همه چیز درباره سنگ کلیه

 سنگ کلیه یا renal calculi توده ی جامدی است که از کریستال ساخته شده است سنگ کلیه معمولا از کلیه ها منشا می گیرد اما می تواند هرجایی در طول دستگاه ادراری شما ساخته شود .

دستگاه ادراری شامل کلیه ها, مثانه, پیشابراه و حالب می باشد سنگ کلیه به عنوان یکی از دردناک ترین موقعیت های پزشکی شناخته می شود.

همه ی سنگ های کلیه از کریستال های مشابه ساخته نشده اند.

انواع مختلف سنگ های کلیه

۱-کلسیم

سنگ های کلسیمی شایع ترین هستند. آن ها میتوانند از کلسیم اگزالات، فسفات، مالئات ساخته شوند. خوردن غذاهای غنی از اگزالات کم میتواند ریسک ایجاد این نوع سنگ را در شما کاهش دهد. غذاهای با اگزالات زیاد شامل چیپس، بادام زمینی، شکلات، چغندر و اسفناج می باشد.

۲-اسید اوریک

این نوع از سنگ کلیه در مردان نسبت به زنان شایع تر است. اینها می توانند در افراد مبتلا به نقرس یا افرادی که شیمی درمانی می کنند رخ دهند. هنگامی که ادرار بسیار اسیدی است این نوع سنگ ایجاد میشود.

یک رژیم غذایی حاوی پورین میتواند مقدار اسیدی ادرار را افزایش دهد. پورین یک ماده بی رنگ در پروتئین حیوانی مانند ماهی، صدف و گوشت است.

۳-استرووایت

این نوع سنگ کلیه بیشتر در زنان با عفونت های دستگاه ادراری یافت می شود. این سنگ ها میتوانند بزرگ شوند و باعث انسداد ادرار شوند. این سنگ ها توسط یک عفونت کلیه ایجاد می شوند. درمان عفونت های حاد می تواند از ایجاد سنگ های استرووایت جلوگیری کند.

۴-سیستین

سنگ های سیستین نادر هستند. اینها در مردان و زنان مبتلا به سیستین اوری ایجاد می شود با این نوع سنگ ،سیستین (یک اسیدی که بطور طبیعی در بدن ایجاد میشود ) از کلیه ها به ادرار می رسند .

عوامل خطر برای سنگ کلیه

بزرگ ترین عامل خطر برای سنگ کلیه تولید کمتر از یک لیتر ادرار در روز است به همین دلیل است که سنگ های کلیه در نوزادان نارس که مشکلات کلیوی دارند رایج است. سنگ های کلیه بیشتر احتمال دارد بین سنین ۲۰ تا ۴۰ سالگی رخ دهد. عوامل مختلف میتواند خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش دهد.

معمولا ساکنین قفقاز نسبت به آمریکا و آفریقا ریسک بالاتری برای ابتلا به سنگ کلیه دارند. با توجه به موسسه ملی دیابت بیماری های گوارشی کلیه (NIDDK) رابطه جنسی نیز نقش موثری در بروز سنگ کلیه دارد و در مردان نسبت به زنان سنگ های کلیه بیشتر ایجاد می شوند.

سابقه سنگ کلیه می تواند خطر شما را افزایش دهد همانطور که سابقه خانوادگی در میزان ابتلا تاثیر دارد .

از دیگر عوامل خطر

کم آبی

چاقی

رژیم پر پروتئین ، نمک و قند

وضعیت هایپرپاراتیروئید

جراحی بای پس معده

بیماری های التهابی روده ای که جذب کلسیم را افزایش میدهند

مصرف داروهایی نظیر دیورتیک ها، داروهای ضد تشنج و آنتی اسید های مبتنی برکلسیم

شناخت علایم سنگ کلیه

سنگ های کلیه به علت درد شدید شناخته شده اند. تا زمانی که سنگ شروع به حرکت در حالب ها می کند علائم سنگ کلیه ممکن است رخ ندهد. این درد شدید کولیک کلیه نامیده میشود. شما ممکن است در یک طرف از پشت یا شکم درد داشته باشید.

در مردان درد ممکن است به ناحیه کشاله ران منتقل شود. درد کولیک کلیوی به مرور زمان می تواند خفیف و شدید شود، همچنین افراد مبتلا به کولیک کلیوی بی قرارند.

نشانه های دیگر سنگ کلیه

خون در ادرار (ادرار قرمز،صورتی یا قهوه ای)

استفراغ

حالت تهوع

تغییر رنگ ادرار و یا بوی بد

لرز

تب

نیاز مکرر به ادرار کردن

ادرار کردن به مقدار کم

در مورد یک سنگ کلیه ممکن است هیچ درد یا علایمی نداشته باشید حتی هنگامی که آنها از بدن دفع می شوند .

چرا سنگ های کلیوی می توانند مشکل ساز شوند؟

سنگ ها معمولا در کلیه نمی مانند گاهی اوقات آن ها از کلیه به حالب ها منتقل می شوند. حالب ها کوچک تر و ظریف اند و سنگ ها ممکن است بسیار بزرگ باشند و به راحتی به مثانه منتقل نشوند.

انتقال سنگ ها به حالب ممکن است سبب ایجاد اسپاسم و تحریک حالب شده و باعث بروز خون در ادرار شود. گاهی اوقات سنگ ها جریان ادرار را مسدود می کنند و این یک انسداد ادراری نامیده می شود. انسداد ادراری میتواند به سمت عفونت و آسیب های کلیوی کشیده شود.

آزمایش و تشخیص سنگ کلیه

تشخیص سنگ های کلیه نیاز به ارزیابی کامل پیشینه سلامت و یک معاینه ی فیزیکی دارد . تستها شامل:

تست خون برای کلسیم ،فسفر ،اسید اوریک و الکترولیت ها

BUN و کراتینین برای ارزیابی عملکرد کلیه

آنالیز ادرار برای بررسی کریستال ها، باکتری ها، خون و سلول های ایمنی

نمونه برداری از سنگ های منتخب برای تعیین نوع

همچنین آزمایش های زیر می توانند از بروز سنگ کلیه پیشگیری کنند:

اشعه ایکس شکم

پیلو گراف وریدی

پیلو گراف برگشت پذیر

سونوگرافی کلیه {این مطالعه ترجیحی است}

ام آر آی شکم و کلیه ها

سی تی اسکن شکم

سنگ کلیه و درمان آن

درمان با توجه به نوع سنگ طراحی شده است. سنگ ها در ادرار می توانند برای ارزیابی جمع آوری شوند مصرف ۶ تا ۸ لیوان آب در روز باعث افزایش جریان ادرار میشود افرادی که دچار خشکی یا تهوع شدید و استفراغ هستند ممکن است نیاز به مایعات داخل وریدی داشته باشند.

۱-دارو درمانی

تسکین درد ممکن است به دارو های مخدر نیاز داشته باشد حضور عفونت نیاز به درمان با آنتی بیوتیک دارد. داروهای دیگر عبارت اند از:

آلوپورینول برای اسید اوریک

دیورتیک ها

بی کربنات سدیم یا سیترات سدیم

محلول های فسفر

۲-لیت تریپسی

لیت تریپسی موج ضربه ای extracorporeal با استفاده از امواج صوتی برای شکستن سنگ های بزرگ بطوری که آن ها به راحتی از حالب به مثانه شما بروند.

این روش می تواند ناراحت کننده باشد و ممکن است نیازی به بی حسی موضعی باشد و این می تواند کبودی در شکم و پشت و خونریزی در اطراف کلیه و ارگانهای اطراف آن ایجاد کند .

۳-نفرولیتوتومی پوستی (جراحی تونل )

سنگ ها از طریق یک برش کوچک در پشت شما برداشته می شوند و در موارد زیر این جراحی مورد نیاز است:

وقتی سنگ باعث انسداد و عفونت یا باعث صدمه به کلیه ها شده است

وقتی سنگ ها برای عبور بسیار بزرگ شده اند

وقتی درد قابل کنترل نباشد

۴-اورتروسکوپی

هنگامیکه یک سنگ در مثانه یا حالب گیر می کند پزشک ممکن است از دستگاهی بنام اورتروسکوپ استفاده کند تا آن را حذف کند. یه سیم کوچک که به دوربین متصل است در داخل مجرای پیشابراه قرار می گیرد و به مثانه منتقل می شود . قفس کوچکی برای برداشتن سنگ و حذف آن استفاده می شود .

پیشگیری از سنگ کلیه

هیدراتاسیون مناسب یک اقدام پیشگیرانه ی کلیدی است . جان هاپکینز توصیه می کند تا روزانه ۱۲ لیوان آب بنوشید. خوردن مایعات بیشتر باعث افزایش میزان ادرار می شود که به کلیه ها کمک می کند.

درمانگاه مایو توصیه می کند که دو لیتر ادرار در روز دفع شود، شما می توانید چند لیوان آب را جایگزین نوشابه لیمو، نوشابه غیر الکلی گاز دار و آب میوه کنید. بطور متوسط خوردن غذاهای غنی از اگزالات و کاهش مصرف نمک و پروتئین های حیوانی نیز میتواند خطر ابتلا به سنگ کلیه را کاهش دهد.

پزشک شما ممکن است داروهایی برای جلوگیری از تشکیل سنگ های کلسیم و اسید اوریک تجویز کند. اگر سنگ کلیه داشته اید یا در معرض خطر سنگ کلیه هستید با دکتر خود صحبت کنید و بهترین روش پیشگیری را در نظر بگیرید.