معاون ظریف: پیگیر وضعیت «نگار قدسی کنی» هستیم

 معاون آسیا و اقیانوسیه وزیر امور خارجه گفت: تلاش می‌کنیم استرداد "نگار قدس کنی" به آمریکا عملی نشود.

ابراهیم رحیم پور معاون آسیا و اقیانوسیه وزیر امور خارجه به بیان دیدگاه‌های خود درباره آخرین وضعیت «نگار قدس کنی» شهروند ایرانی محبوس در استرالیا، همه‌پرسی کردستان عراق، اظهارات ضد ایرانی ترامپ، اهمیت نشست آستانه و آخرین تحولات افغانستان پرداخت که مشروح این گفتگو را در ادامه می‌خوانید.

باشگاه خبرنگاران جوان: در رابطه با آخرین وضعیت نگار قدس کنی شهروند ایرانی محبوس در استرالیا توضیح بفرمایید، وزارت خارجه چه پیگیری هایی انجام داده و آیا احضار سفیر استرالیا و ابلاغ اعتراض ایران به وضعیت این شهروند ایرانی صحت دارد؟

رحیم‌پور: ما مکاتبات خودمان را در این زمینه انجام داده‌ایم. آقای ظریف این موضوع را در نیویورک و در دیدار با بیشاپ وزیرخارجه استرالیا مطرح و پیگیری کرده است. به هر حال قانون استرداد بین آمریکا و استرالیا وجود دارد. آنها یک‌سری دلایل حقوقی و قانونی برای این موضوع مطرح می‌کنند.

استرالیایی‌ها بیشتر اوقات ژست حقوق بشری به خود می‌گیرند؛ اما با یک خانم باردار اینگونه رفتار می‌کنند و دلیل و عذری هم که درباره بازداشت او مطرح می‌کنند، محکمه پسند نیست.

به هر حال تلاش‌های خودمان را برای عدم استرداد وی به آمریکا انجام می‌دهیم تا این موضوع عملی نشود. پیش از این نیز موارد مشابهی را برای شهروندانمان در کشورهای دیگر آسیایی داشتیم و به غیر از یکی دو مورد که به آمریکایی‌ها تحویل داده شد، بقیه کشورها مقاومت کردند و ما هم موضوع را از طریق وکلا پیش بردیم و نگذاشتیم این اقدام‎ها انجام شوند.

سفیر استرالیا نه تنها در این رابطه بلکه درباره موضوعات دیگر دعوت و با او صحبت شد. استرالیا بعد از آمریکا، منافقان را از لیست تروریستی خارج کرد که در این مورد با آنها گفتگوهایی را داشتیم. درباره پناهجویانی که خارج از استرالیا و تحت نظارت این کشور هستند مرتب گفت‌و‌شنود می‌کنیم. درباره خانم قدس کنی هم پیگیر هستیم.

درباره پناهجویان ایرانی که در جزایر استرالیا زندگی می‌کنند، به تفاهماتی با استرالیا رسیدیم. یک تعدادی با رضایت و پرداخت غرامت به ایران برگردانده شدند و بقیه موارد هم در جال چانه زنی و بحث هستیم.

باشگاه خبرنگاران جوان: در نشست آستانه 7 چه مواردی مورد مباحثه قرار دارد و درباره اهمیت این نشست توضیح دهید؟

رحیم‌پور: آستانه، تأثیرات خود را گذاشته است. از وقتی که روسیه، ترکیه و ایران این روند را دنبال کردند آثار خوبی در ایجاد مناطق آتش بس و عدم درگیری و کمک رسانی انجام شد. نشست آستانه موثر بوده و خوشبختانه این کار در منطقه انجام شده و آمریکایی‌ها و قدرت‌های بیرونی هم خیلی دخالت داده نشدند و این روند همچنان ادامه دارد.

بحث‌های تکنیکی در سطح معاون وزیر خارجه و سطوح پایین ترمرتبا انجام می‌شود. از مذاکرات اخیری هم که اردوغان در تهران و جهانگیری در آنکارا و استانبول داشت و از این همکاری که با ترکیه و مساعدت روسیه انجام می‌شود، راضی هستیم.

باشگاه خبرنگاران جوان: رقه آزاد شده و تحت نظارت ارتش سوریه است. آمریکا از عربستان برای بازسازی این شهر دعوت می‌کند. رفتار آمریکا را چگونه تحلیل می‌کنید؟

رحیم‌پور: اینگونه رفتارها بیشتر شعار است و برای ورود به بازسازی نه صلح منطقه‌ای، نه صلح بخشی و استانی، بلکه یک صلح جامع بین تمام طرف‌ها باید انجام شود. در مورد بازسازی، سرمایه گذاری و ورود به این عرصه هم باید با دولت مرکزی هماهنگی شود.

هول شدن آمریکا یک ژست سیاسی برای راضی کردن عربستان است که در سوریه شکست خورده است. اگر بعضی کشورها سرمایه دارند و می‌خواهند در بازسازی شرکت کنند، باید در امور سیاسی دخالت نکنند که البته همه اینها ساز و کارهایی دارد و فعلا زود است که وارد چنین کاری شوند.

باشگاه خبرنگاران جوان: تحلیل شما از رفتار بارزانی در برگزاری همه پرسی اقلیم کردستان و ورود ارتش عراق به کرکوک چیست؟

رحیم‌پور: یک اشتباهی را دوستان ما با کمک دشمنان منطقه در اقلیم انجام دادند و ما می‌دانستیم این موضوع حرکتی نه تنها علیه اقلیم بلکه علیه امنیت منطقه است. به همین دلیل سه همسایه اصلی به اضافه سوریه که همسایه چهارم است، مخالف این طرح بودند. وقتی آنان با این مخالفت‌ها مواجه شدند فهمیدند که از زیر زمین نمی‌توانند رفت و آمد کنند. برای صادرات نفت هم مشکل داشتند. ظاهرا عواقب این کار در نظر گرفته نشده بود و می‌خواستند از این اهرم برای حل یک سری اختلافات که با دولت مرکزی بغداد داشتند، استفاده کنند.

خوشبختانه حرکت ارتش عراق به کرکوک، قطع جریان نفت، عبور هوایی و غیره تأثیرات خود را گذاشت و آنها سر عقل آمدند تا مذاکره مناسب داشته باشند و همه‌پرسی را به فراموشی بسپارند. ما باید بتوانیم در منطقه با یکدیگر همزیستی داشته باشیم و اجازه ندهیم آمریکا و رژیم صهیونیستی و یا قدرت‌های دیگر در حالی که داعش ریشه کن نشده، بلوای جدیدی را ایجاد کنند.

ترامپ از غار کهف خارج شده و با شرایط جدید آشنا نیست

باشگاه خبرنگاران جوان: نظرتان درباره اظهارات ضد برجامی ترامپ و بحث مذاکرات مجدد درباره برنامه هسته ای ایران چیست؟

رحیم‌پور: آمریکا در برجام طوری حرکت کرد که هم خود و هم اسرائیل را از بقیه دنیا جدا کرد، آمریکایی‌ها نمی‌توانند امید به این داشته باشند که کسی با آنان هم صدا شود. آمریکایی‌ها به دوره تک قطبی در دنیا برگشته‌اند و به نظر می‌رسد ترامپ از غار کهف خارج شده و با یک شرایط جدید مواجه است و همان حرف‌های قبلی را تکرار می‌کند.

اظهارات ترامپ مصرف داخلی دارد و در رابطه با اوباما و درگیری با حزب اوست، تا جایی هم که اینگونه صحبت‌ها مصرف داخلی دارند ما خیلی توجه نمی‌کنیم.

شرکای اروپایی ما به همراه روسیه و چین در مسیر واشنگتن حرکت نمی‌کنند. آمریکا قدرتی است که توان اقتصادی و نظامی دارد و فکر می‌کند بدون برجام می تواند دست به آزار و اذیت دیگران بزند. به هر حال ما پاینند به تعهدات بین المللی خودمان هستیم. 5 کشور دیگر حاضر در توافق هسته‌ای هم همین وضعیت دارند.

به نظر می رسد آمریکا هنوز درباره خروج از برجام تصمیم نگرقته و آن را به کنگره حواله کرده و معلوم است که نمی‌تواند از برجام خارج یا آن را پاره کند. آمریکایی‌ها با این اقدامات زمان سپری می‌کنند و تنها با ایجاد رعب و ترس تلاش می‌کنند بخشهای خصوصی با ایران کار نکنند. هدف آمریکایی ها همین است و تا وقتی که تخطی از شرکای برجامی خودمان نبینیم قاعدتا لزومی ندارد علیه برجام صحبت کنیم. یک کار برد_ برد صورت گرفته و اگر بخواهند برد_ باخت کنند ما هم تصمیمات خودمان را اتخاذ می‌کنیم.

باشگاه خبرنگاران جوان: اخیرا سفری به کابل داشتید و با مقامات افغانستانی دیدار کردید. درباره جزییات این دیدارها و تشکیل کمیته‌های پنج‌گانه بین دو کشور صحبت کنید،

رحیم‌پور: به دنبال سفری که ظریف 6 ماه پیش به افغانستان داشت و صحبت‌هایی با اشرف غنی، اتمر و غیره صورت گرفت، برآن شدیم که مذاکراتمان درباره ساماندهی مسائل گوناگون را در یک مجموعه و در قالب 5 کمیته دنبال کنیم و در مدت 6 ماه به یک سند جامع برسیم. سندی که اسمش سند راهبردی دو کشور است.

این 5 کمیته تشکیل شده و برای اولین بار نشستی با حضور هیات افغانستانی در دفتر مطالعات سیاسی برگزار شد. دور دوم نشست هم در روزهای گذشته در کابل برگزار شد و ما در قالب سه کمیته به کابل رفتیم و دو کمیته هم قرار است در روزهای آینده به این شهر بروند و مذاکرات خود را انجام دهند. من، عراقچی، ذوالفقاری، سالار آملی و دین پرست به ترتیب مسئول کمیته‌های سیاسی و امنیتی، آب، ساماندهی پناهجویان یا مهاجرین، مرز و قاچاق، آموزش و فرهنگ و اقتصاد هستیم و هر چه داریم را روی میز می‌ریزیم تا به یک بازی برد-برد برای دو طرف برسیم.

قبلا هر دستگاهی به صورت پراکنده کار خودش را انجام می‌داد اما نظر اشرف غنی این بود که سند راهبردی دوره کرزی که بنا به دلایلی آن را امضا نکردیم، بررسی کنیم. با ما یک بخش آن اختلاف نظر داشتیم. به هر حال قراراست این کمیته‌ها تا عید نوروز سند را نهایی و آماده امضای بین دو کشور کنند.

باشگاه خبرنگاران جوان: آیا در مورد حل اختلافات آبهای مرزی بین ایران افغانستان توافقی صورت گرفت؟

رحیم‌پور: مسئول این بخش آقای عراقچی است و صحبت‌هایی هم انجام شد. به هر حال سه موضوع وجود دارد. یکی موضوع رودخانه هریررود است که ما حقابه ای را دریافت می‌کردیم و بعد اینکه سد سلما ساخته شد این حقابه مدتی قطع شد و آب به سد دوستی نمی ریزد. از طرف مقابل خواستیم یک سند حقوقی امضا شود و در این باره بحثهایی حقوقی وجود دارد و دو جلسه هم صحبت شده است.

موضوع بعدی مربوط به هیرمند است که حقابه آن قبل از پیروزی انقلاب اسلامی بین دو کشور نوشته شده است. یک سری مسائل فنی وجود دارد، اما در کل مشکل خاصی نداریم.

نکته سوم به هامونها مربوط می‌شود. هامونها بین دو کشور خشک شده و ایجاد ریزگرد و مشکل کرده است. قرار است یک بخشی از آب‎هایی که از سمت افغانستان می‌آید به سمت این تالاب‌ها هدایت شود تا مشکل محیط زیستی نداشته باشیم.

در هر سه موضوع در کابل بحث و یک صورت جلسه بین دو طرف رد و بدل شد. امیدواریم درماه‌های آینده کار را نهایی و قانونمند کنیم. در مورد مهاجران افغانستانی در ایران یک گرفتاری بزرگ وجود دارد و برخی از آنان پاسپورت ندارند. با توجه به موج گرفتاری‌های امنیتی منطقه قاعدتا باید آنها را قانونمند کنیم. مبارزه با قاچاق انسان، مواد مخدر و همچنین مسائل اقتصادی، ترانزیت و غیره هم موضوعاتی است که امیدواریم درباره آنها به توافق برسیم.

نشست بعدی این کمیته‌ها در تهران برگزار می شود. ما اعلام آمادگی کردیم و افغانستانی‌ها باید خودشان را آماده کنند تا درباره تاریخ برگزاری این کمیته‌ها به توافق برسیم.

داعش در عراق و سوریه ضربه خورده و به دنبال جای جدید در افغانستان و آسیای میانه است

باشگاه خبرنگاران جوان: علت افزایش خشونت‌های اخیر در افغانستان و کشتار انسان‌های بیگناه در این کشور را چه می دانید؟

رحیم‌پور: این موضوع دو سه علت دارد. یکی اینکه داعش در عراق و سوریه ضربه خورده و دنبال جای جدید است و افغانستان و آسیای میانه را هدف گذاری کردند.

علت دیگر این است که آمریکایی‌ها استراتزی جدید و افزایش نیروهایشان در پایگاههایشان را در افغانستان اعلام کردند که معمولا تحریک کننده نیروهای طالبان و نیروهای داخلی دیگر این کشور است. آمریکایی ها با این راهبرد عملا از ترور و ناامنی حمایت می‌کنند.

دولت کابل هر چه قوی‌تر شود عملیات آنها ضعیف می‌شود. هر چه اختلافات بین سیاسیون افغانستان و مواضع آمریکایی‌ها وجود داشته باشد و وضعیت بودجه خوب نباشد متاسفانه این اتفاقات را شاهد خواهیم بود.گرچه هدف گذاری داعش شیعه است اما بقیه هم مورد تهاجم هستند. متاسفانه به نام اسلام مسلمانان را می‌کشند و معلوم است نفعش به آمریکا و اسرائیل و .. می رسد. ما به دولت کابل کمک می‌کنیم و علاقمندیم یک مصالحه ملی کاملی در افغانستان ایجاد شود اما مشکلات کم نیست. ما در حد خودمان می توانیم در آنجا تاثیر بگذاریم. افغانستان مانند سوریه نیست که دولت مرکزی هماهنگی کامل داشته باشد و ما بتوانیم تاثیرات قوی تری را در انجا بگذاریم.

باشگاه خبرنگاران جوان: نشست صلح افغانستان در عمان چقدر می‌تواند نتیجه بخش باشد؟

رحیم‌پور: خیلی از این نشست مطلع نیستیم. خبرش را داریم ولی اطلاعات بیشتری را دریافت نکردیم. دولت کابل علاقمند است که خودش مورد مذاکره با گروههای دیگر قرار بگیرد. دولت افغانستان اعتقادش بر این است که گروههای مختلف به سمت آنان هدایت شوند و کابل این کار را انجام دهد.

ما که خوشحال می شویم در کابل این تصمیمات اتخاذ شود. یک سری مذاکرات جدی بین کابل و اسلام آباد انجام شده و اعتقادشون بیشتر این بوده که سرنخ‌ها در قسمتهایی از پاکستان است، ظاهرا مذاکراتی هم با طالبان انجام می شود.

ما اعتقاد داریم اگر مذاکره‌ای انجام می شود باید دولت افغانستان مطلع باشد. ما در پروسه قلب آسیا، پروسه مسکو و نشست بروکسل که برای کمک رسانی برای افغانستان و به عنوان یکی از همسایگان مهم و تاثیر گذار حضور داشتیم.