چرا باید قبل از غذا نمک بخوریم؟

 تا چند دهه پیش از این اگر کسی از فواید و خواص متعدد نمک می‌گفت، در مجامع علمی نه تنها اعتنایی به این مسئله نمی‌شد بلکه دفاع از مصرف نمک طعام طبیعی در حکم مخالفت با علم و دست‌یافته‌های علم پزشکی بود!! اما امروزه ….

در منابع طب سنتی «نمک» (نمک طعام طبیعی) از جایگاه ویژه‌ای در پیشگیری از ابتلا به بیماریهای مختلف و درمان برخوردار است و البته در منابع روایی نیز احادیث زیادی درباره نمک وارد شده که در ادامه به برخی از این احادیث اشاره شده است:

پیامبر اکرم(ص) فرمود: «خداوند عزّوجلّ به موسى بن عمران وحى فرستاد که غذا را با نمک آغاز کن و با نمک پایان ده» (دانش نامه احادیث پزشکی، جلد ۱، صفحه ۳۳۰)

همچنین درباره شروع غذا با نمک از امام رضا(ع) نقل شده است که مردى در خراسان خدمت امام رضا علیه‌السلام رسید، غذایى براى آن حضرت آوردند که با آن سرکه و نمک بود، آن حضرت آغاز غذا را با سرکه شروع کردند، آن مرد گفت‌: قربانت گردم ، شما به ماها امر کردید با نمک شروع کنیم‌! آن حضرت فرمودند: «این مثل آن است‌، بدرستى که سرکه ذهن را قوى و عقل را زیاد مى‌کند.»

امام رضا‌(ع) درباره خواص نمک به نقل از پدران گرامی خویش از رسول اکرم (ص) خطاب به امیر‌المومنین (ع) می‌فرماید: عَلَیکَ بِالمِلحِ ؛ فَإِنَّهُ شِفاءٌ مِن سَبعینَ داءً ؛ أدناهَا الجُذامُ ، وَالبَرَصُ ، وَالجُنونُٰ؛ بر تو باد نمک چرا که در آن‌، شفاى ۷۰ درد است که کمترین آنها جذام‌، پیسى و دیوانگى است‌.(صحیفة الإمام الرضا علیه‏السلام صفحه ۲۴۹ ، حدیث ۱۶۵)

جالب اینکه شاید تا چند دهه پیش از این اگر کسی از فواید و خواص متعدد نمک می‌گفت، در مجامع علمی نه تنها اعتنایی به این مسئله نمی‌شد بلکه دفاع از مصرف نمک طعام طبیعی در حکم مخالفت با علم و دست‌یافته‌های علم پزشکی بود!! اما امروزه و با گسترش دامنه علم بشری و با تحقیقات مختلفی که درباره نمک طعام صورت گرفته است، گوشه‌هایی از حقایق بیان شده از لسان مبارک بنی مکرم اسلام و ائمه اطهار درباره «فواید نمک طعام» در حال آشکار شدن است که در ادامه به یک نمونه از این تحقیقات که در قالب کتاب مستقلی به نام Hygienic ruler in Islam منتشر شده، اشاره شده است:
«دکتر تومانیانس» در این کتاب فواید مصرف نمک پیش از غذا را اینگونه بیان کرده است:

۱. بنابر یافته‌های علوم پزشکی، دهان محل تجمع انواع میکروبها است که در اثر استعمال نمک در پیش از غذا، آنها بر طرف می‌شوند.

۲. آب دهان (بزاق) از چشمه‌هایی به نام غدد بزاقی جاری می شوند که هر چه با غذا مخلوط شوند، غذا زودتر از گلو پایین می‌رود و زودتر هضم می‌شود؛ ورود نمک در دهان، غده‌های اطراف دهان را تحریک و به ترشح آنها سرعت می‌بخشد، از این رو، غذا را زودتر هضم و برای فرو بردن حاضر می‌سازد.


۳. زمانی که نمک وارد معده خالی از غذا می‌شود، غده معده را تحریک می‌کند و ترشحات زیادتری به وجود می‌آورد؛ پس «اسفیورت» نمک سبب زود فرو بردن و زود هضم شدن غذا می‌شود.

۴. از آنجا که نمک پیش از غذا تحریک‌کننده غده‌های هاضمه است، در اثر تحریک آنها، انسان میل به غذا خوردن می‌یابد بنابراین، نمک سبب زیاد شدن اشتها می‌شود.

۵. چنانچه مواد شیمیایی، بیش از اندازه معمول در معده ترشح شود، موجب سوء‌هاضمه می‌شود و نمک پیش از غذا، به دلیل دارا بودن اثر اسیدی، آن را خنثی و بی‌اثر و سوء‌هاضمه را برطرف می‌کند.

۶. در بدن و خون و ساختمان جسم مقدار معینی نمک وجود دارد که اگر این مقدار کاهش یابد، موجب امراض مختلفی در اعضاء بدن می‌شود اما وقتی نمک پیش از غذا وارد معده شود، مقدار مورد نیاز را برای کمبود خود نگه می‌دارد و در حقیقت، مقدار از دست رفته را جبران می‌‌کند.

۷. بدن انسان به منظور برطرف کردن نمک، به آب نیاز دارد و استعمال نمک، پیش از غذا و نوشیدن آب، سبب افزایش «ادرار» و شستشوی کلیه و مثانه با آب نمک می‌شود.

۸. در اثر نمک خوردن، مقداری از آب بدن از روزنه‌های پوست بیرون می‌آید و به این ترتیب، سوارخ‌های تنفسی پوستی، پاک و پاکیزه می‌شوند.

۹. خوردن نمک پس از صرف غذا نیز، غدد بزاقی را تحریک می‌کند و باعث زیاد شدن آب دهان می شود بنابراین، انسان ناگزیر به فرو بردن یا بیرون کردن آن از دهان می‌شود که در هر دو صورت، چربی یا غذای باقی مانده در دهان و بین دندان به همراه آب دهان برطرف می‌شود.

۱۰. اگر انسان غذایی بخورد که نمک آن کم باشد یا در معده ترشحات مواد نمکی نباشد، غذا دیرتر هضم می‌شود و این، سبب بروز سوء هاضمه می‌شود؛ خوردن نمک، پیش از غذا، این آسیب را برطرف می‌کند.

البته در خاتمه تذکر این نکته ضروری است که «نمک طعام طبیعی» چنین خواصی دارد و نه نمک شیمیایی ید‌دار.