فراکسیون امید باید با قدرت تصمیم می‌گرفت

آقای روحانی به چه میزان مطالبات اصلاح‌طلبان را در کابینه لحاظ کرده است؟ جزئیات دیدار بزرگان جریان اصلاحات با آقای روحانی در زمینه انتخاب اعضای کابینه چیست؟ عملکرد فراکسیون امید در تعیین صلاحیت وزرای پیشنهادی دولت چگونه بوده است و آیا واکنش فراکسیون امید در مقابل برخی وزرا که مورد حساسیت بدنه جریان اصلاحات قرار داشت قابل پیش بینی بود؟ برای پاسخ به این سوالات با حجت‌الاسلام رسول منتجب‌نیا، قائم مقام حزب اعتماد ملی، گفت‌وگو کردیم. حجت‌الاسلام منتجب‌نیا معتقد است: «آنچه سبب نگرانی من می‌شود این است که آیا کابینه دوازدهم با همین ویژگی‌ها می‌تواند به وعده‌های انتخاباتی آقای روحانی عمل کند و یا خیر. وزرا و مدیرانی که آقای روحانی برای مدیریت اجرایی کشور در چهار سال آینده انتخاب کرده‌اند، باید با انتخاب معاونان، مدیران کل، استانداران، فرمانداران و بخشداران شرایطی را در کشور به وجود بیاورند که مشکلات مردم در زمینه‌های مختلف حل شود. بنده علاوه براینکه نگران عملکرد دولت دوازدهم و تحقق مطالبات مردم هستم، نگران وضعیت تحولخواهان کشور در انتخابات ریاست‌جمهوری سال۱۴۰۰ هم هستم و معتقدم ما از امروز باید پیش‌بینی‌های لازم را برای دوران پس از دولت آقای روحانی نیز داشته باشیم. بدون شک سرنوشت اصلاح‌طلبان و اعتدالگرایان در سال۱۴۰۰ در گرو عملکرد دولت آقای روحانی در طول چهار سال آینده است. اگر آقای روحانی موفق نشود در طول چهار سال آینده به مطالبات مردم و جریان اصلاحات پاسخ مناسب بدهد ما در انتخابات ریاست‌جمهوری سال۱۴۰۰ با مشکلات جدی مواجه خواهیم شد». در ادامه متن این گفت‌وگو را از نظر می‌گذرانید.

دیدگاه شما درباره چینش کابینه دوازدهم چیست؟ آقای روحانی به چه میزان مطالبات اصلاح‌طلبان را در کابینه لحاظ کرده است؟

انتظاری که از آقای روحانی وجود دارد در حد همین کابینه‌ای است که معرفی کرده‌اند. انتظار از آقای روحانی با توجه به دیدگاه‌ها و تفکرات ایشان این است که کابینه‌ای تشکیل بدهند که اصلاح‌طلبان و اصولگرایان به صورت یکسان در آن نقش داشته باشند تا دولت شکل جناحی به خود نگیرد. آقای روحانی مدعی تشکیل دولت فراجناحی است تا طیف‌های مختلف فکری و سیاسی در دولت حضور داشته باشند و ارتباط دولت با همه جریان‌های سیاسی برقرار باشد. اصلاح‌طلبان نیز به این مساله آگاهی دارند و هیچ‌گاه به دنبال سهم‌خواهی از دولت آقای روحانی نبوده و در آینده نیز نخواهند بود. بین اصلاح‌طلبان و آقای روحانی نیز هیچ‌قراری مبنی براینکه اصلاح‌طلبان باید سهم بیشتری در دولت داشته باشند وجود نداشته است. با این همه، اصلاح‌طلبان در انتخابات ریاست‌جمهوری سال92 و همچنین سال96همه ظرفیت‌ها و امکانات خود را در جهت حمایت از آقای روحانی به کار گرفتند تا آقای روحانی در انتخابات به پیروزی دست پیدا کند. این وضعیت در آینده نیز وجود خواهد داشت و آقای روحانی در طول چهار سال آینده به حمایت اصلاح‌طلبان نیاز خواهد داشت. به همین دلیل ایشان باید در چینش کابینه خود به دغدغه‌های اصلاح‌طلبان توجه بیشتری می‌کردند.

 به نظر من اصلاح‌طلبان باید در کابینه دوازدهم حضور جدی‌تر و موثرتری داشته باشند تا دولت در مسیر تحقق مطالبات مردم گام‌های بلندتری بردارد. با این همه، ما باید این مساله را بپذیریم که آقای روحانی یک چهره سیاسی اصلاح‌طلب نیست و دارای خاستگاه اصولگرایی است. به همین دلیل نیز قرابت ایشان با جریان اصلاحات کمتر از یک رئیس‌جمهور اصلاح‌طلب است. نکته مهم دراین زمینه این است که حلقه نزدیکان آقای روحانی حتی قرابت کمتری با جریان اصلاحات دارند و بیشتر به جریان رقیب نزدیک هستند. از سوی دیگر آقای روحانی در زمینه انتخاب اعضای کابینه توسط برخی افراد و نهادها تحت فشار بوده است که این مساله نیز در چگونگی و کیفیت انتخاب اعضای کابینه آینده دخالت داشته است. اگر همه این مسائل را کنار هم قرار بدهیم، متوجه می‌شویم که نباید انتظاری بیشتر از این از آقای روحانی برای انتخاب اعضای کابینه خود داشت. با این همه، آنچه سبب نگرانی من می‌شود این است که آیا کابینه دوازدهم با همین ویژگی‌ها می‌تواند به وعده‌های انتخاباتی آقای روحانی عمل کند و یا خیر. وزرا و مدیرانی که آقای روحانی برای مدیریت اجرایی کشور در چهار سال آینده انتخاب کرده‌اند باید با انتخاب معاونان، مدیران کل، استانداران، فرمانداران و بخشداران، شرایطی را در کشور به وجود بیاورند که مشکلات مردم در زمینه‌های مختلف حل شود. بنده علاوه بر اینکه نگران عملکرد دولت دوازدهم و تحقق مطالبات مردم هستم، نگران وضعیت تحولخواهان کشور در انتخابات ریاست‌جمهوری سال1400 هم هستم و معتقدم ما از امروز باید پیش‌بینی‌های لازم را برای دوران پس از دولت آقای روحانی نیز داشته باشیم. بدون شک سرنوشت اصلاح‌طلبان و اعتدالگرایان در سال1400 در گرو عملکرد دولت آقای روحانی در طول چهار سال آینده است. اگر آقای روحانی موفق نشود در طول چهار سال آینده به مطالبات مردم و جریان اصلاحات پاسخ مناسب بدهد ما در انتخابات ریاست‌جمهوری سال1400 با مشکلات جدی مواجه خواهیم شد. این وضعیت درباره انتخابات ریاست‌جمهوری سال1404 نیز وجود دارد. با این همه، با توجه به روند بررسی وزرای پیشنهادی دولت در مجلس، آقای روحانی باید با تمامی وزرای خود اتمام حجت کند که مردم به ما رأی مشروط داده‌اند و اگر نتوانیم به وعده‌های خود عمل کنیم ممکن است با واکنش آنها در آینده مواجه بشویم.

 مردم به شخص آقای روحانی رأی نداده‌اند و بلکه به گفتمان، تفکر و برنامه‌های آقای روحانی رأی داده‌اند. آقای روحانی باید از وزرای پیشنهادی خود قول گرفته باشد که در انتخاب مدیران زیرمجموعه خود به صورت سلیقه‌ای رفتار نکنند، بلکه منافع مردم را در نظر بگیرند. بنده باید به صورت بی‌پرده این مساله را مطرح کنم که در طول چهار سال گذشته ما با مشکل جدی در چینش مدیران کشور مواجه بودیم. وضعیت به شکلی بود که نیروهای بومی مناطق مختلف کشور انتقادات جدی نسبت به انتخاب استانداران، فرمانداران، مدیران کل و روسای ادارات داشتند و از سوی دیگر مردم نسبت به این انتخاب‌ها رضایت نداشتند. بسیاری از مدیران دولت در چهار سال گذشته اعتقاد عمیق به برنامه‌های دولت نداشتند و به همین دلیل اگر مخالفتی با این برنامه‌ها نداشتند اما به صورت دقیق نیز آنها را اجرا نمی‌کردند. در نتیجه عدم تحقق بسیاری از مطالبات مردم در طول چهار سال گذشته به دلیل گزینش این مدیران بوده است.

آیا اصلاح‌طلبان درآستــــانه انتخابــــات ریاست‌جمهوری سال96 که قصد داشتند آقای روحانی را به عنوان کاندیدای اصلی خود معرفی کنند دغدغه‌های خود را در زمینه چینش کابینه به آقای روحانی مطرح کردند؟ به نظر شما نوع چینش کابینه دوازدهم در سال‌های آینده سبب نزدیکی اصلاح‌طلبان به آقای روحانی خواهد شد یا اینکه این نوع چینش سبب فاصله خواهد شد؟

بنده در ماه‌های پایانی دولت یازدهم نیز به صراحت عنوان کردم که بزرگان جریان اصلاحات باید فارغ از هرگونه تعارفات و رودربایستی‌ها به صورت جدی با آقای روحانی گفت‌وگو و مذاکره کنند. متاسفانه اصلاح‌طلبان در اغلب جلساتی که با آقای روحانی برگزار کرده‌اند دغدغه‌ها و مطالبات خود را به صورت جدی با ایشان مطرح نکرده‌اند و اغلب این جلسات به صورت دوستانه برگزار شده است. اصلاح‌طلبان باید به صورت جدی‌تر با این مساله برخورد می‌کردند و با طرح شروط و گرفتن تعهد از آقای روحانی همه ظرفیت‌های خود را در انتخابات ریاست‌جمهوری به میدان می‌آوردند. این مساله در همه جوامع مرسوم است و اتفاق جدیدی نیست. در تمام کشورهای جهان هنگامی که یک جریان و یا حزب قصد دارد در انتخابات از یک فرد حمایت کند آبرو و حیثیت خود را به میدان می‌آورد. جریان اصلاحات نیز حیثیت و آبروی خود را به عملکرد آقای روحانی گره زده است. به همین دلیل آقای روحانی و تک‌تک کسانی که در مبارزات انتخاباتی برای آقای روحانی تبلیغ کردند باید در مقابل مردم پاسخگو باشند. برای مثال بنده که در دوران مبارزات انتخاباتی در حدود40 سخنرانی در مناطق مختلف کشور در جهت حمایت از آقای روحانی داشته‌ام باید نسبت به حمایت‌هایی که از آقای روحانی انجام داده‌ام به مردم پاسخگو باشم. از سوی دیگر مردم عملکرد وزرا و دولت آقای روحانی را به رخ اصلاح‌طلبان می‌کشند و به همین دلیل انتظار دارند عملکرد دولت در چهار سال آینده در راستای تحقق مطالبات مردم باشد. بنده در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری به رئیس ستاد انتخاباتی آقای روحانی پیغام دادم که شرایطی را فراهم کنید که کارشناسان و نخبگان بتوانند با آقای روحانی در ارتباط باشند و دیدگاه‌های خود را با ایشان در میان بگذارند. با این همه، این اتفاق رخ نداد و نخبگان موفق نشدند دغدغه‌های خود را با آقای روحانی در میان بگذارند. متاسفانه آقای روحانی فقط با یک یا دو نفر از بزرگان جریان اصلاحات دیدار و گفت‌وگو می‌کند و به سخنان دیگر شخصیت‌های جریان اصلاحات توجه نمی‌کند که به نظر من این رویکردی که ایشان در پیش گرفته‌اند می‌توانست بهتر از این باشد. در کشورهای پیشرفته جهان هنگامی که یک جریان سیاسی قصد دارد از فردی حمایت کند که جزو آن جریان نیست، برای وی شرط و شروطی در نظر می‌گیرد و وی را مقید به انجام شروط و تعهد خود می‌کند. با این همه، آقای روحانی هیچ‌تعهدی به جریان اصلاحات نداده که حتما رویکرد آنها را اجرا می‌کند. آقای روحانی تنها دو جلسه با بزرگان جریان اصلاحات برگزار کرده‌اند و در نهایت نیز به همین دو جلسه بسنده شده است. مردمی که در انتخابات ریاست‌جمهوری سال96 از آقای روحانی حمایت کرده‌اند به دلیل گفتمان و رویکرد ایشان بوده است. با این‌همه، به نظر می‌رسد برنامه‌ها و گفتمان آقای روحانی بدون افراد کارآمد که مقید به تفکر اصلاح‌طلبی هستند به نتیجه مطلوب نخواهد رسید. مردم در انتخابات گذشته به آرمان‌ها و اهداف جریان اصلاحات رأی داده‌اند و به همین دلیل انتظار دارند آقای روحانی و کابینه جدید ایشان در راستای تحقق آرمان‌های گفتمان اصلاح‌طلبی حرکت کنند.

به نظر شما آقای روحانی در چینش کابینه دوازدهم تحت فشار قرار داشت؟ ارزیابی شما چیست؟

آقای روحانی در جلسه دفاع از وزرای پیشنهادی خود درصحن علنی مجلس عنوان کردند که تحت فشار نبوده‌اند. با این همه، ایشان در همین سخنرانی عنوان کردند که قصد داشتند از سه وزیر زن در کابینه استفاده کنند که بنا به دلایلی این اتفاق رخ نداده است. این در حالی است که براساس اطلاعات دریافتی ما نام برخی افراد نیز در کمیته‌های تشکیل کابینه وجود داشته که به دلایل مبهم از آنها در کابینه استفاده نشده است. حتی با این افراد مذاکره نیز شده و از آنها برنامه نیز دریافت شده است. به همین دلیل بنده باور نمی‌کنم که آقای روحانی بدون فشار اعضای کابینه خود را انتخاب کرده است. البته این نکته وجود دارد که آقای روحانی نسبت به سه یا چهار وزیر کلیدی کابینه باید برخی اقتضائات را لحاظ کند و در چارچوب خاصی قرار بگیرد. به نظر می‌رسد آقای روحانی در انتخاب بقیه وزرا نیز نتوانسته فارغ‌البال اعضای کابینه خود را انتخاب کند.

آیا آقای روحانی برای انتخاب اعضای کابینه دوازدهم با بزرگان جریان اصلاحات دیدار و گفت‌وگو داشته است؟ جزئیات این دیدارها چیست؟

گویا در این زمینه یک و یا دو جلسه بین آقای روحانی و رئیس دولت اصلاحات برگزار شده است. با این همه، این جلسات بیش از آنکه حالت جدی و کاری داشته باشد حالت دوستانه داشته که مسائل به شکل جدی مطرح نشده است. این در حالی است که در این زمینه باید رایزنی‌های جدی صورت می‌گرفت و اصلاح‌طلبان مطالبات خود را با آقای روحانی در چهار سال آینده مطرح می‌کردند. از سوی دیگر جلسه آقای روحانی با یکی از بزرگان جریان اصلاحات نیز کفایت نمی‌کند و ایشان باید در جلسات متعدد سخنان صاحبنظران و شخصیت‌های تأثیرگذار جریان اصلاحات را می‌شنیدند و به دغدغه‌ها پاسخ می‌دادند. به همین دلیل دغدغه‌های جریان اصلاحات به درستی و با جدیت به آقای روحانی منتقل نشده است و به همین دلیل نمی‌توان زیاد به اجرایی شدن آنها درآینده امیدوار بود.

عملکرد فراکسیون امید در رویکرد تعیین صلاحیت وزرای پیشنهادی آقای روحانی در مجلس چگونه بوده است؟ آیا فراکسیون امید در راستای مطالبات جریان اصلاحات در این زمینه عمل کرده است؟

به نظر من فراکسیون امید باید در زمینه تعیین صلاحیت وزرای پیشنهادی آقای روحانی عملکرد قوی‌تری از خود نشان می‌داد و نسبت به برخی از وزرای پیشنهادی که سبب حساسیت بدنه جریان اصلاح‌طلبی است قدرتمندتر عمل می‌کرد. بدون شک در طول چهار سال گذشته برخی از وزرا عملکرد ضعیفی داشتند و به همین دلیل معرفی مجدد آنها در کابینه سبب رنجیده خاطرشدن اصلاح‌طلبان شده است. فراکسیون امید باید با قدرت درباره این وزرا تصمیم می‌گرفت و اجازه نمی‌داد این وزرا دوباره در کابینه آینده حضور داشته باشند. ادامه سیاست‌ها و عملکردهای این وزرا در کابینه آینده می‌تواند دلیلی بر سهل‌گیری فراکسیون امید باشد که اجازه داد این افراد دوباره در سمت خود باقی بمانند. در برخی از مجالس گذشته فراکسیون‌ها به‌اندازه‌ای دارای قدرت بودند که نخست‌وزیر را تغییر می‌دادند. در شرایط کنونی بیش از100 نماینده مجلس عضو فراکسیون امید هستند که این آمار می‌تواند در تعیین سرنوشت کلی کابینه آینده نقش سرنوشت سازی داشته باشد. در نتیجه فراکسیون امید باید قدرت خود را در این زمینه نشان می‌داد و وزرای ضعیف را حذف می‌کرد تا کابینه آینده با قدرت بیشتری بتواند به مطالبات مردم پاسخ بدهد.

آیا جریان اصلاحات برای پس از پایان دوران ریاست‌جمهوری آقای روحانی تدبیری اندیشیده است که دوباره یک دولت راستگرای رادیکال ظهور نکند و دستاوردهای دولت را از بین نبرد؟

آقای روحانی باید گام‌های خود را با استواری بیشتری بردارد و در جهت آرمان‌هایی که در طول مبارزات انتخابات به مردم وعده داده عمل کند. به نظر من همه چیز به عملکرد آقای روحانی در چهار سال آینده بستگی دارد. اگر آقای دولت آقای روحانی در چهار سال آینده عملکرد قابل قبولی از خود نشان بدهد و موفق شود مطالبات مردم را محقق کند، اصلاح‌طلبان می‌توانند به پیروزی در انتخابات ریاست‌جمهوری سال1400 امیدوار باشند. با این همه، اگر این اتفاق رخ ندهد و آقای روحانی موفق نشوند کارنامه موفقی از خود برجای بگذارند شرایط متفاوت خواهد بود و مردم مأیوس و ناامید خواهند شد و کار اصلاح‌طلبان در انتخابات ریاست‌جمهوری سال1400 سخت و دشوار خواهد بود. تجربه تاریخی نشان داده که هنگامی که مردم ناامید می‌شوند با صندوق‌های آرا قهر می‌کنند و در نتیجه جریان رقیب از عدم حضور موثر مردم در انتخابات استفاده کرده و به اهداف خود می‌رسد. بدون شک حیثیت اصلاح‌طلبان در آینده در گرو عملکرد آقای روحانی و عملکرد آقای روحانی در گرو عملکرد وزرایی است که انتخاب کرده‌اند. به همین دلیل نیز وزرای کابینه آینده باید در اجرای اهداف اصلاح‌طلبان و دولت آقای روحانی به صورت جدی اقدام کنند.