دلواپسان ذوق‌ زده نشوند

کاملا قابل پیش بینی است که این خبر ذوق زدگی کسانی که اساسا با «توافق ژنو» مشکل دارند را در پی داشته و احتمالا دستمایه خوبی برای جلسات درون گروهی دلواپسان را فراهم کرد که با آب و تاب زاید الوصفی از صحت پیش بینی های خود سخن گفته و برای تیم هسته یی خط و نشان بکشند که با وجود وادادگی (به زعم آنان) تحلیل آنها درست از آب در آمد و زیاده خواهی امریکا و استکبار جهانی برای تیم هسته یی مشخص شد.

البته اهل فن و کسانی که با ادبیات و روش مذاکراتی در این سطح آشنایی دارند این گونه تحلیل های کودکانه را جدی نمی گیرند. به عنوان یک کارشناس با آگاهی از دشواری، پیچیدگی و مشکلات مذاکراتی با درجه بالا از حساسیت، از عدم حصول توافق در مذاکرات شگفت زده نشدم چه آنکه هم ظریف و هم طرف مقابل (1+5) عدم دستیابی به توافق را دور از انتظار ندانسته و از توافق در «همه موارد یا هیچ چیز» سخن گفته بودند. نگارنده این سطور روز پنجشنبه در یادداشتی از «گمانه زنی در مورد احتمال عدم توافق فوری در گام نهایی» سخن گفته و پیشاپیش هشدار داده بود که «عدم حصول توافق کامل در این دور از مذاکرات را نباید به معنای شکست آن تلقی کرد».

اتفاقا عدم دستیابی به توافق در این مرحله را می توان از زاویه یی مثبت ارزیابی کرد و همان طور که عراقچی نیز در مصاحبه یی با خبرنگاران داخلی در وین تاکید کرد: «روند مذاکرات سازنده و خوب هست، ولی به نتیجه مشخصی نرسیده است. مذاکرات کاملا جدی در جریان است و ادامه می یابد. این بدان معنا نیست که مذاکرات به شکست انجامیده است. در ماه خرداد دو دور در نظر گرفته شده که زمان یک دور آن قطعی شده و دور بعدی نیز به محض قطعی شدن اعلام خواهد شد».

در کنار دشواری مذاکرات و فنی و پیچیده بودن آن، نمی توان فشارهایی که طرف 1+5 یا حداقل برخی از کشورهای این گروه با آن روبه رو هستند را نادیده گرفت. سفر چاک هیگل، وزیر دفاع امریکا به اسراییل را می توان در راستای تلاش بی وقفه واشنگتن برای مهار رژیمی گرفت که از هیچ کوششی برای شکست مذاکرات فروگذار نکرده و آشکارا آن را اعلام می کند. حکم دادگاهی در آرژانتین برای لغو توافق وزرای خارجه دو کشور برای تشکیل «کمیته حقیقت یاب در حادثه تروریستی آمیا» را نیز باید در همین راستا ارزیابی کرد. ظریف در صفحه توییتر خود نوشته است: «اراده، مهم ترین عنصر برای موفقیت در هر مذاکره یی است. ما در این باره مصمم هستیم و امیدواریم طرف های مقابل ما هم نیز همین گونه باشند». البته خود آقای ظریف هم بر این نکته واقف است که جمع کردن اراده شش کشور با منافع مختلف و بعضا مخالف اگر دور از ذهن نباشد، اندکی دشوار می نماید. بر هیچ کس پوشیده نیست که موضوع هسته یی ایران با وجود همه مشکلات فنی پرونده یی است سیاسی.

بدون آنکه خواسته باشم نقش دیگر کشورهای این مجموعه را کمرنگ جلوه دهم باید پذیرفت که امریکا رهبری این ارکستر را در دست دارد و اراده مدنظر ظریف را نیز باید در این عنصر جست وجو کرد. متاسفانه با وجود همه هشدارهای دلسوزان در هشت سال گذشته، امریکا توانست با استفاده از شرایط کشور، ایران را در مشکل «قطعنامه های شورای امنیت» گرفتار کند: کاری که اجتناب از آن ناممکن نبود. ولی اکنون که خواسته یا ناخواسته در این وضعیت قرار گرفته ایم باید برای رهایی از این مشکل چاره یی اندیشید. تصور می کنم رقابت قدرت های جهانی در مورد ایران پساتحریم ها، تمایل امریکا برای پایان دادن به پرونده هسته یی ایران از راهکارهای دیپلماتیک که می تواند پیروزی بزرگی برای اوباما و دموکرات ها باشد، واقع بینانه ترین رویکرد برای تحلیل وضعیت و بهره جستن از آن در ادامه مذاکرات است.

منبع:روزنامه اعتماد