حمایت تاکتیکی آمریکا از پروژه چابهار

 یک تحلیلگر روابط آمریکا و هند گفت: «آمریکا از هند خواسته تا افزایش حمایت‌ها از افغانستان را در دستور کار خود قرار دهد و من فکر می‌کنم هند از این فرصت استفاده خواهد کرد تا استدلال کند که بندر چابهار یک حلقه ارتباطی حیاتی برای دسترسی به افغانستان است».

به نقل از آسیا تایمز، در روز 11 نوامبر، و در حالی که دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا به هانوی ویتنام سفر کرده بود، کامیون‌های حامل گندم هند داشتند به شهر زرنج در مرز بین ایران و افغانستان می‌رسیدند. این محموله اولین محموله 15هزار تنی گندم اعطایی هند بود که از طریق بندر چابهار ایران عازم استان نیمروز افغانستان بود.

این محموله‌ها که از بندر کاندلای هند در استان گجرات بارگیری می‌شود طی ماه‌های آینده نیز ادامه خواهد داشت و مسیری را که بیش از یک دهه پیش برای دسترسی به افغانستان بدون عبور از خاک پاکستان طراحی شده طی خواهد نمود.

این مسیر ترانزیتی (هند ــ چابهار ــ افغانستان) به‌موجب موافقتنامه سه‌جانبه‌ای برقرار شده که در می 2016 بین نخست وزیر هند و رؤسای جمهور ایران و افغانستان به امضا رسید.

ریچارد روسو، پژوهشگر ارشد مطالعات سیاسی آمریکا و هند در مرکز مطالعات استراتژیک و بین المللی واشنگتن گفت: «بندر چابهار برای هند از اهمیت فراوانی برخوردار است. این کشور خود را متعهد به برقراری ثبات و بازسازی افغانستان می‌داند. در این مسیر داشتن دسترسی مستقیم و نسبتاً ارزان به افغانستان از اهمیت اساسی برخوردار است».

وی افزود: «امروزه بخش عمده دسترسی (هند به افغانستان) غیرمستقیم یا پرهزینه است، از جمله مسیر جدید هوایی که برای ارسال کالا ایجاد شده است. ارسال محموله گندم هند به افغانستان از طریق بندر چابهار ایران یک گام مهم در این چهارچوب است».

جالب اینجاست که به‌رغم تلاش‌های دولت ترامپ برای منزوی ساختن ایران و متهم نمودن این کشور به عدم تبعیت از مفاد برجام، نشانه‌های غیرعادی‌ای از حمایت بازیگران مهم هیئت حاکمه آمریکا از پروژه بندر چابهار و تسهیل دسترسی هند به افغانستان از طریق این بندر دیده می‌شود.

جان نیکولسون، ژنرال بلندپایه ارتش آمریکا و فرمانده عملیات‌های رزمی آمریکا در افغانستان در جریان جلسه استماع کمیته خدمات نظامی سنای آمریکا در ماه فوریه نظر مساعدی را در خصوص پروژه چابهار ابراز داشته بود. وی این پروژه را یک جایگزین پایدار و اقتصادی برای ارسال کالا به افغانستان توصیف کرده بود.

نیکولسون در ادامه اضافه کرده بود: «با توجه به کمک توسعه‌ای بیش از 2 میلیارد دلاری هند به افغانستان از سال 2002 تاکنون و تعهد یک میلیارد دلاری این کشور در سال 2016، سرمایه‌گذاری‌های قابل توجه هند در زیرساخت‌ها، و بخش‌های مهندسی، آموزشی و بشردوستانه افغانستان به توسعه سرمایه انسانی و ثبات افغانستان در بلندمدت کمک خواهد کرد».

روسو خاطرنشان کرد که رکس تیلرسون، وزیر امور خارجه آمریکا نیز در جریان سفر ماه اکتبر خود به هند در پاسخ به سؤال رسانه‌های هندی در مورد موضع آمریکا در خصوص پروژه چابهار «به‌وضوح اعلام کرد که منافع تجاری هند در ایران، در زمینه‌هایی که منجر به حمایت مستقیم از رفتارهای بدخواهانه ایران نشود، موضوع نگرانی آمریکا نخواهد بود».

این تحلیلگر روابط آمریکا و هند افزود: «آمریکا از هند خواسته تا افزایش حمایت‌ها از افغانستان را در دستور کار خود قرار دهد و من فکر می‌کنم هند از این فرصت استفاده خواهد کرد تا استدلال کند که ایران یک حلقه ارتباطی حیاتی برای دسترسی به افغانستان است. در این زمینه با توجه به اینکه هند برای محقق کردن درخواست دولت ترامپ تلاش می‌کند، آمریکا نیز ممکن است تمایل بیشتری برای حمایت تاکتیکی از تحولات چابهار از خود نشان دهد».