ترکان:روحانی هرگز از وعده‌های خود عقب‌نشینی نمی‌کند/ بسیاری حرفهایی که افراد متحجر می‌زنند، نظر رهبری نیست

روحانی شخص استواری است و در دوره اول این استواری را درخصوص برجام دیدیم. درحال حاضر روحانی در پی پیگیری وعده‌های خود است اما از مهم ترین آنها که اشتغال، سیستم بانکی، صندوق های بازنشستگی، آب و محیط زیست است، شروع می‌کند، اگر موضوعی خارج از این موضوعات باشد و اهمیت آن شامل این موارد نشود، قطعا روحانی مهم‌ترین مسئله را پیگیری می‌کند، او هرگز عقب‌نشینی نمی‌کند بلکه انتخاب بین اهم و مهم است» این را اکبر ترکان مشاور عالی رئیس‌جمهوری می‌گوید. وی که معتقد است دولت باید با اصلاح‌طلبان به گفت‌‌وگو بنشیند و خواسته‌های آنان را در معرض رسیدگی قرار داد، در گفت‌وگو با «ابتکار» به بررسی چالش‌ها و باید ها و نبایدهای دولت پرداخته است که در ادامه می‌خوانید:

با نگاهی گذرا به دولت‌های بعد از انقلاب ما شاهد این هستیم که از دوران سازندگی تا امروز در هر سه دوره که متشکل از 6 دولت بود مدیرانی تحت عنوان مدیران سازندگی ، مدیران اصلاحات و مدیران احمدی نژادی در بدنه اجرایی کشور حضور داشته‌اند. به عبارتی هر دولتی برچسب خود را داشت. آیا دولت‌های حسن روحانی طی 4سال گذشته این کادرسازی‌ها را انجام داده است؟

همه افرادی که در رفتار خود افراط نداشته باشند درپایگاه فکری اعتدالیون هستند. اعتدالیون بستری نیست که افراد با دیدگاه فکری معین در آن حضور داشته باشند، بلکه اعتدالیون افرادی هستند که واقعیات را می‌پذیرند و عملگرا هستند و با توجه به شرایط موجود راه‌حل مشکلات را تعیین می‌کنند. اعتدال به معنای پرهیز از آرمان خواهی‌‌های افراطی است. درواقع پیروی از تفکر اعتدالی به معنای پرهیز از رفتارهای خشن، تند و افراطی است که از ایده‌آل‌های آنها دور است. واقعیت این است که اعتدالیون با واقعیت‌ها زندگی و افرادی که درحال حاضر نیروهای کارآمد کشور هستند از این تفکر پیروی می‌کنند و کادرسازی‌هایی هم که در حال شکل‌گیری است شامل این افراد می‌شود. ضمن اینکه به‌طور طبیعی برای نظام کادرسازی صورت می‌گیرد و به جز عده‌ای افراطی که درهرزمینه‌ای زیاده‌روی می‌کنند نیروهایی که منطقی و معقول و به دور از اقدامات رادیکالی عمل می‌کنند، در بدنه اجرایی نظام باقی می‌مانند.

به عقیده برخی از کارشناسان تیم اقتصادی دولت از دو نحله فکری متفاوت تشکیل شده آیا به نظر شما این انتقاد بر تیم اقتصادی دولت وارد است؟

خیر اقتصاد کشور دو قطبی نیست. ضمن اینکه دیدگاهی که اقتصاد کشور باید برآن اساس شکل بگیرد دیدگاه اقتصاد مقاومتی است که 24 بند دارد. در هربند آن هم تکلیف فعالیت‌‎ها معلوم شده است که فرمانده آن هم اسحاق جهانگیری است. محورهای اقتصادمقاومتی مشخص است، منشور آن هم همان 24 بندی است که رهبری مشخص کرده است برای این محورها 160 طرح مشخص شده است. به نظر من مسیری که باید کشور بر آن اتفاق نظر کند، همان اقتصاد مقاومتی است که نباید دوقطبی باشد و افراد با هردیدگاه و سلیقه‌ای باید به سمت پایه‌ریزی طرح اقتصاد مقاومتی باشند.

دوقطبی فقهی که راجع به بسیاری مسائل در کشور مانند برگزاری کنسرت، وزارت زنان و یا ورود زنان به استادیوم تاچه اندازه در رویکرد های دولت و در پی آن عملکرد دولت تاثیرگذار بوده است؟

نظرات فقهی متفاوت با یکدیگر در تعارض افتاده و قانون اساسی هم برای این تعارض راهکار پیشنهاد کرده است. هرکسی مرجع تقلیدی دارد و برطبق احکام اگر فردی مجتهد نباشد، باید از مرجع تقلید بهره بگیرد. در شرع تقلید وجود ندارد همه افراد باید استدلالی به باوربرسند، یعنی این امکان وجود ندارد که از دیدگاه مراجع تقلید سعی در اجرای موازین شرع کنید. در اعتقادات تکلیف ممنوع است. اما در احکام تقلید اجازه داده شده اما وظیفه اصلی هر شخص مجتهد شدن است. اما اگر نتوانستند به آنها اجازه تقلید داده شده است. اما اگر در کشور مجتهدین متعددی وجود داشت نظر کدام مجتهد بر دیگری دلالت دارد؟

خیلی ‌ها معتقدند که در این موضوع و برخی موارد دیگر دولت سازش‌کار است و این از انتقادهای جدی این روزها به حسن روحانی است. آیا این انتقاد را قبول می‌کنید؟

دراین مورد برطبق قانون اساسی باید مجتهدی به نمایندگی از بقیه تصمیم گیری کند که اسم آن ولی فقیه است. نظر مراجع متعدد دیگر در این شرایط اهمیتی ندارد و فقط ولی فقیه تصمیم گیرنده است. بنابراین ولی فقیه تابه حال هیچ مخالفتی با وزیر زن و یا ورود زنان به استادیوم یا مسائلی هم‌چون کنسرت ندارد. در دوره های قبل وزیر زن وجود داشته است. مراجع دیگرهر نظری دارند برای خود نگه دارند، نظری که کشور برطبق آن اداره می‌شود نظر آیت‌الله خامنه‌ای است که هیچ مخالفتی با این مسائل ندارند. بنابراین هیچ مشکل شرعی برای این امور وجود ندارد. اگر روحانی نگران نظر مراجع شده و در خصوص انتخاب وزیر زن یا مسائل دیگر که وعده داده بود تعلل کرده من هم مانند بقیه دلیل آن را نمی‌دانم.

درمورد ورود زنان به استادیوم چطور؟ این مسئله هم جزئی از وعده‌های دولت بود...

در مسائلی مانند ورزش زنان هم نظرات متفاوتی وجود دارد. در مسائل شرعی آمده است که در ورزش زنان حجم بدن آنان نباید مشخص باشد. بدان معنا که اگرخانم‌ها در جایی ورزش می‌کنند حضور مردها در آنجا ممنوع است. اما در مورد مردان هم همچین حکمی وجود دارد؟ خیر، اگر مردی ورزش کند هیچ مانعی برای ورود زنان به آن مکان وجود ندارد. بنابراین من نمی‌دانم افرادی که حکم ممنوعیت ورود بانوان به استادیوم را داده‌اند برچه اساسی حکم صادرکرده‌اند. چراکه در دین این مسئله کاملا تعریف شده است. درواقع وقتی در مسائل شرعی مانعی وجود ندارد هیچ دلیلی برای مخالفت ورود زنان به استادیوم نمی‌ماند. درسی که من از فقها یادگرفته‌ام به این شکل است.

یکی دیگر از انتقادهایی که در خصوص رئیس جمهوری مطرح می‌شود این است که ایشان بعد از انتخابات وعده‌های خود را فراموش یا نادیده گرفتند.این مسئله بارها از سوی حامیان وی مطرح شده است. ارزیابی شما از این مسئله چیست؟

روحانی شخص استواری است، در دوره اول این استواری را درخصوص برجام دیدیم. درحال حاضر روحانی در پی پیگیری وعده‌های خود است اما از مهم ترین آنها که اشتغال، سیستم بانکی، صندوق های بازنشستگی، آب و محیط زیست است، شروع می‌کند، اگر موضوعی خارج از این موضوعات باشد و اهمیت آن شامل این موارد نشود، قطعا روحانی مهم‌ترین مسئله را پیگیری می‌کند، او هرگز عقب‌نشینی نمی‌کند بلکه انتخاب بین اهم و مهم است. اگر روحانی می‌گفت از موضوعی منصرف شده است، در آن زمان می‌توان گفت او عقب نشینی کرده است. قصد روحانی پیگیری وعده‌های خود است اما نمی‌تواند همه آنها را هم‌زمان عملی کند. باید به او فرصت اقدام به شکل اهم و مهم داده شود.

این انتقاد از سوی اصلاح‌طلبان مطرح شده است و آنها این روزها تا حدود زیادی گلایه مند هستند. چه تمهیداتی برای رفع مشکلات بین دولت و اصلاح‌طلبان لازم است؟

مسلم این است که اصلاح‌طلبان قصد حمایت و پشتیبانی از دولت دارند و باید نظرات آنان را شنید و به آنها اهمیت داد. چراکه حامیان اصلی روحانی‌ اصلاح‌طلبان بودند. درحال حاضر هم پایگاه اجتماعی حامی روحانی اصلاح‌طلبان هستند. باید با اصلاح‌طلبان به گفت‌‌وگو نشست و خواسته‌های آنان را در معرض رسیدگی قرار داد.

باتوجه به صراحت کلام همیشگی شما،فکر می‌کنید چالش‌های اصلی که روحانی در حال حاضر با آنها دست و پنجه نرم می‌کند چه مواردی هستند؟

اگر به چالش‌ها، مشکلات و سنگ اندازی‌هایی که برسر راه روحانی است وارد شویم با دعوا ومقاومت هریک از آنها مواجه می‌شویم. به عنوان مثال در مسئله سفره‌های آب زیرزمینی که طی دهه‌های اخیر نابود شده، هیچ نظارتی بر روی آنها وجود ندارد، برق آنها مجانی است و بعضا توسط هیچ کنتوری، کنترل نمی‌شوند. بسیاری از چاه‌ها حتی مجوز ندارند. درواقع در دولت نهم و دهم براساس مال مفت و دل بی‌رحم عمل کرده‌اند و این مسئله کشور را به نابودی کشاند. کنترل این همه بی‌قانونی کار ساده‌ای نیست و برخی از مقام‌های سیاسی هم به جای دفاع از اجرای قانون فوری به دفاع از خلق محروم مستضعف عکس‌العمل نشان می‌دهند. چراکه آنها دنبال افکاری هستند که رای ‌می‌آورد و قانونی عمل کردن در بسیاری موارد رای نمی‌آورد. در مثالی دیگر در مسائلی مثل مشکلات بانک ها که سیستم مریض و معیوب کشور است هم با این مشکلات مواجه هستیم. به طوری که بانک‌ها در طی این سالها سود دروغین دریافت کرده‌اند و این سودهای دروغین توزیع شده است حتی براساس آن پاداش هم گرفته‌اند و این پاداش‌ها هم کم نبودند. درواقع اصل سود دروغ بوده براساس یک دروغ برای خود درآمدهای کلان فراهم کرده‌اند. این درحالی است که به طور قانونی وعده سود های دروغین ممنوع است. قانون‌ می‌گوید پول باید به کارگرفته شود بعد از آن براساس سود دریافتی، تقسیم صورت بگیرد. اما بانک‌ها براین اساس پیش نرفته‌اند بلکه براساس سودهای دروغین پاداش هم گرفته‌اند. اگر بخواهیم به این مسائل رسیدگی کنیم اردو کشی رخ می‎دهد. به طوری که در موسسه‌های مالی و اعتباری بخش عمده پول به تعداد کم و مشخصی از افراد تعلق می‌گیرد. اما بانک مرکزی برای اینکه به افراد ضعیف و مستضعف فشار وارد نشود از آنها خواست برای تسویه به بانک مراجعه کنند اما افردی که سود کلان به آنها تعلق داشت مانع شدند. چراکه برای اردو کشی خیابانی به قشر ضعیف و مستضعف احتیاج داشتند. به نظر من این چالش‌ها از اصلی‌ترین چالش‌های روحانی است.

این روزها صحبت از آینده سیاسی روحانی هم از موضوعاتی است که در محافل مختلف مطرح می‌شود و مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد.به نظر شما این آینده سیاسی را چه مسائلی تضمین می‌کند؟

آن چیزی که باید در حال حاضر به آن توجه کرد، رئیس جمهوری است که این روزها در ایالات متحده تابع هیچ قانونی نیست و همانند یک مزدور به دنبال نتانیاهو راه افتاده است. این مسئله خطر محسوب می‌شود.

البته مسئله این است که باید این خطر جدی گرفته شود تا چالش‌های بعدی آن کشور را دچار کشمکش نکند. رسیدگی و حل مسائل بین الملل می‌تواند آینده سیاسی روحانی را تضمین کند.

بخشی از جریان رقیب دولت مدعی هستند که مواضع رئیس جمهوری در تضاد با مواضع مقام معظم رهبری است و این موجب دلخوری‌هایی شده است. نظر شما دراین باره چیست؟

بیشترین کوشش روحانی باید مطابقت نظر خود با نظر رهبر باشد. همه باید کوشش کنند با نظر رهبری یکسان عمل کنند در غیر این صورت کشور به هزاران دلیل متضرر می‌شود. چراکه اگر همه قدرت خود را به کار بگیرند قادر به حل مشکلات نیستند چه رسد به اینکه بسیاری از حمایت‌ها هم وجود نداشته باشند.

بسیاری حرف هایی که افراد متحجر می‌زنند نظر رهبری نیست. آیت الله خامنه ای بسیاروسیع فکر می‌کنند. بسیاری از اشخاص هستند که نظر خود را به رهبر القا می‌کنند. به عنوان مثال صداوسیما زیر نظر رهبری است. اما عده ای افراطی هستند که در بسیاری موضوعات زیاده روی می‌کنند اما نظر رهبری چیزی است که در کشور رسمیت دارد.