۴علامت سکته مغزی و روش‌های پیشگیری از آن

 یک فیزیوتراپ علل و علایم سکته مغزی و همچنین چگونگی پیشگیری از بروز آن را تشریح کرد.

زینب واشقانی در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه سکته مغزی سومین عامل مرگ و میر در جهان است، اظهار کرد: با ایجاد اختلال در خونرسانی به بخشی از مغز٬ سلول‌های آن ناحیه عملکرد طبیعی خود را از دست می‌دهند که به آن  سکته مغزی می‌گویند. بعد از بروز سکته مغزی، باید بیمار را به سرعت در بیمارستان بستری کنیم تا از بروز صدمات دائمی به مغز جلوگیری شود. عوارضی که بعد از سکته مغزی ایجاد می‌شود بستگی به محل سکته و وسعت بافت‌های گرفتار شده مغز دارد.

وی درباره عوارض این نوع سکته نیز توضیح داد و گفت: عوارض سکته مغزی از عوارض خفیف و گذرا مانند تاری دید تا عوارض فلج کننده دائمی یا حتی مرگ را شامل می‌شود .در بیشتر افراد علایم سکته مغزی به سرعت و در عرض چند ثانیه یا چند دقیقه بعد از وقوع سکته خود را نشان می‌دهند و بسته به محل ضایعه بسیار گسترده است.

به گفته واشقانی، نشانه‌هایی مانند  ضعف، کرختی یا حتی فلج شدن صورت و اندام‌های فوقانی و تحتانی یک طرف بدن، ناتوانی در حفظ تعادل، اختلال در تکلم، اشکال در بلع، اشکال در درک وضعیت و موقعیت، دو بینی یا تاری دید، سردرد شدید و ناگهانی، از دست دادن حافظه، اختلال در قضاوت، سرگیجه بدون دلیل و سقوط ناگهانی، بی‌اختیاری ادرار و مدفوع، ناتوانایی در انجام حرکات ظریف و... در سکته‌های مغزی شدید رخ می‌دهد و ممکن است قسمت‌هایی از مغز که کنترل تنفس و فشار خون را بر عهده دارند، گرفتار شود. همچنین این احتمال وجود دارد شخص به اغما رفته و فوت کند. این اتفاق در ۱۰ تا ۱۵ درصد افرادی که به سکته‌های مغزی مبتلا می‌شوند، رخ می‌دهد.

این فیزیوتراپ با تاکید بر اینکه تشخیص زودهنگام عارضه می‌تواند کمک چشمگیری به جلوگیری از آن یا کاهش آسیب‌های سکته مغزی داشته باشد، تصریح کرد: پیش بینی عاقبت یک سکته مغزی بسیار دشوار است و بستگی زیادی به عوامل ایجاد کننده آن دارد؛ معمولا یک سوم افراد بعد از سکته مغزی به بهبودی کامل یا نسبتا کامل می‌رسند. یک سوم دیگر از افراد نیز دچار ناتوانی‌های دائمی می‌شوند. اگر مشکلاتی که برای افراد بعد از سکته مغزی ایجاد شد در طول شش ماه بهبود نیابد، احتمالا تبدیل به مشکلات دائمی می‌شوند.

وی ادامه داد: در درمان سکته مغزی ثانیه‌ها نیز اهمیت دارند. وقتی اکسیژن به مغز نمی‌رسد، مرگ سلول‌های مغز در چند دقیقه آغاز می‌شود. به شرط مصرف داروهای متلاشی کننده لخته خون در سه ساعت ابتدایی پس از بروز سکته مغزی، می‌توان از گسترش آسیب دیدن مغز کاهش داد. در بیشتر موارد سکته‌های مغزی، درمان‌های توانبخشی مانند فیزیوتراپی و گفتاردرمانی چه در بیمارستان و چه در خانه ضروری است.

واشقانی درباره مراقبت‌های بعد از سکته مغزی نیز گفت:  اقدامات توانبخشی و فیزیوتراپی با هدف بهبود حسی- حرکتی، جابجا کردن مرتب بیمار و استفاده از تشک مواج برای جلوگیری از زخم بستر، مراقبت تنفسی جهت تخلیه بهتر خلط و تنفس موثرتر بیمار، مراقبت دستگاه ادراری و ... جزو مراقبت‌های بعد از سکته مغزی قرار دارند. با توجه به این که سکته مغزی اثرات مادی، معنوی و اجتماعی بسیاری دارد، به همین دلیل پیشگیری بهتر از درمان است. پس آشنایی افراد جامعه با علل اصلی بروز سکته مغزی می‌تواند نقش تعیین کننده‌ای در زمینه جلوگیری از بروز آن ایفا کند.

وی تغذیه نامناسب و مصرف غذاهای چرب، کم تحرکی، تنفس هوای ناسالم و استرس و مصرف دخانیات را از جمله عوامل بروز سکته‌ مغزی اعلام کرد.

این فیزیوتراپ همچنین اضافه کرد: کهنسالی، وجود سابقه سکته مغزی در خانواده، جنسیت و نژاد نیز از عوامل موثر در  بروز سکته مغزی هستند که خارج از کنترل انسان قرار دارند. سکته مغزی مردان را بسیار بیشتر از زنان تهدید می‌کند، با این وجود زنان در بیشتر مواردی که سکته مغزی بروز می‌کند جان خود را از دست می‌دهند. سکته مغزی، آفریقایی - آمریکایی تبارها، سرخ پوست‌ها و اسکیموها را بیشتر از سایر نژادها تهدید می‌کند.

 واشقانی همچنین اضافه کرد: بهترین روش پیشگیری از سکته مغزی تغییر عادات زندگی مانند کم کردن میزان چربی در رژیم غذایی، ترک سیگار و قلیان، استفاده از گیاهانی مانند سیر، زنجبیل و زردچوبه است؛ این مواد غذایی با جلوگیری از لخته شدن خون و خواص ضد التهابی در پیشگیری از بروز سکته مغزی موثر هستند. همچنین رژیم غذایی سرشار از میوه‌ها و سبزیجات و غلات سبوس‌دار به بهبود کیفیت زندگی و طول عمر افراد کمک شایانی می‌کند.

وی درباره راه‌های تشخیص سکته مغزی نیز گفت:  کلمه FAST را به خاطر بسپارید و با این کلمه خود یا فرد مشکوک را آزمایش کنید و سکته مغزی را تشخیص دهید.  F(face):  از فرد مورد نظر بخواهید لبخند بزند. به دنبال علائم افتادگی صورت در یک سمت باشید A (Arms) .  از بیمار بخواهید دست هایش را بالا ببرد. ببینید که آیا در بالا بردن یکی از آن ها دچار مشکل می شود یا خیر: s(speech).  از او بخواهید یک عبارت را تکرار کندT(time) .: زمان را از دست ندهید. اگر فرد علائم سکته مغزی را داشت بلافاصله با اورژانس  ۱۱۵تماس بگیرید.