دنیا درباره تعهد ایران به برجام چه می‌گوید؟

 سازمان دیده بان هسته ای گزارش داده است که ایران محدودیت های اصلی در توافق چندجانبه سال 2015 را رعایت کرده است درحالی که دونالد ترامپ اصرار دارد که تهران را بر سر این مسائل مجازات کند.
 

آژانس بین المللی انرژی هسته ای گفت که ذخایر اورانیوم غنی شده ایران 88,4 کیلوگرم است، یعنی کمتر از یک سوم حداکثر مجاز تایید شده در برجام. براساس این توافق ایران محدودیت ها در برنامه هسته ای خود را در ازای برداشته شدن تحریم ها پذیرفت. موجودی فعلی تنها یک درصد نسبت به پیش از توافق افزایش داشته است.
 
آژانس بین المللی اتمی گفت: «ذخایر آب سنگین کمتر از حد مورد توافق است.» طبق گزارش روزنامه نگاران، آخرین بازدیدهای آژانس درمورد فعالیت های هسته ای ایران این مسائل را نشان داده است. این گزارش در زمانی بحرانی منتشر شده است درست در زمانی که ترامپ می خواهد با تکیه بر دروغ رعایت نکردن شرایط از سوی ایران فشارها را بر این قرارداد بیشتر کند، آن هم درحالی که تقریبا یک ماه دیگر دولت او باید گزارش خود را در این باره به کنگره ارائه کند. او گفته که ایران انعطاف پذیری نشان نداده است و اگر دست او بود ماه ها پیش ناسازگاری خود با این توافق را اعلام می کرد.
 
عده ای در ایالات متحده بر این عقیده اند که مقامات سابق کاخ سفید فشار خود را روی مقامات اطلاعاتی و سایر مقامات قرار داده بودند تا نقض قوانین از سوی ایران را توجیه کنند تا ایالات متحده در کنار انگلیس، فرانسه، چین، آلمان و روسیه که این توافق را امضا کرده اند متعهد به توافق باقی بماند. نیکولاس هاپتون، سفیر بریتانیا در تهران روز پنج شنبه در مصاحبه ای گفت: «من نمی توانم از حانب دولت ایالات متحده صحبت کنم. اما دولت بریتانیا به طور کامل به برجام پایبند است و اجرای آن نیز با موفقیت صورت گرفته است.»
 
هفته گذشته نیکی هیلی، نماینده آمریکا در سازمان ملل، با سفر به مقر آژانس انرژی اتمی در وین، با مدیرکل آژانس دیدار کرد. خانم هیلی پس از این ملاقات گفت که مراکز متعددی در ایران وجود دارد که بازرسی نشده و افزود که «این یک مساله است.» در پی انتشار خبر سفر خانم هیلی، مقامات ایرانی با استناد به گزارش های آژانس بین المللی تاکید کردند که ایران به تعهدات خود در چارچوب برجام عمل کرده است.
 
برخی مقامات ایرانی با واکنش تند نسبت به سفر نیکی هیلی به وین و اظهارات منتسب به او، گفتند که خواست آمریکا برای بازرسی از مراکز نظامی از جمله پارچین خواب و خیال است. خانم هیلی درباره واکنش ایران گفت: «برای من خیلی جالب است که ایران نگران سفر من به وین است. اگر آنها چیزی برای پنهان کردن ندارند، نباید نگران سوالاتی باشند که از آژانس می پرسم.» او افزود که آمریکا درباره پایبندی ایران به برجام یا نقض آن پیش داوری ندارد و در پی یافتن «بیشترین اطلاعات ممکن» بوده است.
 
یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی در سخنانی در «نشست راهبردی بلِد «(Bled Strategic Forum) اعلام کرد: آژانس به عنوان چشم و گوش جامعه جهانی اکنون در حال راستی آزمائی و نظارت بر اجرای تعهدات هسته ای ایران ذیل توافق مذکور (برجام) است. او ادامه داد: «ایران هدف شدیدترین رژیم راستی آزمایی در جهان قرار دارد. بازرسان ما ۲۴ ساعته و ۷ روز هفته بر این موضوع نظارت دارند. ما تاسیسات اتمی را به طور دائم و به وسیله دوربین های نصب شده و دیگر تجهیزات رصد می کنیم.» آمانو افزود: «ایران با بسیاری از محدودیت ها در رابطه با برنامه اتمی اش موافقت کرده است.»
 
مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی تصریح کرد: موضوع ایران نشان داد که حتی مسائل پیچیده و چالش برانگیز را می توان حل کرد؛ در صورتی که طرف های مرتبط خود را متعهد به مذاکره بدانند. آمانو تأکید کرد: «فقط نباید به دنبال مذاکره صِرف بود؛ بلکه مذاکره باید با هدف رسیدن به نتیجه انجام شود.»
 
مساله ای که مقامات واشنگتن روی آن دست می گذارند بخش T برجام است. از نظر آنها مقامات سازمان انرژی اتمی باید ایران را برای بازرسی از سایت های نظامی تحت فشار بگذارند. داریل کیمبال رویس از سازمان کنترل سلاح درباره سیاست سازمان انرژی اتمی درباره بخش T برجام این طور می گوید: «بستگی به سازمان انرژی اتمی دارد که آنها لازم بدانند که کجا و چه زمانی بازرسی خود را انجام دهند.
 
به گزارش دیپلماسی ایرانی، نیاز به اطلاعاتی برای تایید این مساله است که در بخش T قرارداد مفاد مورد نظر رعایت شده باشد. در عین حال ایالات متحده فشار روی سازمان انرژی اتمی را افزایش داده است. آنها خواستار بازرسی از سایت های نظامی هستند و امیدوارند که مدارکی پیدا شود که عدم تعهد ایران به برجام را مورد تایید قرار دهد.»