رجایی:هاشمی به اصرار مردم آمد

یک سال قبل در چنین روزهایی بعد از عدم احراز صلاحیت آیت‌ا... هاشمی، جامعه در بلا تکلیفی به‌سر می‌برد. برخی حامیان هاشمی از روحانی و عارف حمایت می‌کردند و برخی دیگر علاقه‌ای به شرکت در انتخابات سال 92 نداشتند ولی اکثریت جامعه برای تصمیم مردد بود. شکی نیست که روزهای خرداد 92 در تاریخ سیاسی ایران ماندگار خواهد شد. مسائلی که آن روزها اتفاق افتاد نیاز به تحلیل و بررسی درست و طولانی دارد و باید زمان بگذرد تا بسیاری از ابعاد سیاسی آن روزها مشخص شود.

به همین بهانه گفت‌وگویی داشتیم با دکتر غلامعلی رجایی، از فعالان سیاسی نزدیک به رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام. دکتر رجایی از روزهای کاندیداتوری و ثبت‌نام هاشمی و روزهای عدم احراز صلاحیت ایشان ارتباط تنگاتنگی با ستاد انتخاباتی وی داشته و خاطرات شنیدنی زیادی از آن روزها دارد. با این حال محور گفت‌وگو با وی تحلیل وقایع خرداد 92 یک سال بعد از آن روزهای تاریخی بود. موضوعی که به نقد دولت فعلی نیز کشیده شد. متن گفت‌وگوی غلامعلی رجایی  در ادامه آمده است:

به‌نظر شما چه اتفاقاتی افتاد که درنهایت به ثبت‌نام آقای هاشمی در انتخابات ریاست‌جمهوری منجر شد؟

تصورم این است که عدم احراز صلاحیت آقای هاشمی یک رویداد منتظره بود. گرچه تحمل این اتفاق برای نیروهایی که به پیروزی ایشان امید داشتند، بسیار سخت بود و اصلاح امور در آن شرایط دشوار به نظر می‌رسید اما اتفاقی که افتاد مساله جدیدی نبود و به خاطر برخی رفتارها و هشدارها اقدامی قابل پیش‌بینی بود. البته اگر به وقایع سیاسی اواخر سال 91 و اوایل سال 92 نگاه کنید، مشاهده خواهید کرد اساسا آمدن هاشمی قطعی نبود و یک مساله بینابینی بود. اما به مرور و با نزدیک شدن به زمان انتخابات وقتی اصرار دانشجویان برای حضور وی افزایش یافت و از سوی نخبگان سیاسی و علمی تحت‌فشار درخواست‌های مکرر قرار گرفتند در تصمیم خود مردد شدند. سرانجام هم همانطور که خوانده‌اید و شنیده‌اید پناه به قرآن بردند و استخاره کردند و تصمیم به حضور در انتخابات گرفتند. معتقدم ایشان به خاطر اصرارهای اقشار مختلف مردم و تحقق حماسه سیاسی مدنظر رهبری، وارد عرصه انتخابات شدند.

یعنی اصرار مردم در تصمیم آقای هاشمی تاثیرگذار شد؟

شاهد بودم که برخی افراد با گریه از ایشان می‌خواستند وارد عرصه انتخابات شوند و برخی دیگر با تندی ایشان را مورد عتاب قرار می‌دادند که صبرکردن کافی است و سکوت بس است و باید وارد عرصه شوید. به هر حال شرایط خاصی بود و اصلاح این شرایط فقط از دست کسانی چون آیت‌ا... هاشمی برمی‌آمد.

چه افرادی با حضور هاشمی در انتخابات مخالف بودند؟

ورود آقای هاشمی به مدیریت اجرایی کشور افرادی را که در فاصله دو دولت هاشمی و خاتمی وارد عرصه شده بودند، زیر سوال قرار می‌داد. افرادی که در این سال‌ها ضربه‌هایی به اقتصاد و سیاست زده بودند و حضور آقای هاشمی را بر نمی تابیدند. همانطور که در ابتدای دولت روحانی شاهد بودید که برخی پرونده‌های اقتصادی افشا شد تا رابطه مدیران دولت قبلی با برخی افراد خارج از مدیریت دولت دیده شود. درحال حاضر هم برخی با ابزارهای مختلف ترمز دولت را برای تداوم این روند. آقای هاشمی برای اصلاح فسادها وارد عرصه انتخابات شده بود تا اداره امور اجرایی را به تعقل و تدبیر بازگرداند اما طبیعی بود عده‌ای که از نعمات خاص برخوردار بودند، مصلحت خود را در نیامدن ایشان دیدند.

مساله عدم احراز صلاحیت آقای هاشمی را چطور ارزیابی می‌کنید؟

متاسفانه درنهایت اتفاقی افتاد که به اعتقاد من یکی از تلخ‌ترین حوادث بعد از انقلاب بود مثل پذیرش قطعنامه یا برخی اتفاقات دیگر، تلخی زیادی در دل مردم به‌جا گذاشت.

فکر می‌کنید اگر آقای هاشمی اصلا وارد عرصه انتخابات نشده بودند، نتیجه انتخابات چگونه رقم می‌خورد و آیا دکتر روحانی با همین رای به‌عنوان رئیس‌جمهور انتخاب می‌شد؟

حوادثی که آن روزها اتفاق افتاد، قابل تفکیک ازهم نیستند. به‌هر حال سرنوشت انتخابات را مناظره‌های کاندیداهای انتخابات رقم زد و به‌نظر می‌رسید سرنوشت رقابت انتخابات میان آقایان قالیباف و روحانی رقم خواهد خورد. به هر حال وقتی آقای هاشمی نتوانست در عرصه انتخابات حضور داشته باشد، مردم احساس کردند که چون آقای روحانی که سال‌ها دوست و همکار آقای هاشمی بوده، توانایی این را دارد که راه ایشان را ادامه دهد و برنامه‌های مدنظر ایشان را در قوه مجریه اعمال کند. ضمن اینکه حمایت روزهای آخر آقای هاشمی از روحانی و بیانیه‌ای که به این منظور صادر کردند در این نتیجه تاثیر زیادی داشت و بسیاری از حامیان آقای هاشمی به صف حامیان روحانی پیوستند. این وقایع درمجموع کمک شایانی به پیروزی آقای روحانی کرد.

عدم احراز صلاحیت هاشمی چه تاثیری در روند انتخابات داشت؟

به هر حال پیش‌بینی‌ها و نظرسنجی‌ها حاکی از اقبال گسترده مردم به هاشمی بود و بر اساس برخی از این نظرسنجی‌ها ایشان می‌توانست 85 ‌درصد آرا را به‌دست آورد و اتفاقی که رخ می‌داد انتخاباتی بود که حتی حضور میلیونی مردم در انتخابات 2 خرداد 76 و رای بالای آقای خاتمی را تحت‌الشعاع قرار می‌داد.

بعد از عدم احراز صلاحیت آقای هاشمی، ایشان از آقای روحانی حمایت کردند. فکر می‌کنید آقای روحانی تا چه اندازه توانستند سیاست‌های نزدیک به تفکرات اصلاح‌طلبان را اجرایی کند؟

به‌نظر می‌رسد ایشان در اجرایی‌کردن برخی اهداف موفق بودند و در برخی دیگر از برنامه‌ها کارنامه موفقی نداشتند. به هر حال در سیاست خارجی دولت توانسته گام‌های بلندی در حل مناقشه ایران با کشورهای دیگر بردارد و اگر این پرونده هسته‌ای حل شود، نمره خوبی در کارنامه سیاست خارجی دولت ثبت خواهد شد. اما درمورد سیاست داخلی به‌نظر می‌رسد دولت با کاستی‌هایی مواجه است. اگر قائل به این باشیم که حکومت به دو دسته حکومت بر مردم و حکومت دولت بر خودش تقسیم می‌شود به نظر می‌رسد دولت در زمینه مدیریت بر خودش ناتوان بوده است. این مساله بیش از هرجایی در وزارت کشور نمود یافته‌است. بر اساس گزارش‌ها حدود یکهزار نفر از مدیران وزارت کشور از دولت پیشین هنوز در مسئولیت‌های خود حضور دارند. البته این صحبت به این معنا نیست که همه مدیران دولت قبل نالایقند یا باید تمام فرمانداران دولت احمدی‌نژاد برکنار شوند اما همین که در این چند روز شاهد بودیم در یاسوج، بوشهر و... برنامه‌های اصلاح‌طلبان با مشکل مواجه شده بود، نشان می‌دهد که بسیاری از مدیران وزارت کشور همسو با برنامه‌های رئیس‌جمهور حرکت نمی‌کنند. درمجموع روند عزل و نصب‌ها در وزارت کشور به شکلی بوده که رضایت جامعه را آن‌طور که انتظار می‌رفت، به‌دست نیاورده و به نظر می‌رسد تغییرات در این وزارتخانه باید از سرعت مناسبی برخوردار باشد.

آقای هاشمی در انتخابات ریاست‌جمهوری سال گذشته تاثیرگذار بود. فکر می‌کنید ایشان در انتخابات سال آینده مجلس نیز برای هماهنگی نیروهای اعتدال گرا تاثیرگذار باشند؟

نه، به‌عنوان یک فرد نزدیک به آقای هاشمی که به‌عنوان یک فعال سیاسی اتفاقات سیاسی را رصد می‌کنم، فکر می‌کنم تاثیر زیادی در انتخابات سال گذشته داشتند و این مساله را سیاستمداران و نخبگان سیاسی داخلی و خارجی تائید می‌کنند. با این حال در انتخابات بعدی مجلس بعید است ایشان وارد مباحث مصداقی شوند و فعالیت‌شان احتمالا موضع‌گیری کلی درباره دعوت مردم به پای صندوق‌های رای خواهد بود. ایشان هر تلاشی را که به بهترشدن این انتخابات منجر شود، انجام خواهد داد اما شأن ایشان بالاتر از این است که به معرفی کاندیداها بپردازند. شاید مردم را به حمایت از نیروهای معتدل دعوت کنند اما بعید می‌دانم وارد مباحث مربوط به تهیه لیست و... شوند.