احکام زیارت اربعین از منظر رهبر انقلاب

در آستانه فرا رسیدن ایام اربعین حسینی، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر مقام معظم رهبری پاسخ‌های معظمُ‌له در رابطه با اخذ روادید، استفاده از گذرنامه دیگران، اجازه گرفتن از پدر، سفر فرد بدهکار، حضور در کربلا در روز اربعین و... را به شرح ذیل منتشر کرده است.

حکم زیارت اربعین
س1. با توجه به مسائل روز، آیا زیارت اربعین در این برهه از زمان واجب است؟
ج. زیارت اربعین مستحب است.

مراعات قوانین
س2. حکم اخذ روادید برای زیارت اربعین چیست؟
ج. در هر صورت رعایت قوانین و مقررات لازم است.

س3. ایام زیارت اربعین نزدیک است و فرصت کافی برای گرفتن گذرنامه موجود نیست. آیا بنده میتوانم با گذرنامه برادرم با رضایت او به زیارت اربعین بروم؟ آیا رفتن به این زیارت منع شرعی دارد؟
ج. در هر صورت رعایت قوانین و مقررات لازم است و تخلف از آن جایز نیست.

س4. دیده شده در ایام اربعین یا غیر آن، زائرین برای خرید ارز از صرافی های غیر مجاز اقدام به خرید ارز می‌کنند، آیا خرید از صرافی های غیر مجاز حرام است؟
ج. تابع قوانین مربوط است.

س5. آیا سفر زیارت اربعین برای طلاب و دانشجویان در ایام تحصیلی اشکال دارد؟
ج. تابع قوانین و مقررات مربوط است.

س6. با توجه به فضای معنوی سفر و زیارت اربعین آیا بنده به عنوان مدیر دبیرستان می توانم به دانش آموزانی که قصد عزیمت به زیارت اربعین دارند اجازه بدهم یا نه؟
ج. تابع قوانین مربوط است.

سفر در فرض تشدید بیماری
س7.
1- با توجه به سفارشات ائمه (علیهم السلام) و ثواب زیارت اربعین، مادر 65 ساله اینجانب علاقه مند به سفر زیارت اربعین است. اما از انجا که اخیراً بیمار بوده اند به علت ضعف جسمی و به علت احتمال عود بیماری و سخت تر شدن بیماری در صورت عود آن، اطبا ایشان را از این سفر منع کرده اند. حکم سفر ایشان برای زیارت اربعین چیست؟
2- همچنین مادر بزرگ اینجانب نیز علاقه مند است ولی زانو درد دارد. آیا در صورت احتمال عقلایی تشدید درد پا این سفر جایز است؟
ج1و2) اگر ضرر قابل توجه برای ایشان داشته باشد، جایز نیست.

سفر بدون اجازه پدر
س8. من دانشجوی ترم آخر دانشگاهم. دوست دارم برای اربعین عازم کربلا شوم؛ مطمئناً پدرم به خاطر شلوغ بودن در حین اربعین و برخی مسائل دیگر اجازه نمی دهد. آیا می شود بدون اطلاع خانواده حرکت کرده و در حین سفر به آنها اطلاع دهم؟
ج. اجازه گرفتن از پدر واجب نیست، ولی نباید به گونه ای عمل کنید که موجب ایذاء ایشان شود.

سفر شخص بدهکار
س9. فردی که به خویشان ویا دوستان بدهکاراست آیا می تواند به زیارت اربعین مشرف شود؟
ج. اگر زمان ادای قرض نرسیده و یا قرض دهنده به شما مهلت برای پرداخت قرض بدهد اشکالی ندارد و در صورتی که زمان ادای آن رسیده و بتوانید بدهی خود را بدهید و طلبکار هم مطالبه کند، اول قرض خود را پرداخت نمایید. و اگر مکلف به قصد ترک واجب مثل نپرداختن دینی که وقت پرداختش رسیده است به سفر برود، نمازش تمام است؛ اما اگر بدون این قصد سفر می‌رود هرچند مستلزم ترک واجب می‌شود، نماز شکسته است.

نذرهای مربوط به اربعین
س10. خانمی هر ساله روز اربعین نذر پخت غذا دارد امسال قصد پیاده روی اربعین داشته و روز اربعین در عراق است تکلیف ونحوه ادای نذرش چگونه است؟
ج. اگرصیغه نذر شرعی نخوانده است عمل به نذر واجب نیست، ولی اگر صیغه نذر با مراعات شرایط شرعی خوانده است، باید همان گونه که نذر کرده عمل کند و تخلف از آن جایز نیست.

س11. آیا می شود کسی که روز اربعین نذری دارد آن را روز قبل اربعین انجام دهد؟
ج. اگر صیغه مخصوص نذر را ـ که در رساله‌های عملیه ذکر شده است ـ نخوانده‌، عمل به آن لازم نیست و می‌تواند تغییر دهد، ولی اگر با لفظ مخصوص خوانده شده و مربوط به روزهای معینی بوده، باید بر طبق آن عمل کند.

س12. من با چند نفر از دوستان برای ایام اربعین پولی را جمع کرده ایم که مقداری از آن باقی مانده و تا اربعین دیگر بلا استفاده است و فقط به شرط استفاده از اربعین جمع شده است؛
1- آیا می‌شود این پول را به عنوان سپرده در بانک گذاشت و از سود حاصل از آن برای اربعین سال دیگر استفاده کرد؟
2- در حال حاضر در حساب قرض الحسنه است، آیا قرض الحسنه بانک مشکل دارد؟
ج.
1. اگر با رضایت صاحبان پول باشد و سود تحت عنوان یکی از عقود اسلامی دریافت شود، اشکال ندارد
2. قرض الحسنه اشکال ندارد.

س13. مقداری پول برای لیوان ،چای ، قند و ... توسط مردم جهت برگزاری مراسم اربعین اهدا شده که کمی از آن باقی مانده است. آیا می شود مقدار باقی مانده را جهت برگزاری مراسم ابی عبدالله (ع) در بقیه طول سال مصرف نمود یا باید نگهداشته و جهت مراسم اربعین سال آینده استفاده گردد؟
ج. تابع رضایت اهدا کنندگان است.

س14. آیا وضو گرفتن با آب معدنی که برای زوار اربعین نذر شده و مشخص نشده که برای خوردن است یا کار مشخص دیگر و نذر عام زوار می باشد، اشکال دارد؟
ج. در فرض سؤال جایز نیست، مگر این که بداند مالک آب رضایت دارد.

س15. در اربعین حسینی در موکب هایی که در نجف، کربلا و مسیر حرکت زائران حسینی برپا می شود تعدادی از رائران به عنوان خدمه به صورت ثابت در این موکب ها جهت خدمت رسانی انجام وظیفه می کنند. از آنجا که این افراد غالباً از اقشار کم در آمد بوده و از طرفی زائر اربعین نیز محسوب می شوند، سؤال موکب داران این است که آیا می توان برای اعزام نیروهای خدمه بابت تهیه ویزا، هزینه رفت و برگشت آنها را از نذورات مردمی که در خصوص مراسم اربعین حسینی اهدا می گردد تأمین نمود؟
ج. تابع نیت اهداکنندگان است و اگر قصد آنان مطلق باشد مشکلی ندارد.

حضور روز اربعین در کربلا
س16. در خصوص زیارت اربعین آیا باید روز اربعین در کربلا حضور داشت یا اینکه روز قبل یا بعد نیز ثواب اربعین را دارد؟
ج. انجام زیارت سید الشهداء (علیه السلام) در هر زمان مستحب و دارای ثواب عظیم است ولی ثواب زیارت زمان خاص، مختص به انجام زیارت در همان زمان خاص است؛ البته انجام زیارت قبل یا بعد از آن موقع به رجاء آن ثواب مخصوص، مانعی ندارد.

س17. مدیر کاروان پیاده اربعین حسینی هستم، مسیر نجف تا کربلا را پیاده طی می کنیم و قبل از اربعین وارد کربلا می شویم. آیا ماندن در روز اربعین برای زیارت اربعین ضروری است یا اینکه به خاطر ازدحام جمعیت در کربلا می شود قبل از اربعین زیارت انجام داد و روانه ایران شد؟
ج. شرعاً اشکال ندارد مگر عقدی بین مسئولین کاروان و افراد کاروان بسته شده باشد که روز اربعین در کربلا باشند.

زیارت از محدودۀ اطراف حرم
س18. در ایام اربعین به علت ازدحام شدید، ورود به حرم حسینی(ع) و گاهی بین‌الحرمین بسیار دشوار و برای برخی ناممکن است، و گاهی موجب اذیت دیگران می‌شود. در این شرایط آیا خواندن زیارت از محدودۀ اطراف حرم کافی است؟
ج. در فرض مذکور کفایت می کند.

زیارت بانوان در زمان عادت ماهانه
س19. تشرف بانوان به مشاهد مشرفه در زمان عادت ماهانه چه حکمی دارد؟
ج. بنابر احتیاط واجب توقف حائض در حرم حضرات معصومین(علیهم السلام) یعنی زیر گنبد و رواقی که ضریح مطهر در آن واقع شده است، جایز نیست؛ ولی توقف در رواق‌ها و قسمت‌های متّصل به حرم اگر مسجد نباشد، اشکال ندارد.

پوشیدن لباس مشکی تا اربعین
س20. آیا پوشیدن لباس مشکی تا اربعین حسینی اشکالی دارد؟(کراهت دارد؟)
ج. پوشیدن لباس مشکی در ایام عزاداری خاندان عصمت و طهارت (علیهم السلام) به منظور تعظیم شعائر الهی و اظهار حزن و اندوه موجب ترتب ثواب الهی است.

کار در روز اربعین
س21. کار کردن در روز اربعین مشکل دارد ؟
ج. فی نفسه اشکال ندارد.

اسباب کشی در ایام اربعین
س22. آیا اسباب کشی در ایام اربعین اشکالی دارد یا نوعی بی احترامی محسوب میشود؟
ج. فی نفسه اشکال ندارد.