مرگ؛ کابوس هر روزه کولبران شده است

بازهم صداي کولبران شنيده شد، اين‌بار اما با کوله‌بارهاي سنگين بر دوششان از دره به پايين پرت نشده‌اند و گلوله چند مأمور هنگ مرزي در قلبشان، صدايشان را به همه کشور رسانده است. يکشنبه بود که خبر تيراندازي مأموران هنگ مرزي به حيدر فرجي و مامه‌قادر در رسانه‌ها پيچيد. گفته مي‌شود يکي از دو کولبر کشته‌شده دهيار روستاي هه‌نگه‌ژال بوده است. برخي از مسئولان مي‌گفتند کشته‌شده‌ها کولبر نبوده‌اند اما چند روز بعد خبر کولبربودن کشته‌شده‌ها تأييد شد و مأموران خاطي هم بازداشت شدند. روز دوشنبه و سه‌شنبه با تجمع خانواده‌هاي کولبران و مردم بانه مقابل فرمانداري اين شهر گذشت. مردم بانه در تجمعي که بيگلري، نماينده سقز و بانه آن را ناآرامي مي‌خواند، خواسته‌اند تا امنيت کولبران حفظ شود. دولت از ابتداي سال 96 کولبري را قانوني اعلام کرد و براي بسياري از کولبران کارت تردد به مرز را صادر کرده است. بااين‌حال، هنوز عده‌اي که بدون کارت کولبري مي‌کنند و مورد اصابت گلوله مأموران هنگ مرزي قرار مي‌گيرند.

شليک به کولبران ادامه دارد

يکشنبه بود که ايلنا در خبري اعلام کرد در روزهاي گذشته هم يک کولبر سردشتي به‌نام عبدالواحد نلاسي از اهالي روستاي بيوران، حين عبور از مرز، بر اثر حادثه‌اي غيرطبيعي مجروح و به بيمارستان منتقل شد. ممانعت از عبور اين کولبران از مرز سردشت درحالي صورت گرفت که اين افراد، اجازه‌ عبور از پاسگاه «کونه‌بَفر» را داشته‌اند؛ با‌اين‌حال از عبور آنها به آن‌سوي مرز ممانعت به‌عمل آورده‌اند. در جريان اين حادثه يک دختر ٢٣ساله به‌نام سوزان بيوراني نيز زخمي شده است. در ادامه همين تير‌اندازي‌ها اين هفته نيز دو شهروند بانه‌اي مورد اصابت گلوله قرار گرفتند. در اعتراض به اين اقدام، مردم بانه دو روز در مقابل فرمانداري تجمع کردند. محسن بيگلري نماينده مردم بانه که روز گذشته براي پيگيري موضوع به بانه سفر کرده بود در گفت‌وگو با خبرنگاران، تجمع اعتراضي در فرمانداري بانه را بي‌نتيجه دانسته و مي‌گويد: اين تجمع‌ها نه‌تنها تأثير مثبتي در اين اتفاق نخواهد داشت بلکه ممکن است موجب بروز اتفاقات ناخوشايند ديگري نيز بشود و تنها راه پيگيري اين مسئله، مراجع قانوني است. براي گرفتن حق کولبران کشته‌شده تمام تلاش خود را خواهم کرد و از طريق قانوني با جديت کامل از تمام دستگاه‌ها و نهادهاي مربوطه تا پايان‌دادن به درد و رنج کولبران و کشته‌شدن آنها اقدام خواهم کرد. صحبت‌هاي او درحالي است که روند قانوني هم تاکنون به کولبران کمکي نکرده است. درحالي‌که وعده داده شده بود کولبران کارت تردد خواهند گرفت، هنوز بسياري از آنان بدون کارت کولبري مي‌کنند و خطر بيش از ديگران در کمين آنهاست. قول بيمه از سوي تأمين اجتماعي براي کولبران هم تاکنون محقق نشده است و آنان مانند گذشته تحت هيچ‌گونه حمايت بيمه‌اي قرار ندارند.

کولبري با کارت، امن اما کم‌درآمد

رحمان، يکي از کولبران مرزي درباره اتفاق اخيري که براي همکارانش در مرز افتاده ابراز تأسف مي‌کند و به «وقايع‌اتفاقيه» مي‌گويد: اين خطر براي هر کولبري که مرز مي‌رود، وجود دارد. حالا که کارت کولبري گرفته‌ايم، راه امن‌تر است و حداقل کسي به ما شليک نمي‌کند اما آنها که کارت ندارند، گلوله يا خودشان را هدف قرار مي‌دهد يا اسب‌ها و قاطرهايشان. رحمان درباره اوضاع فعلي کولبراني که کارت تردد ندارند، مي‌گويد: اوضاع از قبل بهتر شده، بارها سبک‌تر است و چند‌هزار توماني هم آمده روي دستمزد. تنها ايرادش اين است که دفعات رفت و آمدمان کمتر شده است. در هفته يک يا در بهترين حالت دو‌بار به مرز مي‌رويم. هربار يک ‌بار 80 کيلويي مي‌آوريم اين سمت مرز و دستمزد هم 120 هزار توماني مي‌شود. رحمان اما مي‌گويد از بيمه هنوز خبري نيست؛ چند باري صحبتش شده اما کاری جدي انجام نشد. هيچ‌کس اينجا بيمه نيست و هزينه درمان يا ازکارافتادگي هر کس پاي خودش است. او درباره اعتراضات مردم در روزهاي گذشته مي‌گويد: من مرز بودم، خبر ندارم اما مردم حق دارند، خانواده‌هايشان حق دارند. هيچ‌کس دوست ندارند با گلوله به او شليک کنند يا از کوه به پايين پرت شود، هيچ‌کس دوست ندارد هر بار 200 کيلو بار روي دوشش بگذارد اما اين مردم مرز مجبورند اين کار را بکنند، اين شغلشان است. بي‌انصافي است که آدم براي کاري که مجبور است انجام دهد و چاره‌ای جز آن ندارد، کشته شود.

پيگيري کشته‌شدن کولبران بانه‌اي

پس از تجمعات دو روز گذشته مردم در فرمانداري بانه، دادستان عمومي و انقلاب مرکز استان کردستان از تشکيل پرونده قضايي درباره کشته‌شدن اين دو کولبر خبر داد و گفت: «تحقيقات آغاز و متهمان بازداشت شدند.» به گزارش ميزان، اکبر جوهري، ادامه داد: «دو کولبر در حال واردکردن محموله قاچاق به داخل کشور بودند که مأموران به سمت آنها تيراندازي مي‌کنند. متأسفانه در اين ماجرا، دو کولبر فوت مي‌کنند. محموله قاچاق اين کولبران مواد محترقه بوده است. در‌اين‌زمينه پرونده قضايي در سازمان قضايي تشکيل، تحقيقات در حال انجام و متهمان شناسايي و بازداشت شده‌‌اند». محمد فلاحي فرماندار بانه هم دراين‌باره به ايسنا مي‌گويد: برخورد با خاطيان مرگ دو کولبر بانه‌اي روال قانوني خود را طي مي‌کند و بنده نيز به صورت جدي آن را تا حصول نتيجه پيگيري مي‌کنم. گفته مي‌شد در تجمع روز سه‌شنبه از سوي مأموران به برخي از معترضان شليک شده اما فرماندار بانه دراين‌باره مي‌گويد: روز گذشته از سوي نيروهاي نظامي و انتظامي هيچ‌گونه تيراندازي به سمت مردم صورت نگرفته است. اوضاع شهر بانه به روال عادي خود بازگشته است و هيچ‌گونه مشکلي در سطح شهر وجود ندارد. دادستان نظامي استان‌کردستان هم روز گذشته از بازداشت پنج متهم در جريان حادثه مرگ دو کولبر در بانه خبر داد. مجتبي شيرود‌بزرگي مي‌گويد: با گزارش وقوع حادثه توسط بازرسي هنگ‌مرزي بانه، رئيس دادسراي نظامي ناحيه سقز و بانه به همراه مسئول و کارشناس پزشکي قانوني سقز و کارشناس اسلحه و مهمات در بيمارستان حاضر و اجساد را معاينه مي‌کنند. دادستان نظامي استان کردستان تصريح کرد: همچنين هيأت اعزامي با حضور در محل وقوع حادثه نسبت به بررسي صحنه جرم، تحقيق از شهود و معاينه محل اقدام و صحنه جرم را بازسازي کردند. به‌دنبال بررسي‌هاي به‌عمل‌آمده درنهايت پنج نفر به‌عنوان عوامل تيراندازي شناسايي و به دادسراي نظامي احضار و پس از تحقيقات اوليه هر پنج نفر با قرار تأمين روانه بازداشتگاه شدند. اسلحه متهمان، گلوله‌ها و مرمي به پليس جنايي استان براي بررسي ارسال شده و منتظر نظر کارشناس اسلحه و مهمات درباره نحوه به‌کارگيري سلاح توسط متهمان، در اين حادثه هستيم.

کولبران واجد شرايط براي کارت و بيمه

اواخر سال گذشته با پيگيري نمايندگان استان‌هاي مرزي، وزارت کار با بيمه کولبران موافقت کرد. به گفته رسول خضري، نماينده مردم پيرانشهر در مجلس، بر‌اساس توافق با وزير کار قرار است کولبران از نيمه دوم فروردين سال 96 بيمه تأمين اجتماعي شوند. بر‌اساس آنچه نماينده مردم پيرانشهر به ايسنا گفته بود، مذاکراتي هم براي تأمين امنيت جاني کولبران آزاد با فرماندهي مرزباني صورت گرفته است. خضري در انتقاد از برخورد مأموران مرزي با کولبران گفته است: «کولبران با عناوين مختلف در مرزها به‌دليل اصابت گلوله، جانشان را از دست مي‌دهند و خانواده‌هايشان بي‌سرپرست مي‌شوند. بايد هنگ مرزي و نيروي انتظامي در صورت مشکوک‌شدن به فردي، او را بازداشت کرده تا به وضعيتش در دادگاه صالحه پرداخته و حکم صادر شود، نه اينکه هنگ مرزي به‌دليل مشکوک‌شدن به فردي به او تيراندازي کند که متأسفانه در برخي از موارد باعث داغدارشدن خانواده‌ها و درنهايت نارضايتي افکار عمومي ‌مي‌شود.» بر‌اساس وعده‌هاي پايان سال نمايندگان مجلس، پيگيري بيمه کولبران بايد در نيمه دوم فروردين آغاز مي‌شد. طبق اين توافقنامه تنها کساني که کارت کولبري دارند و به صورت قانوني از مرز جنس وارد مي‌کنند، مشمول بيمه خواهند شد. اين درحالي است که به گفته مرزنشينان، صدور کارت براي کولبران نيز به درستي سازماندهي نشده و از طرفي با صدور اين کارت‌ها درآمد اندک کولبران باز هم کاهش پيدا کرده است.يکي از دلايل صدور کارت‌هاي‌کولبري، کوتاه‌کردن دست دلالان از مبادلات مرزي است. اين درحالي است که گفته مي‌شود اجناس را از دلالان مرزي دريافت مي‌کنند و سود بيشتر اين معاملات در جيب دلالان مي‌رود. از طرفي نيز پس از صدور کارت کولبري، اين فرمانداري‌ها هستند که نزديک به دوبرابر درآمد کولبران را از اين مبادلات به خود اختصاص داده‌اند.