سعد حریری، قربانی خشم ریاض

روزنامه ایران در یادداشتی به ققلم مصیب نعیمی/ کارشناس مسائل خاورمیانه و مدیرمسئول روزنامه الوفاق نوشت:

استعفای غیرمترقبه سعد حریری، نخست‌وزیر لبنان که از نقطه‌ای نامعلوم در عربستان با خواندن متن مکتوب در برابر دوربین شبکه العربیه عربستان سعودی انجام شد؛ ابهامات زیادی را در بین مقام‌های سیاسی لبنان و کارشناسان منطقه‌ای ایجاد کرد تا آنجا که رئیس جمهوری لبنان با ابراز تعجب اعلام کند که منتظر بازگشت حریری و شنیدن دلایل استعفا از زبان خود اوست. زیرا دست کم قبل از دومین احضار حریری از سوی دولت سعودی و سفرش به این کشور هیچ شائبه‌ای از تمایل او به استعفا وجود نداشت.

حریری در متنی که می‌خواند در حالی تمام حملات را متمرکزبر ایران و حزب‌الله کرد که در میزبانی دو روز پیش خود از هیأت ایرانی با برخوردی مثبت از رابطه با تهران و حمایت‌های جمهوری اسلامی ایران استقبال کرده بود.

همچنین این واقعیت قابل انکار نیست که اگر حمایت حزب‌الله از او وجود نداشت، قطعاً حریری در جایگاه نخست‌وزیری قرار نمی‌گرفت. شخص او نیز طی ماه‌های گذشته از رسیدن لبنان به نقطه مطلوب، همکاری همه گروه‌های سیاسی و سیاست‌های مستقلانه «میشل عون» در جایگاه ریاست جمهوری حمایت کرده بود.

همچنین سعد حریری در سخنان دیروز خود در حالی مدعی دخالت ایران در مسائل کشورهای عربی از جمله لبنان شد که دست کم می‌­توانست این سخنان و اعلام استعفا را در کشور خود مطرح کند تا دخالت عربستان در استعفا و رویکرد اظهارات او تا این حد هویدا نگردد. با این حال این شیوه عربستان در برخورد با افرادی است که دست پرورده خود می‌انگارد و اول بار هم نیست. پیش‌تر درمورد «عبد ربه منصور هادی» رئیس جمهوری مستعفی یمن شاهد بودیم چگونه وابستگی‌اش به ریاض او را به فردی علیه مردم کشورش تبدیل کرد.عربستان سعودی در چنین شرایطی دلیلی برای مراعات شخصیت سیاسی افراد نمی‌بیند.

آنچه خود را در استعفای غیرمترقبه نخست‌وزیر لبنان بروز داد بیش از هر چیز حاصل عصبانیت ریاض از روند اتفاقات در لبنان بود. دور کردن گروه‌های تروریستی و تکفیری که حمایت عربستان را داشتند به دست ارتش لبنان و حزب‌الله و با حمایت ژنرال عون رئیس جمهوری لبنان و نیز واقعیت بازسازی روابط سیاسی لبنان و سوریه بر خلاف نظر ریاض به نحوی که سفیر سوریه در لبنان مستقر است و به زودی بیروت سفیر خود را به دمشق می‌فرستد از جمله مواردی بود که به ریاض نشان داد دیگر حاکمیت و فرماندهی بر رأس لبنان ندارد. بنابر این آنچه رخ داد را باید قربانی شدن حریری به پای عصبانیت عربستان تعریف کرد.

بازتاب و پیامد استعفای حریری جز آنکه نحوه و مکان اعلام آن از سوی مقامات و مسئولان لبنانی اهانت به لبنان تلقی شد بعید است با وجود رئیس جمهوری کاملاً مستقل و صاحب اراده‌ای مانند ژنرال عون به وقوع بحران و تنشی طولانی بینجامد. با وجود این درباره اهداف پشت پرده و تبعات این رویداد سؤالات بسیاری مطرح است. اینکه رژیم اسرائیل تا چه حد بتواند از این تنش سوء استفاده کند،  یا نقش امریکا در این صحنه چیست و عربستان چه هدفی را دنبال می‌کند؟ سؤال‌هایی است که پاسخ هیچ کدام به نفع عربستان تمام نمی‌شود. لبنان از مرحله استعداد برای وقوع آشوب و درگیری عبور کرده است. مرزهای لبنان از وجود تروریست‌ها پاک شده،  ارتش و مقاومت انسجام خوبی دارند و همه گروه‌های لبنانی بر سر تمامیت ارضی لبنان همبستگی دارند و اگر اختلافی هست از جنس اختلافات معمول در همه کشورهایی است که از دموکراسی نسبی برخوردارند. هرچند هویدا شدن ابعاد مختلف انگیزه‌ها و تبعات این رویداد مانند هر رویداد دیگری به گذشت زمان نیاز دارد. اما واقعیت‌های موجود تا این لحظه به نفع طراحان و مجریان آن به نظر نمی‌رسد.