سکته مغزی بیماری شایعی است و علت اصلی مرگ و ناتوانی در سراسر جهان است آخرین آمار نشان می دهد که در جهان ۱۷ میلیون مورد به سکته مغزی در سال رخ داده و ٦,٥ میلیون مورد به مرگ انجامیده است و ۲۶ میلیون نفر بازمانده سکته مغزی در جهان زندگی می کنند .
سکته مغزی بیماری شایعی است و علت اصلی مرگ و ناتوانی در سراسر جهان است آخرین آمار نشان می دهد که در جهان ۱۷ میلیون مورد به سکته مغزی در سال رخ داده و ٦,٥ میلیون مورد به مرگ انجامیده است و ۲۶ میلیون نفر بازمانده سکته مغزی در جهان زندگی می کنند .با افزایش سن پس از ۳۰سالگی, خطر سکته مغزی به طور تصاعدی افزایش می یابد دوسوم موارد سکته مغزی پس از ۶۵ سالگی رخ می دهند در ایران بر اساس گزارش وزارت بهداشت, هر سال صد هزار سکته مغزی رخ می دهد سکته مغزی دومین علت مرگ ومیر و اولین علت ناتوانی طولانی مدت در کشور است از طرف دیگر در ایران از هر پنج مورد سکته مغزی یک مورد در سنین زیر ۵۵ سال رخ می دهد و با افزایش بروز موارد سکته مغزی در کشور, سن ابتلا به آن هم در حال کاهش است در ادامه بیشتر بخوانید
سکته مغزی یک فوریت پزشکی است و درصورتی که به طور فوری تشخیص داده شده و درمان نشود، ممکن است به عوارض بازگشت ناپذیر عصبی و حتی مرگ بینجامد. سکته مغزی به دو شکل ممکن است رخ دهد:
١- نوع ایسکمیک (اختلال خون رسانی) که ناشی از انسداد شریان های خون رساننده به مغز است و اکثریت موارد سکته مغزی (۸۷ درصد) را تشکیل می دهد. در این نوع سکته مغزی معمول عارضه زمینه ای «آترواسکلروز» رسوب پلاک های چربی روی دیواره درونی رگ ها وجود دارد که باعث تنگ شدن آنها می شود. حال اگر لخته خونی روی این پلاک چربی ایجاد شود (ترومبوز) یا لخته های خونی که در جاهای دیگر بدن تشکیل شده اند، کنده شده و از راه جریان خون به این محل تنگی برسند (آمبولی)، ممکن است شریان خون رسان به بخشی از مغز را مسدود کنند. سلول های مغزی چنددقیقه پس از نرسیدن خون به آنها شروع به مردن می کنند و آسیب دائمی ایجاد می شود.
٢- نوع هموراژیک (خون ریزی دهنده) ناشی از پارگی دیواره ضعیف شده شریان مغزی و خون ریزی از آن به درون بافت مغزی اطراف است. تجمع خون باعث فشار بر بافت مغزی مجاور و آسیب زدن به آن می شود. نوع خون ریزی دهنده سکته مغزی خود به دو نوع تقسیم می شود: یکی خون ریزی داخل مغز و دیگری خون ریزی در فضای زیر عنکبوتیه (یکی از لایه های غلاف پوشاننده مغز یا مننژ). ضعف دیواره عروق خونی مغز و پارگی آن ممکن است به علت آنوریسم (بخشی از رگ که دیوار ضعیف شده دارد، به شکل یک بادکنک بیرون می زند) یا بدشکلی های شریانی- وریدی (مجموعه ای از عروق خونی که به طور ناهنجار تشکیل شده اند) باشد.
١- فشارخون بالا را کنترل کنید: فشارخون بالا تقریبا با نیمی از موارد سکته مغزی ارتباط دارد. دانستن فشارخونتان و در صورت بالابودن، کنترل کردن آن (با تغییرات سبک زندگی و دارو) خطر سکته مغزی در شما را کاهش خواهد داد.
٢- پنج بار در هفته ورزش با شدت متوسط انجام دهید: بیش از یک سوم از سکته های مغزی در افرادی رخ می دهد که ورزش منظم انجام نمی دهند. ورزش با شدت متوسط پنج بار در هفته خطر سکته مغزی را کاهش می دهد.
٣- رژیم غذایی سالم و متعادل داشته باشید: تقریبا یک چهارم سکته های مغزی به علت رژیم غذایی نامناسب، به خصوص مصرف کم میوه ها و سبزی ها رخ می دهد. خوردن پنج وعده یا بیشتر میوه و سبزی خطر سکته مغزی را کاهش خواهد داد.
٤- کلسترولتان را کاهش دهید: بیش از یک چهارم سکته های مغزی با میزان بالای کلسترول بد (LDL) ارتباط دارند. خوردن چربی های اشباع نشده و غیرهیدروژنه خطر سکته مغزی را کاهش خواهد داد. اگر نتوانید میزان کلسترولتان را فقط با رژیم غذایی در حد طبیعی نگه دارید، باید با دکترتان درباره درمان هایی که می توانند به شما کمک کنند، مشورت کنید.
٥- شاخص توده بدنی یا نسبت دور کمر به دور لگن را در حد طبیعی نگه دارید: تقریبا یک پنجم موارد سکته مغزی به چاقی مربوط هستند. یک شیوه خوب برای دانستن اینکه آیا نیاز به کم کردن وزن دارید یا نه، این است که اندازه دور کمرتان را بر اندازه دور لگنتان تقسیم کنید.
٦- سیگارکشیدن را کنار بگذارید و از دود سیگار محیطی پرهیز کنید: از هر ۱۰ سکته مغزی، یک مورد به سیگارکشیدن ارتباط دارد. متوقف کردن سیگارکشیدن خطر سکته مغزی را کاهش خواهد داد. کمک گرفتن از متخصصان، احتمال موفقیت در ترک سیگار را افزایش می دهد.
٧- از مصرف نوشیدنی های الکلی بپرهیزید: مصرف الکل یک عامل خطرساز برای سکته مغزی است. بیش از یک میلیون سکته مغزی در سال با مصرف مفرط مشروبات الکلی ارتباط دارند.
٨- فیبریلاسیون دهلیزی (یک نوع اختلال ریتم قلب) را شناسایی و درمان کنید: بی نظمی های ضربان قلب و سایر مشکلات قلبی با ۹ درصد از سکته های مغزی ارتباط دارند. برای درمان احتمالی و کاهش خطر در این زمینه با دکترتان مشورت کنید.
٩- دیابت را جدی بگیرید: دیابت علاوه بر اینکه عوامل خطرساز مشترکی با سکته مغزی دارد، خطر سکته مغزی را هم افزایش می دهد. اگر مبتلا به دیابت هستید، با دکترتان درباره درمان هایی که به کاهش خطر سکته مغزی کمک می کنند، صحبت کنید.
١٠- درآمد و تحصیلات: تفاوت میزان درآمد و تحصیلات درون هر کشور در میان کشورها با سکته مغزی ارتباط دارد. سیاست های دولت برای کاهش فقر و بهبود دسترسی برابر به مراقبت های بهداشتی و تحصیلات اثر مثبتی از لحاظ کاهش خطر سکته مغزی و سایر بیماری های غیرواگیردار دارد.
سکته مغزی یک فوریت پزشکی است و درصورتی که به طور فوری تشخیص داده شده و درمان نشود، ممکن است به عوارض بازگشت ناپذیر عصبی و حتی مرگ بینجامد. سکته مغزی به دو شکل ممکن است رخ دهد:
١- نوع ایسکمیک (اختلال خون رسانی) که ناشی از انسداد شریان های خون رساننده به مغز است و اکثریت موارد سکته مغزی (۸۷ درصد) را تشکیل می دهد. در این نوع سکته مغزی معمول عارضه زمینه ای «آترواسکلروز» رسوب پلاک های چربی روی دیواره درونی رگ ها وجود دارد که باعث تنگ شدن آنها می شود. حال اگر لخته خونی روی این پلاک چربی ایجاد شود (ترومبوز) یا لخته های خونی که در جاهای دیگر بدن تشکیل شده اند، کنده شده و از راه جریان خون به این محل تنگی برسند (آمبولی)، ممکن است شریان خون رسان به بخشی از مغز را مسدود کنند. سلول های مغزی چنددقیقه پس از نرسیدن خون به آنها شروع به مردن می کنند و آسیب دائمی ایجاد می شود.
٢- نوع هموراژیک (خون ریزی دهنده) ناشی از پارگی دیواره ضعیف شده شریان مغزی و خون ریزی از آن به درون بافت مغزی اطراف است. تجمع خون باعث فشار بر بافت مغزی مجاور و آسیب زدن به آن می شود. نوع خون ریزی دهنده سکته مغزی خود به دو نوع تقسیم می شود: یکی خون ریزی داخل مغز و دیگری خون ریزی در فضای زیر عنکبوتیه (یکی از لایه های غلاف پوشاننده مغز یا مننژ). ضعف دیواره عروق خونی مغز و پارگی آن ممکن است به علت آنوریسم (بخشی از رگ که دیوار ضعیف شده دارد، به شکل یک بادکنک بیرون می زند) یا بدشکلی های شریانی- وریدی (مجموعه ای از عروق خونی که به طور ناهنجار تشکیل شده اند) باشد.
١- فشارخون بالا را کنترل کنید: فشارخون بالا تقریبا با نیمی از موارد سکته مغزی ارتباط دارد. دانستن فشارخونتان و در صورت بالابودن، کنترل کردن آن (با تغییرات سبک زندگی و دارو) خطر سکته مغزی در شما را کاهش خواهد داد.
٢- پنج بار در هفته ورزش با شدت متوسط انجام دهید: بیش از یک سوم از سکته های مغزی در افرادی رخ می دهد که ورزش منظم انجام نمی دهند. ورزش با شدت متوسط پنج بار در هفته خطر سکته مغزی را کاهش می دهد.
٣- رژیم غذایی سالم و متعادل داشته باشید: تقریبا یک چهارم سکته های مغزی به علت رژیم غذایی نامناسب، به خصوص مصرف کم میوه ها و سبزی ها رخ می دهد. خوردن پنج وعده یا بیشتر میوه و سبزی خطر سکته مغزی را کاهش خواهد داد.
٤- کلسترولتان را کاهش دهید: بیش از یک چهارم سکته های مغزی با میزان بالای کلسترول بد (LDL) ارتباط دارند. خوردن چربی های اشباع نشده و غیرهیدروژنه خطر سکته مغزی را کاهش خواهد داد. اگر نتوانید میزان کلسترولتان را فقط با رژیم غذایی در حد طبیعی نگه دارید، باید با دکترتان درباره درمان هایی که می توانند به شما کمک کنند، مشورت کنید.
٥- شاخص توده بدنی یا نسبت دور کمر به دور لگن را در حد طبیعی نگه دارید: تقریبا یک پنجم موارد سکته مغزی به چاقی مربوط هستند. یک شیوه خوب برای دانستن اینکه آیا نیاز به کم کردن وزن دارید یا نه، این است که اندازه دور کمرتان را بر اندازه دور لگنتان تقسیم کنید.
٦- سیگارکشیدن را کنار بگذارید و از دود سیگار محیطی پرهیز کنید: از هر ۱۰ سکته مغزی، یک مورد به سیگارکشیدن ارتباط دارد. متوقف کردن سیگارکشیدن خطر سکته مغزی را کاهش خواهد داد. کمک گرفتن از متخصصان، احتمال موفقیت در ترک سیگار را افزایش می دهد.
٧- از مصرف نوشیدنی های الکلی بپرهیزید: مصرف الکل یک عامل خطرساز برای سکته مغزی است. بیش از یک میلیون سکته مغزی در سال با مصرف مفرط مشروبات الکلی ارتباط دارند.
٨- فیبریلاسیون دهلیزی (یک نوع اختلال ریتم قلب) را شناسایی و درمان کنید: بی نظمی های ضربان قلب و سایر مشکلات قلبی با ۹ درصد از سکته های مغزی ارتباط دارند. برای درمان احتمالی و کاهش خطر در این زمینه با دکترتان مشورت کنید.
٩- دیابت را جدی بگیرید: دیابت علاوه بر اینکه عوامل خطرساز مشترکی با سکته مغزی دارد، خطر سکته مغزی را هم افزایش می دهد. اگر مبتلا به دیابت هستید، با دکترتان درباره درمان هایی که به کاهش خطر سکته مغزی کمک می کنند، صحبت کنید.
١٠- درآمد و تحصیلات: تفاوت میزان درآمد و تحصیلات درون هر کشور در میان کشورها با سکته مغزی ارتباط دارد. سیاست های دولت برای کاهش فقر و بهبود دسترسی برابر به مراقبت های بهداشتی و تحصیلات اثر مثبتی از لحاظ کاهش خطر سکته مغزی و سایر بیماری های غیرواگیردار دارد.
ارسال نظر
