سلفی نمایندگان و تیرهایی که از چله رها شد

  انتشار گسترده عکس های سلفی جمعی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی با مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا بحث های فراوانی رادر شبکه های اجتماعی دامن زده است.

 
روز گذشته مراسم تحلیف رییس جمهوری در حالی با مشارکت گسترده شخصیت ها و مقامات داخلی و نمایندگان بیش از 105 کشور خارجی در مجلس شورای اسلامی برگزار شد که این مراسم در عین داشتن وزانت با یک اتفاق حاشیه ای همراه بود؛ حاشیه ای که از روز گذشته تبدیل به موضوع اصلی کاربران شبکه های اجتماعی شده و به اصطلاح می رود که بر متن مراسم غلبه کند.

گرفتن عکس های سلفی در سال های اخیر تبدیل به یکی از کنش های رفتاری ایرانیان شده است. این کنش رفتاری جمعی تا قبل از این در صحنه های دلخراش تصادف، نزاع ، اعدام دیده می شد اما روز گذشته جمعی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی هم با گرفتن عکس های سلفی با فدریکا موگرینی بحث های گسترده ای را در فضای مجازی دامن زدند.
 
هدایت موفق دیپلماسی اروپا
 
فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و رییس کمیسیون مشترک برجام است و از زمانی که جایگزین کاترین اشتون درمذاکرات هسته ای شده توانسته است به خوبی ازعهده مدیریت و هدایت پرونده جهانی توافق برجام برآید.
 
وی بعد از اجرایی شدن برجام در دو مقطع به همراه کمیسیونرهای اروپایی به تهران سفر کرده و تلاشهای زیادی برای ارتقای مناسبات تهران – بروکسل ایفا کرده است.همین سابقه -حتی در فرهنگ ایرانی روزمره - بهانه خوبی برای گرفتن عکس سلفی با فدریکا موگرینی به شمار می رود با این حال ویژگی«زن بودن»مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و هیئت همراه وی از میان همه ویژگی های فوق برجسته تر شد.
 
انتشارعکس موگرینی و همراهان وی که اغلب زن بودند، با تیم دیپلماتیک سراسر مردانه وزارت امور خارجه ایران بازتاب گسترده ای در فضای مجازی داشت.
موگرینی ساعتی پس از آن که تیم اغلب زنانه او با تیم کاملا مردانه ایران در وزارت خارجه درباره برجام مذاکره کرد به مجلس رفت تا به تماشای مراسم تحلیف رییس جمهوری بنشیند.
 
شاید همین تقارن زمانی باعث شد که سلفی گرفتن های نمایندگان مجلس هم با ' زن بودن' مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا معنا شود. افکار عمومی تا حد وسیعی ، سلفی گرفتن نمایندگان مجلس را با این خصوصیت گره زدند.

نقد دیدگاه جنسیتی در تعبیر سلفی با موگرینی
 
مهدی مطهرنیا استاد دانشگاه در نقد چنین نگاهی در صفحه اینستاگرام خود نوشت:«پرسش این است چرا به عکس گرفتن با موگرینی نه به عنوان یک زن !! که به عنوان مسئول سیاست خارجی اروپا نمی نگریم؟ چرا برای ما در قرن بیست و یکم که در خیابان های شهرهای بزرگ و کوچک بزرگترین کشور اسلامیش این همه (زنان) شایسته تر و بسی زیباتر از موگرینی درگذرند؛ عکس گرفتن با او برای نماینده هایش و مردم نماینده آفرینش این اندازه مهم می باشد؟
 
چرا نگاه ما این اندازه جنسیتی و جنسی شده است؟ چرا عکس گرفتن با موگرینی را با نگاه جنسی تحلیل می کنیم؟ و به خود اجازه می دهیم این گونه به عکس گرفتن ها بنگریم؟».
 
مطهرنیا با بیان اینکه این نگاه به آدمیت که هر هم نشینی زن با مرد را تحلیلی جنسی و جنسیتی و ناشی از عقده های فرو خفته قلمداد می کند؛ برای یک ملت بزرگ با تمدنی هزاره ای ؛ بسی دردآور است نوشته است:« هر عکس گرفتن و هر نشست و برخاستی را نباید با دیده نادرست نگریست. حداقل ؛ اندکی به سنت معنادار بزرگان حکمت ودین بنگریم. آیا آن ها هم با چنین نگاهی به این موارد نظر می کردند؟»
با این حال بسیاری از کاربران انتقادهای خود را بر رویکرد غیر حرفه ای جمعی از نمایندگان متمرکز کردند.

آموزش پروتکل رفتار جمعی
 
سید صادق خرازی دیپلمات پیشین و کارشناس مسائل سیاسی گفت:«ای کاش مجلس یک واحد آموزش پروتکل رفتار و اخلاق جمعی برای نمایندگان محترم تدارک می دید که وجاهت نمایندگان محترم دستمایه نقد قرار نمی گرفت.
 
اگر چه بایست از خدواند متعال خواست تا در برابر نقد منصفانه همه آحاد مسئولان و مردم فروتن و متواضع باشند و سپاس از منتقدان با شرف را سر لوح زندگی خود قرار دهند».
حسام الدین آشنا مشاور فرهنگی رییس جمهور هم امروز صبح در توئیتر خود با اشاره به سلفی جنجالی نمایندگان با موگرینی نوشت:« مشکل سیاسی نیست، فرهنگی است.ای کاش با تک تک نمایندگان محترم حاضر در آن تصویر سلفی، مصاحبه ای عمیق گرفته شود».

در خواست نشست تخصصی انجمن جامعه شناسی و انجمن علوم سیاسی
 
محمد فاضلی جامعه شناس و استاد دانشگاه هم طی یادداشتی با طرح پرسشهایی در پی عاملهای ساختاری بروز چنین وضعیتی شده است.
افضلی در بخشی از این یادداشت آورده است :فراتر از نسبت دادن این مواجهه غیرمتعارف و تمایل به سلفی گرفتن وعکس یادگاری با خانم موگرینی که بعید است در پروتکل‌های دیپلماتیک تعریف شده باشد؛ جا دارد بپرسیم: چه عامل‌های ساختاری باعث شده‌اند چنین وضعیتی پدید آید؟ پاسخ می‌تواند در قالب چند سؤال بررسی شود.
 
- آیا زن بودن فدریکا موگرینی بر این مواجهه مؤثر بوده است؟
 
- آیا این واقعیت که موگرینی مهم‌ترین شخصیت حاضر در مراسم تحلیف بود (تا آن‌جا که من شخصیت‌های حاضر را بررسی کردم) تأثیری بر این مواجهه داشته است؟
 
-آیا بی‌اطلاعی نمایندگان و آموزش ندیدن پروتکل‌ها و عرف‌های دیپلماتیک؛ بی‌تجربگی در روابط حوزه سیاست خارجی؛ و احساس نقصان جدّی در ارتباطات خارجی، تأثیری بر پیدایش صحنه داشته است؟
 
-آیا دو رویی ساختاری در این تصویر مشاهده نمی‌شود؟ آن‌ها که ممکن است در هر صحنه سیاسی، شعارهای ضدغرب سر دهند، در این تصاویر، اشتیاق وافری به شاخص‌ترین و در دسترس‌ترین نماینده غرب در مجلس نشان نداده‌اند؟
 
فاضلی در این یادداشت آورده است: جا دارد انجمن جامعه‌شناسی و انجمن علوم سیاسی ایران، به‌طور مشترک یک جلسه نشست تخصصی دو سه ساعتی را به تفسیر تصاویر تجمع نمایندگان به دور خانم موگرینی اختصاص دهند.
 
هر چند امروز صبح یکی از نمایندگان از رفتار روز گذشته خود در صحن مجلس شورای اسلامی عذرخواهی کرده است و احتمالا در یکی دو روز آینده دیگرانی از نمایندگان سلفی بگیرهم در این خصوص اظهار نظر خواهند کرد. با این حال تصاویر منتشر شده تیرهایی است که از چله رها شده و در معرض دید افکار عمومی در داخل و خارج قرار گرفته است و در این شرایط بعید به نظر می رسد عذرخواهی بتواند آب رفته را به جوی برگرداند.