از زیر قرآن رد می‌شود، کاسه آب را پشت سرش می‌ریزی، زیر لب برایش آیت‌الکرسی می‌خوانی و روانه‌اش می‌کنی به سفری بی‌بازگشت؛ سفری که پیش از طلوع خورشید روی آسفالت گرم جاده و پشت پلک‌های خواب‌آلود راننده برای همیشه به پایان می‌رسد.
از زیر قرآن رد می‌شود، کاسه آب را پشت سرش می‌ریزی، زیر لب برایش آیت‌الکرسی می‌خوانی و روانه‌اش می‌کنی به سفری بی‌بازگشت؛ سفری که پیش از طلوع خورشید روی آسفالت گرم جاده و پشت پلک‌های خواب‌آلود راننده برای همیشه به پایان می‌رسد.مهسا حسین با این مقدمه در «جهان صنعت» نوشت: هر تصادف حداقل یک مقصر دارد، خواه این مقصر راننده بی‌دقتی باشد که از قوانین تخطی کرده، خودرویی باشد که به ناگاه خراب شده یا جاده‌ای باشد که به موقع تعمیر نشده است. با این وجود قربانیان تصادف‌ها همیشه تعدادی بیش از مقصر‌ها دارند. راننده‌ای که خودروی خود را پیش از سفر تعمیر نمی‌کند، نه‌تنها جان خود که جان تمام سرنشینان را به خطر می‌اندازد، خودرویی که با خودروی دیگر تصادف می‌کند، تعداد قربانیان حادثه را می‌تواند تا دو برابر افزایش دهد و اتوبوسی که راننده‌ای خواب‌آلود دارد، می‌تواند ده‌ها خانواده را به عزای فرزندان‌شان بنشاند.
در این میان اتوبوسی که دختران دانش‌آموز ما را از هرمزگان به شیراز می‌برد، تنها یکی از چندین اتوبوسی بود که طی این سال‌ها حادثه آفریدند. کما‌اینکه طی ۱۰ سال اخیر اردوهای راهیان نور نزدیک به ۱۰۰ نفر کشته بر جا گذاشته‌اند و بسیاری از اتوبوس‌هایی که دانش‌آموزانی را به اردو می‌بردند یا دانشجویانی را از سفری باز‌می‌گرداندند، دچار حوادث مرگباری شدند.
هر یک از این حوادث علت خاص خود را داشت از جمله فرسودگی خودرو، واژگونی اتوبوس، تصادف خودرویی دیگر با اتوبوس یا حتی سقوط به اعماق دره‌ای. با این حال واضح است چنانچه در هر یک از این تصادفات قرار بود قوانین به درستی توسط فرد یا افراد مقصر رعایت شود، امروزه تعداد افراد بیشتری می‌توانستند همچنان کنار خانواده و دوستان خود زندگی و تلاش کنند راه خود را به سمت تحقق رویاهایشان باز کنند.
برای کاهش تصادفات جاده‌ای اعم از وسایل نقلیه عمومی یا شخصی، قوانین بسیاری وجود دارد از جمله ممنوعیت رانندگی هنگام خواب‌آلودگی، لزوم تعویض راننده پس از طی مسافتی مشخص، داشتن معاینه فنی جهت اطمینان از صحت وسیله نقلیه و سایر قوانین اینچنینی. با تمام این تفاسیر یکی از ایرادات کار اینجاست که در بسیاری از موارد تنها زمانی می‌توان متوجه شد این اصول رعایت نشده‌اند که حادثه مرگباری رخ داده باشد.
تصادف اتوبوسی که پنجشنبه‌شب از هرمزگان به شیراز می‌رفت و در نهایت منجر به کشته شدن ۱۱ دانش‌آموز، قطع عضو دو دانش‌آموز و قطع نخاع یک دانش‌آموز دیگر شد، از جمله این حوادث است. این حادثه در حالی رخ داد که وسیله نقلیه فرسوده نبود، با سرعت مجاز در مسیر معین خود حرکت می‌کرد و بر اساس قانون، دو راننده در اتوبوس حضور داشتند. علت این تصادف به گفته خود راننده پدید‌آیی ناگهانی کامیونی از رو‌به‌رو بود و برخی کارشناسان نیز دلیل آن را خواب‌آلودگی راننده ذکر کرده‌اند.
ورای اینکه علت حادثه چه بود، پس از وقوع این حادثه و نظر به اینکه بیش از ۴۲ درصد تصادفات جاده‌ای در طول شب و به علت خواب‌آلودگی راننده رخ می‌دهند، داوود کشاورزیان معاون وزیر راه اعلام کرد که صدور دستور‌العمل ممنوعیت رانندگی رانندگان اتوبوس و وسایل حمل‌و‌نقل بین‌جاده‌ای در شب به دستور وزیر راه‌و‌شهرسازی در دستور بررسی قرار گرفته است.
چنانچه قرار باشد به علت جلوگیری از حوادث احتمالی رانندگان از رانندگی در طول شب و هنگام خواب‌آلودگی احتراز کنند، می‌توان این امر را گامی مهم جهت کاهش آمار تصادفات در نظر گرفت، اما پرسشی که مطرح می‌شود، این است که آیا این دستور‌العمل، چنانچه به مرحله اجرا برسد، تاثیر‌گذار خواهد بود و آیا اصلا به مرحله اجرا خواهد رسید؟ به عبارت دیگر بسیاری از رانندگان، به خصوص رانندگان کامیون و اتوبوس بخش عمده‌ای از کار خود را در طول شب هنگامی که ممنوعیت رفت و آمد ندارند و جاده‌ها خلوت‌تر است انجام می‌دهند، البته خواب‌آلودگی این رانندگان نیز امری اجتناب‌ناپذیر است، تا آنجا که بسیاری از رانندگان کامیون به رانندگی در طول خواب شهرت دارند.
با این اوصاف اگر قرار باشد قانونی تحت این عنوان به اجرا درآید چقدر احتمال دارد که رانندگان از آن تبعیت کنند و چقدر احتمال دارد که از راه‌های مختلف سعی در دور زدن این قانون داشته باشند؟ ضمن اینکه برای چنین دستور‌العملی چه راه‌هایی اندیشیده خواهد شد که نظارت را بر این دستور‌العمل به حداکثر برساند؟ با توجه به آنچه گفته شد در وهله اول در اینکه این دستور‌العمل به تصویب می‌رسد یا نه جای شبهه بسیار زیادی وجود دارد چرا‌که می‌تواند تنها واکنشی عوام‌فریبانه باشد جهت سرد کردن آتش دل داغدیدگان و چنانچه از دید منطقی به آن نگاه کنیم چندان عملی به نظر نمی‌رسد. از سوی دیگر حتی اگر این دستور‌العمل به تصویب برسد برای آنکه حقیقتا به اجرا درآید راه‌های بسیاری در پیش داریم و باید سیستم نظارتی قوی نظیر دوربین‌ها، ایست‌های بازرسی و نیروهای فردی بر آن ناظر باشند.
ایران، رتبه اول تصادفات مرگبار
افزون بر آنچه گفته شد، کشور ایران با سالانه بیش از ۸۰۰ هزار تصادف که از این تعداد ۱۹ هزار مورد به فوت و ۳۰۰ هزار مورد به صدمه منجر می‌شود دقیقا در رتبه اول تصادفات مرگبار بین کشورهای جهان قرار دارد. اگرچه هرازچندگاهی که چند دانشجو، دانش‌آموز یا سرباز جزو قربانیان این حادثه می‌شوند اخبار این تصادفات همه‌گیر می‌شود اما بسیاری از تصادفات در نهایت خاموش باقی می‌مانند و اخبار آنها هرگز شنیده نمی‌شود.
در این میان، لزوم افزایش فرهنگ رانندگی و تبعیت از قوانین مربوط به رانندگی، بالا بردن ایمنی جاده‌ها و به طور کلی راهکار‌هایی که تصادفات را در جاده کاهش دهد مدت‌هاست که احساس می‌شود اما در عمل حرکتی از سوی مسوولان انجام نمی‌شود.
آمار‌ها نشان می‌دهد که حتی اگر نقش مسوولان را از این حوادث حذف کنیم، فرهنگ رانندگی به اندازه‌ای پایین است که در نهایت اگر به تعداد تصادفات افزوده نشود از آن کاسته نیز نخواهد شد. با این اوصاف، چنانچه تصادف اتوبوسی موجب شود قوانین بار دیگر بازنگری شوند و تلاش‌هایی برای افزایش فرهنگ رانندگی صورت گیرد، می‌توان امیدوار بود که این اصلاح با همین تصادف انجام شود تا پس از این شاهد سلسله تصادفات دیگر در این زمینه نباشیم.
ارسال نظر
