیب‌پذیر نوجوانان در شرایط بحرانی تصریح کرد: نباید هیجانات منفی نوجوانان را انکار کرد. همه افراد آسیب دیده حق دارند نگران و غمگین باشند. بیرون راندن هیجانات از حیطه آگاهی مستلزم تلاش جسمی واقعی است که به برانگیختن مزمن و بیماری جسمی می انجامد.

امینی کاشانی در خاتمه اظهار کرد: نباید فراموش کرد که بحران ها موقتی هستند. مرم باید در مورد احساسات خود با مشاوران و روانشناسانی که به منطقه اعزام شده اند صحبت کنند و حامی نزدیکان خود باشند. یقینا دنیا به همان چیزی که در گذشته بوده بازنمی گردد اما غم و اضطراب نیز عمیق باقی نخواهد ماند.