روابط تهران و پکن در گذر زمان

روابط ایران و چین، در طی تاریخ همواره بر اعتماد، صلح و حسن رفتار مبتنی بوده است، چینی ها و ایرانی ها در طول تاریخ با یکدیگر نجنگیدند و همواره شرکای تجاری قابل اعتمادی برای هم محسوب می شدند، در ابعاد سیاسی نیز چین همیشه رابطه ای دوستانه با ایران داشته است.

به گزارش شبکه اطلاع رساین تدبیر و امید،  دو کشوردر دوران رژیم سابق، یعنی در دهه 70 میلادی به عادی سازی روابط با یكدیگر پرداختند، شاه جمهوری خلق چین را به عنوان تنها نماینده قانونی مردم چین،علناً به رسمیت شناخت.

چینی ها در طی دوران حکومت گذشته از شاه حمایت کرده بودند و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران،هر گونه حركت ضد رژیم شاه را در راستای توطئه‌های شوروری قلمداد می‌كرد و بر این ادعا بود كه قیام مردم ایران علیه شاه فرصت خوبی را برای بهره‌برداری سیاسی در اختیار شوروی قرار داده كه عملاً در واكنش چین نسبت به ایران نقش عمده ایفا كرد.

اما پكن در مدتی كوتاهی به اشتباه خود در شناخت انقلاب پی برد و متوجه شد كه انقلاب اسلامی ایران با اراده مردم روی كار آمده و حکومت جدید در مسیری نیست كه تحت نفوذ شوروی و یا حزب وابسته به آن(  حزب توده) قرار گیرد.

در زمان جنگ تحمیلی، چین به طرفین جنگ یعنی هم به ایران و هم عراق سلاح می فروخت، چنانچه هر کدام از طرفین جنگ در این نبرد پیروز شدند چین دوست باقی بماند که با پایان جنگ هشت ساله و نیز مسائل بعد از آن پکن برای تهران متحدی آرام و آسان و بدون دردسر شد، چرا که چین ایران قدرتمند را بعد از جنگ پیش بینی می کرد و از این منظر ترجیح داد در کنار ایران باشد اما چراغ خاموش.

با گشوده شدن پرونده هسته ای ایران و آغاز مذاکرات هسته ای در ده سال گذشته، پکن همواره بر حل پرونده هسته ای ایران به صورت حقوقی و قانونی تاکید داشت، به جز یک بار پای هیچ قطعنامه ای را علیه ایران امضا نکرد و در مذاکرات ژنو در اواخر سال 2013 بر حل و بسته شدن این پرونده از راه دیپلماتیک تاکید کرد.

در سال ۱۳۸۷ قرار دادی میان دو کشور بسته شد که بر پایه آن ایران درآمد حاصل از فروش نفت خود را به عنوان پشتوانه ال‌سی‌های خرید کالای چینی در اختیار آن کشور می‌گذاشت. از مفاد دیگر این عهدنامه الزام ایران به صدور بیمه برای افتتاح ال سی‌های چینی یا فروش نسیه کالاهای چینی بود.

مجید رضا حریری، نایب رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و چین می گوید که «هیچ پولی از ایران در چین بلوکه نیست و رقم واقعی پول نفت ایران نزد این کشور، 18 میلیارد یورو تقریبا معادل 22 میلیارد دلار است.»

وی می گوید:«چینی ها بزرگترین خریدار نفت ایران هستند و بزرگترین کشور هدف صادراتی غیرنفتی ما به شمار می روند، ضمن اینکه در واردات نیز، چین شریک دوم ایران است و 19 درصد از واردات ما را به خود اختصاص می دهد».

بعد از انتخابات ریاست جمهوری، علی لاریجانی رییس مجلس با هدف گسترش دیپلماسی پارلمانی به چین سفر کرد و در این سفر رایزنی های مثبتی برای پرداخت این بدهی صورت گرفت. پکن تاکنون بارها با وضع تحریم های بین المللی علیه ایران در مورد برنامه هسته ای آن مخالفت کرده  و بدهی قابل توجه این کشور به دلیل تحریمهای بین المللی و نیز عدم امکان پرداخت از طریق بانکهاست.

فراز و فرود رابطه تهران و پکن در طی 50 سال گذشته اکنون به مرحله ای رسیده است که چین، ایران را یک قدرت منطقه ای می داند، قدرتی که می تواند در منطقه آرامش و ثبات برقرار کند تا انرژی مورد نیاز این کشور به راحتی از منطقه نفت خیز خلیج فارس تامین شود،چین رابطه آرام و متین با تهران را برگزیده است،راهی که اکنون بعد از توافق هسته ای بسیاری از کشورها آن را انتخاب کرده اند.

پکن اکنون با شکست امریکا و سیاست های جنگ طلبانه اش در خاورمیانه و خلیج فارس، می خواهد راهی برای نفوذ به این منطقه بیابد تا بتواند حضوری مبتنی بر اعتماد و در عین تامین منافع خود داشته باشد. شاید ایران راهی آسان و امن برای این منظور باشد؛ انچه که آمریکا ازآن خشمگین است.

اکنون معادلات بین المللی تغییر کرده است، چین و روسیه به شرکای قابل اعتماد تبدیل شده اند، دیگر روسیه برای پکن خطر محسوب نمی شود در عین حال رابطه مثبت روسیه و ایران نیز به سه ضلعی ایران و روسیه و چین شکل جالبی بخشیده است.

در نهایت، رئیس جمهور چین در کنفرانسی که در شانگهای با عنوان تعامل و اعتمادسازی در آسیا به منظور افزایش نقش چین در منطقه و کنار زدن آمریکا برگزار شد، در حضور ولادیمر پوتین، پیشنهاد طرح ایجاد ساختار امنیتی را داد که بر پایه همکاری با ایران و روسیه استوار است و در این طرح نقش آمریکا را کاملا در امنیت آسیا حذف کرد.این اقدام چین با واکنش شدید آمریکا مواجه شد.

در واقع اکنون در این برهه زمانی، بار وی کار آمدن دولت اعتدال و توافق هسته ای ایران چین بیش از پیش به یکدیگر نزدیک شدند.