بایدها و نبایدهای وزارت علوم به روایت دانشگاهیان

رییس دانشگاه تهران تجربه، توانمندی، آشنایی به مسائل را مهم‌ترین ویژگی وزیر موفق در وزارت علوم عنوان کرد و گفت: به نظر من انتخاب سرپرست از بدنه وزارت علوم بهترین تصمیم ممکن در این زمینه بود؛ ضمن این که سرپرست فعلی وزارت علوم عملکرد مثبتی را در دوران مسئولیت معاونت فرهنگی این وزارتخانه از خود به جای گذاشته است.

دکتر محمود نیلی احمد آبادی در گفتگو با ایسنا با بیان این مطلب اظهار کرد: مشکل بزرگی که اکنون در وزارت علوم وجود دارد این است که اختیارات حوزه وزارت عتف با مسئولیت‌های آن تناسبی ندارد این در حالی است که مسئولیت علمی کشور با توجه به پسوند فناوری یعنی توسعه فناوری برعهده وزارت علوم گذاشته می‌شود.

وی در ادامه با بیان اینکه علم به هیچ عنوان قابل تقسیم نیست، تصریح کرد: علم شمول مختلفی دارد و متشکل از علوم انسانی، تجربی، پایه، پزشکی و زیست شناسی است که متاسفانه در ایران تقسیم بندی و جداسازی شده و بخشی از آن به وزارت بهداشت و بخشی نیز به وزارت علوم داده شده است. بنابراین وزارت عتف نمی‌تواند مسئولیت کامل توسعه علم در کشور را بر عهده بگیرد و تفکیک آموزش پزشکی از غیر پزشکی به توسعه علم و پیشرفت صدمه زده و وزیر علوم نمی‌تواند این اختیارات خود را به طور کامل پیاده‌سازی کند.

رییس دانشگاه تهران تاکید کرد: بخشی از اختیارات وزیر علوم نظیر مسائل جذب، حوزه فناوری و غیره به طور کامل در حوزه وزارت علوم نیست، اختیارات و اعتبارات کاملی به آن داده نشده در حالی که تمامی پارک‌های علمی و فناوری زیر نظر وزارت علوم قرار دارند اما اختیارات این بخش به طور کامل محقق نشده است.

وزارت علوم با چالش اختیارات مواجه است

دکتر نیلی ادامه داد:‌ متاسفانه اخیرا نیز برنامه‌ریزی بخشی از رشته‌ها که در اختیار وزارت علوم بود به بخش‌های دیگر محول شده است. مثلا  علوم اجتماعی و علوم انسانی به شورای تحول داده شده است. بنابراین وزارت علوم با چالش‌ جدی عدم تناسب اختیارات و وظایف مواجه است که انتظار می‌رود وزیر آینده این چالش‌ها را برطرف نماید.

به گفته وی، اگر از دید ملی به چالش‌های وزارت علوم نگاه کنیم ما نیازمند این هستیم که سیاست‌های علمی و فناوری در کشور به طور متمرکز و کامل تنظیم، رصد واجرا شود. بنابراین ما نیازمند به کارگیری دانش در توسعه علمی فناوری هستیم. وقتی این مسائل جزو وظایف وزارت علوم به شمار می‌روند واختیار کافی به این وزارتخانه داده نشود طبیعا وزارت علوم نیز نمی‌تواند مسئولیت خود را در این زمینه محقق کند.

 دکتر نیلی خاطرنشان کرد: از دید ملی تاکید می‌کنم که کشور نیازمند توجه جدی به مباحث علم، تناسب اختیارات  و وظایف وزارت علوم است. چرا که در بسیاری از کشورها حوزه تحقیق و توسعه ارتباط تنگاتنگی با دستگاه‌ها و سازمان های اجرایی دارند و تا هنگامی که وزارت علوم در این حوزه‌ها نتواند کار خود  را انجام دهد آن حلقه اتصال بین دانش و کاربرد را نمی‌تواند به کار بگیرد. همچنین دستاوردهای دانشگاه‌ها به سایر حوزه‌ها وارد نخواهد شد.

رییس دانشگاه تهران در ادامه یادآور شد: در حال حاضر انتظارات از وزارت علوم کاملا مشخص است. اما اختیارات وجود ندارد. بنابراین هر وزیری که در این وزارتخانه انتخاب شود و مسئولیت خود را می‌پذیرد باید مورد حمایت قرار بگیرد و در چارچوب وظایف اختیارات کامل به او داده شود تا بتواند این عرصه مهم در کشور را مدیریت کند و امکانات بزرگ جامعه عملی کشور را در اختیار توسعه کشور قرار دهد.

آموزش پزشکی به وزارت علوم برگردد

وی همچنین با بیان اینکه آموزش پزشکی باید به آموزش عالی برگردد،‌ افزود: در عرصه جهانی ایران تنها کشوری است که بخش آموزش پزشکی آن از غیر پزشکی آن جدا شده و تحت نظارت دو وزارتخانه جدا قرار گرفتته است. با توجه به این که حوزه‌های پزشکی، زیست شناسی و بیولوژیک با حوزه‌های غیر پزشکی به شدت در هم آمیخته و ادغام شده است عملا توسعه بدون همکاری این دو علوم امکان پذیر نیست بنابراین ادغام آموزش این دو بخش و قرار گرفتن آموزش آن در وزارت علوم یک ضرورت به شمار می‌رود.

دکتر نیلی با تاکید بر اینکه تفکیک آموزش پزشکی از غیر پزشکی ضربه سنگینی به عرصه پزشکی وارد کرد، گفت: زمانی کشور با کمبود پزشک مواجه بود بنابراین مسئولان تصور کردند اگر آموزش پزشکی با امکاناتی که در اختیار بخش بهداشت کشور است فضای لازم برای تربیت نیروی مورد نیاز فراهم می‌شود که متاسفانه این تصمیم آموزش پزشکی را بازنده و به آن آسیب وارد کرد. چرا که بهره‌مندی زمانی حاصل می‌شود که علوم پزشکی با رشته‌های مرتبط غیر پزشکی ارتباط متقابل داشته باشند.

تامین زیرساخت‌ها مطالبه دانشگاهیان از وزیر آینده

وی همچنین توجه به بودجه و امکانات زیر ساختی دانشگاه ‌ها را از دیگر مطالبات دانشگاهیان از وزیر علوم آینده عنوان کرد و افزود: مسلما دانشگاهیان شرایط کشور را به خوبی درک می‌کنند. اما فکر می‌کنم توسعه زیرساختی دانشگاه‌ها به شدت مورد نیاز است. ضمن اینکه لازم است از ظرفیت دانشجویان دکتری و کارشناسی ارشد در دانشگاه‌ها به شدت استفاده کنیم؛ چرا که وقتی امکانات تجهیزاتی و منابع مالی این مراکز محدود باشند به توسعه مورد نظر دست نخواهیم یافت. ضمن این که باید در دانشگاه‌ها با بحث ارتباطی با سازمان‌ها و نهادهای دیگر کشور نیز مورد توجه قرار گیرد.

فضای شاداب دانشگاه ها تداوم یابد

رییس دانشگاه تهران همچنین با بیان اینکه فضای دانشگاه‌ها باید فضای شاداب و با نشاط باشد تاکید کرد: دانشگاه‌ها به عنوان مراکزی که نظریه پردازی و آزاد اندیشی در آن مهم است. بنابراین جمعیت جوان دانشجویی مایل هستند در فضای با نشاط و شاداب قرار بگیرند اگر چه این امکانات در دولت یازدهم تا حدودی با حفظ چارچوب‌ها و شاخص‌های دانشگاهی محقق شد و امکان فعالیت جریان‌های مختلف فراهم شد اما انتظار می‌رود این شرایط همچنان تداوم داشته باشد.