بازار استوری فروشها در شبکه های اجتماعی

  نمی‌توان برای تبلیغات مانع تراشید، اما تبلیغ کردن چگونه و به چه قیمتی، مساله‌ای است که از مدت‌ها پیش موضوع بحث کارشناسان حوزه ارتباطات و همچنین جامعه شناسان و روانشناسان بوده است. با فراگیر شدن استفاده از شبکه‌های اجتماعی برخی اشخاص با جمع کردن فالوئر برای خود درآمدی میلیونی رقم زده‌اند. آنها به سلبریتی تبدیل شده و حالا برای فروشندگان مختلف دست به تبلیغات می‌زنند، در حالی که نظارت چندانی بر کار آنها نیست.

قیمت استوری از 200‌هزار تومان تا 800‌هزار تومان، قیمت عکس تگ شده یک تا 5/1‌میلیون تومان، قیمت عکس به همراه رپرتاژ و معرفی برند از یک‌میلیون و 700‌هزار تومان تا دو‌میلیون تومان؛ این روزها فضای مجازی پر شده است از تبلیغات رنگارنگ پر هزینه. «آرمان» برای تهیه این گزارش مدتی به رصد فضای مجازی پرداخته و در این بین به شات‌های پخش شده تبلیغات دسترسی پیدا کرده است. اکنون در فضای مجازی بازار تبلیغات بسیار داغ است، آن‌چنان که عده‌ای بدون کمترین سختی زیر باد خنک کولر نشسته و آب پرتقال به دست در هفته میلیون‌ها تومان از صفحات مجازی خود درآمد به دست می‌آورند؛ «شاخ‌های اینستاگرامی» که صرفا با پوشش‌های نامناسب برای خود فالوئر جمع کرده اند، بدون آنکه در عرصه‌های علمی، هنری، سیاسی، ورزشی و... استعدادی داشته باشند. از سوی دیگر، پیج‌فروشی با فالوئر زیاد هم از دیگر فعالیت‌های این افراد است، به گونه‌ای که مدتی در یک صفحه فعالیت کرده و با انتشار عکس و فیلم برای خود فالوئر جمع می‌کنند و پس از مدتی همان پیج را به فروش می‌رسانند و دوباره روز از نو، روزی از نو! گرچه تبلیغات در فضای مجازی توسط سلبریتی‌ها جهان شمول است، اما اکنون در ایران وضعیت به گونه دیگری است، آن‌چنان که بدون سابقه کاری هم می‌توان کسب و کاری را در فضای مجازی راه انداخت و به راحتی لایک و کامنت جمع کرد. فقط کافی است که قید برخی مسائل را بزنیم. البته نمی‌توان منکر نفوذ تبلیغات در گرداندن چرخه اقتصادی شد، چرا که مارکتینگ نیز اکنون به عنوان یک علم شناخته شده است، اما بهتر بود فضا به سمتی می‌رفت که میل به ادامه تحصیل در نسل جوان از بین نرود، چرا که ممکن است برخی نوجوانان و جوانان از مسیر درست منحرف شوند و تنها به فکر جذب فالوئر در دنیای مجازی به هر طریقی باشند. البته باید این موضوع را کارشناسی کرد، چرا که نبود اشتغال نیز به این پدیده دامن زده است، تا جایی که برخی جوانان به دنبال راه‌های دیگری برای درآمد خود افتاده اند که تبعات ناگوار اجتماعی به همراه دارد. از سوی دیگر، جوانان تحصیلکرده نیز که وقت خود را صرف درس خواندن کرده اند اکنون بیکارند و با دیدن این نوع از کسب و کار دچار سرخوردگی شده‌اند.

درآمد 3 میلیونی در هفته!

بهمن سال گذشته پیجی را در اینستاگرام ساخت؛ با هدف باز کردن چشم افرادی که فکر می‌کنند باطن شاخ‌های مجازی با ظاهرشان یکی است. او اکنون بالغ بر 58‌هزار دنبال‌کننده دارد که دیدگاهشان را نسبت به شاخ پندارها تغییر داده است. یکی از ادمین‌های ضد شاخ‌ها در گفت‌و‌گو با «آرمان» می‌گوید: تبلیغ در فضای مجازی توسط افرادی که با زحمت سلبریتی شده اند، مشکلی ندارد، اما وقتی فردی معلوم نیست چه کسی است و از کجاست و با چند عکس از دوستان و مهمانی‌های خود آن هم با لباس‌های مثلا لاکچری و چند دابسمش معروف می‌شود و روزانه تبلیغ می‌گیرد اصلا قابل هضم و درک نیست. او ادامه می‌دهد: بسیاری از جوانان تحصیلکرده بیکار هستند و نمی‌توانند آبرویشان را زیر پا گذاشته و این گونه از طریق فالوئر جمع کردن در فضای مجازی به شهرت رسیده و کسب درآمد کنند. به همین دلیل سعی کردم با ساختن این پیج ثابت کنم که پشت پرده چیز دیگری است، چرا که قشر خاصی از جوانان راه راحتی را برای پول در آوردن انتخاب کرده‌اند. آنها با لباس‌های نامناسب از خود عکس و ویدئو پخش می‌کنند و اصلا آبرو، خانواده و فامیل برای آنها جایگاهی ندارد. بسیاری از آنها در هفته سه‌میلیون تومان درآمد دارند. این ادمین که هویت پنهانی دارد، در این باره می‌گوید: نمی‌خواهم خود را مشهور کنم، وگرنه هیچ‌فرقی با دیگران نخواهم داشت. از سوی دیگر، بنده مطالبی را در پیج خود می‌‌گذارم که از پیج‌های عمومی دیگران است و پنهانی از فردی عکس نگرفته و منتشر نمی‌کنم. بر همین اساس از چیزی نمی‌ترسم، گرچه بارها و بارها بنده را به شکایت کردن تهدید کرده اند، اما بهتر است این افراد در ابتدا تصاویر و رفتارهای غیر قابل انتشار خود را از صفحات مجازی پاکسازی کنند و بعد به شکایت از من بپردازند. شاخ پندارها تنها کاری که می‌توانند انجام دهند هک کردن پیج من است که آن هم اهمیتی ندارد. او درباره اتحاد ضد شاخ‌ها اظهار می‌کند: بنده تنها یک کانال تلگرام و یک پیج اینستاگرام دارم و با بقیه دوستانی که در این راستا فعالیت می‌کنند متحد هستم و گاهی با همدیگر همفکری داریم.

دابسمش یک‌میلیون تومان!

از او می‌پرسیم چگونه به این فکر افتاد که هویت اصلی شاخ‌های مجازی را آشکار کند؛ می‌گوید: من چندین بار پیج زده و هک شدم، چون امنیت پیجم صفر بود. از آن زمان مصمم شدم تا در این زمینه به صورت گسترده فعالیت کنم، چرا که دیدم برخی از اطرافیانم عکس‌های یکی دو شاخ مجازی را برای من فرستادند و افسوس زندگی آنها را خوردند، حتی به دلیل فالو بک دادن یکی از شاخ پندارها کم مانده بود گریه کنند! آن زمان بود که به عمق فاجعه پی بردم، چون وضعیت زندگی شاخ‌های مجازی برای جمع کردن فالوئر و گرفتن تبلیغات صرفا تظاهر است، افرادی که حتی چهره خود را قبول ندارند و با عمل جراحی می‌خواهند که شبیه یک انسان دیگر شوند. گرچه با عمل جراحی زیبایی مخالف نیستم، اما شبیه فرد دیگری شدن ناشی از مشکلات روانی است. او درباره تجارت با صفحات مجازی عنوان می‌کند: در این زمینه قیمت تبلیغات متغیر است، ولی برای یک روز از صد‌هزار تومان کمتر نیست. بعضی صفحات مجازی که در سطح من فالوئر دارند هزینه تبلیغاتشان حدود 70 تا 80‌هزار تومان است و برخی دیگر که فالوئر آنها حدود نیم‌میلیون نفر است روزانه حدود 200 تا 250‌هزار تومان برای تبلیغات می‌گیرند. این ادمین با بیان اینکه هر قدر تعداد لایک و کامنت‌ها بیشتر باشد موجب بالا رفتن قیمت تبلیغات می‌شود، می‌گوید: قیمت تبلیغات با دابسمش هم متفاوت است و تقریبا حدود یک‌میلیون تومان است.

ترویج فرهنگ‌ مصرف‌گرایی با دلالی مجازی

مریم 29‌ساله است و مدرک کارشناسی ارشد حقوق از دانشگاه شهید بهشتی دارد. او یکی از کاربران فضای مجازی است و درباره تبلیغات در صفحات شاخ‌پندارهای مجازی می‌گوید: اين افراد كار مولدی ندارند، يعني روانشناس، پزشك، تور ليدر، وكيل، تولیدکننده و... نیستند که در بحث خدمات و حتی ارائه كالاهايي مانند مبل، ميز و... تبلیغات داشته باشند. او ادامه می‌دهد: آنها در واقع دلال دنياي مجازي هستند كه فرهنگ مصرف‌گرايي را گسترش می‌دهند و مي‌خواهند غير مستقيم به مخاطبان خود بگویند که اگر فلان رستوران نروی نصف عمرت بر فناست یا اگر در فلان ظرف چای نخوري طعم واقعي چاي را نمی‌فهمی! مریم می‌افزاید: مخاطبان عادي هم با دیدن این تصاویر در فضای مجازی كمبودهايي را حس مي‌کند و به تدریج با خود می‌گوید که چرا من این چیزها را ندارم. از این رو با فالو کردن این افراد قصد دارند که ميل به زندگي لاكچري را در خود زنده نگه دارند. به عبارت دیگر شاخ‌های مجازی می‌خواهند با نشان دادن خلأهای مردم مثل زندگي پر از عشق، زندگي لاكچري و پر از سفر برای خود فالوئر جمع کنند و میزان درآمد خود را بالا ببرند.

تبلیغات بیشتر با افزایش فالوئر

«به نظر من به شخصیت و روحیه شخص برمی گردد که از چه راهی درآمدزایی کند، اما پول درآوردن شاخ پندارهای مجازی از طریق صفحات عمومی روحیات و شخصیت پایینی می‌خواهد.» اینها را فرزین 31‌ساله، دانشجوی آی تی به «آرمان» می‌گوید. او ادامه می‌دهد: بیشتر اشخاص نیاز به دیده شدن دارند، اما تفاوتی که شاخ پندارها با دیگر افراد در این زمینه دارند این است که از هر طریقی دیده شوند برایشان تفاوتی ندارد. آنها فقط می‌خواهند با افزایش فالوئر تبلیغات بیشتری بگیرند.

ضرورت فرهنگسازی

مهدی 31 ساله، کارشناس ارشد مهندسی صنایع، یکی از کاربران دنیای مجازی است و در این باره می‌‌گوید: به نظر من تبلیغات شاخ پندارها تبعات منفی دارد، چون حداقل خیلی‌ها را ترغیب به این نوع کارها و این مدل پول درآوردن می‌‌کند که حتی اگر موفق هم نشوند قطعا از راه به در می‌شوند. به نظرم موثرترین راه برای مقابله با این نوع تجارت از طریق شاخ پندارها فرهنگسازی است.