چرا خبر از حمله حیوانات به انسان‌ها زیاد شده؟

 متین سه ساله یک روز صبح مثل همیشه همراه با خانواده به مزرعه کشاورزی‌شان می‌رود تا در کنار پدر و مادرش که مشغول برداشت محصول بودند با خواهر بزرگ‌ترش گرگم به هوا بازی کند اما بازی او یک باره به حقیقت تبدیل می‌شود و مورد حمله یک قلاده گرگ قرار می‌گیرد. گرگی که به گفته روستاییان پلاکی به گوش یا گردن داشته و از گرگ‌های رهاشده توسط سازمان حفاظت محیط زیست بوده است. متین با کمک اهالی از چنگال گرگ رهایی می‌یابد اما به علت جراحات زیاد در بیمارستان امام رضا (ع) کرمانشاه جان می‌بازد. حالا اما این شایعه دست به دست بین روستاییان می‌چرخد که گرگی که بدن متین را دریده توسط سازمان حفاظت محیط زیست در این منطقه رها شده است. اما این حادثه در چند ماه گذشته تنها برای متین اتفاق نیفتاده است. در این روزها خبرهایی از حمله خرس، گرگ، پلنگ، عقرب و مار به روستاییان بسیار منتشر شده است. این اخبار اما به غیر از آنکه کام ما را تلخ کند نشان می‌دهد که دست درازی ما انسان‌ها به حیات وحش سبب چنین اتفاقات ناگواری برای خودمان شده است. اسماعیل کهرم می‌گوید اینکه یک گرگ در تابستان به یک منطقه روستایی سرک کشیده حکایت از آن دارد که در تابستان که باید طعمه‌ها در کوهستان و دشت‌ها به فراوانی یافت شود، وجود ندارد.

27 تیرماه با آمدن یک گرگ به روستای سقر و کشته شدن یک کودک 3 ساله بلوایی به پا شد که تا به امروز نیز حواشی‌اش سازمان حفاظت محیط زیست را نشانه گرفته است. مردم می‌گویند که این گرگ را سازمان حفاظت محیط‌زیست در اطراف روستا رها کرده و نشانه آن هم این است که گوشواره یا پلاکی در گوش یا گردن آنها بوده است. یکی از اهالی روستا در پیامی به رادیو ایران گفته است: «رفته بودم نان بخرم یک کامیون را دیدم که حیواناتی را جابه‌جا می‌کرد. وقتی پرس‌وجو کردم گفتند که بار گرگ دارد و قرار است که در اینجا رها شوند.»

شایعات دست از سر سازمان حفاظت محیط زیست بر نمی‌دارد. شایعاتی که سبب واکنش نشان دادن مسئولان در این باره شده است. مسعود خرازی مقدم مدیر کل دفتر حیات وحش و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست ضمن ابراز همدردی با خانواده کودک فوت شده در گفت‌و‌گو با رادیو ایران گفته است: چنین رها سازی صحت ندارد و ممکن بوده که این حیوان اصلا گرگ نباشد. جمعیت گرگ در حال انقراض نیست که اصلا سازمان حفاظت محیط زیست قصدی برای رها کردن و شناسایی آنها داشته باشد.

او در ادامه گفته است: به هیچ وجه در برنامه‌های مدیریتی سازمان که چه در سال‌های اخیر و چه در برنامه‌های پنج ساله ششم چنین بحثی را نه درباره گرگ و نه برای هیچ پستاندار دیگری ندارد.
حرازی با بیان اینکه حلقه‌گذاری، پلاک‌گذاری و علامت‌گذاری گرگ هیچ سنخیتی با علم حفاظت و مدیریت گونه ندارد، افزوده است: اصلا سازمان حفاظت محیط زیست از کجا باید گرگ را بگیرد و به چه منظوری حلقه‌گذاری و پلاک‌گذاری کند؟ او همچنین گفته است: بیشتر این حیواناتی که به ظاهر گرگ شناخته می‌شوند حیوانی به اسم گرگاس است که یک حیوان دو رگه است که خوی تهاجمی بیشتری نسبت به دیگر حیوانات دارد.

فارغ از این حاشیه‌ها اما آمدن یک گرگ به روستاها و شهرهای کوچک نشانه دیگری دارد. نبود طعمه در منطقه زندگی آن، این حیوان را مجبور به حمله به یک کودک کرده است. موضوعی که ممکن است سبب تکرار دوباره این حادثه شاید در کرمانشاه یا سایر استان‌های ایران شود. اسماعیل کهرم، مشاور رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در گفت‌وگو با «ابتکار» درباره این حادثه گفت: سازمان حفاظت محیط‌زیست تا به امروز گرگ‌ها را علامت‌گذاری نکرده است. ممکن است افرادی که این حیوان را مشاهده کرده‌اند گرگ را نمی‌شناختند و شاید این حیوان گربه پالاس یا گربه جنگلی باشد. او می‌گوید: از شمال تا جنوب ایران گرگ‌هایی به رنگ‌های مختلف از قرمز، زرد، قهوه‌ای تا کهربایی وجود دارد که ممکن است از سوی مردم با سایر حیوانات اشتباه گرفته‌ شوند.

گرگ‌ها در معرض خطر انقراض نیستند

این فعال محیط زیست با اشاره به اینکه گرگ جزو حیوانات در معرض خطر انقراض نیست، می‌گوید: در طول سال‌های گذشته خبرهای مختلفی از تلف شدن گرگ‌ها در تصادفات جاده‌ای یا شکار آنها منتشر شده است. بنابراین تعداد گرگ‌ها زیاد است و در معرض انقراض قرار ندارند و سازمان حفاظت محیط زیست آنها را علامت‌گذاری نکرده است. او به نحوه علامت‌گذاری گرگ‌ها اشاره می‌کند و می‌گوید: هیچ‌گاه به گوش حیوانی همچون گرگ که گردن بزرگ و کلفتی دارد حلقه نمی‌زنند چون اگر با گرگ‌های نر دیگر دعوا کند آن را می‌کشند و به گرگ صدمه وارد می‌شود. اگر بخواهند گرگ را علامت‌گذاری کنند به گردن آن قلاده‌ای می‌اندازند تا حرکت‌های گرگ از طریق ماهواره شناسایی می‌شود. سازمان حفاظت محیط زیست این کار را با پلنگ‌های پر حاشیه هیرکان و ورکان انجام داد. این کار هم برای تحقیق بر روی آن بود که به چه منطقه‌ای می‌رود، کجا غذا می‌خورد و کجا می‌خوابد. اما از آنجایی که گرگ در ایران در خطر انقراض نیست این هزینه را متحمل نشده‌ایم.

کهرم با بیان اینکه سازمان حفاظت محیط زیست هیچ وقت حیوان در معرض انقراض را در محدوده سکونت انسانی و نزدیک به روستا رها نمی‌کند، می‌گوید: از اینکه کودک به خاطر این حادثه فوت کرده است، متاسفیم و به خانواده او تسلیت می‌گوییم اما در مناطق گرگ خیز باید پدر و مادرها از فرزندان خود حفاظت کنند و مراقب آنها باشند. او با اشاره به استانی که این حادثه در آن اتفاق افتاده، می‌گوید: در استان کرمانشاه گرگ‌ها جمعیت قابل توجهی دارند. متاسفانه در این روستا‌ها والدین از حضور حیوانات درنده آگاه نیستند. گرگ‌ها حیوانات ترسویی هستند و اگر با انسان‌های بالغ روبه‌رو شوند پا به فرار می‌گذارند. اما کودکان طعمه خوبی برای گرگ‌ها هستند.

«ایران گرگستان خاورمیانه‌ است و بعد از هندوستان دومین کشور در خاورمیانه است که تعداد قابل توجهی گرگ دارد.» این را اسماعیل کهرم می‌گوید. به گفته‌ او، تعداد گرک‌ها به صورت دقیق شماره نشده است اما تعداد آنها به صورت تقریبی با توجه به هکتار و مساحت منطقه شناسایی و برآورد شده است. این کار به این خاطر انجام می شود که جمعیت گرگ‌ها در مقابل طعمه‌های گرگ‌ها از جمله کَل، میش، بز، قوچ و ... کنترل شود و در صورتی که جمعیت گرگ‌ها در آن منطقه زیاد باشند آنها را زنده گیری و به منطقه دیگری که تعداد کمی گرگ دارد، منتقل کنند.

110 هزار قلاده طعمه برای جمعیت زیاد گرگ‌ها کم است

حال با توجه به این گرگ به روستا و منطقه مسکونی نزدیک شده است آیا این امکان وجود دارد که طعمه و غذای این گرگ در این منطقه کم شده باشد. کهرم به این سوال اینگونه پاسخ داده است: بله. با کمال تاسف همین طور است. بر طبق سرشماری سازمان محیط زیست تعداد چهارپایان قابل شکار از جمله آهو، کَل، میش، بز، قوچ و ... در ایران به ۱۱۰ هزار قلاده رسیده است. تعداد گرگ‌ها یا پلنگ و شغال آنقدر زیاد شده است که در هر منطقه‌ای حتی پارک‌های ملی طعمه به اندازه کافی وجود ندارد.

حضور گرگ‌ها در روستا در تابستان تعجب برانگیز است

آنچه که تعجب برانگیز است حضور این گرگ در مناطق روستایی در تابستان است. چرا که به گفته کهرم، کَل، میش، بز، قوچ و این گونه حیوانات در زمستان به دلیل نبود گیاه و غذا در ارتفاعات به سمت پایین حرکت می‌کنند و گرگ‌ها نیز به طبع اینکه در برف طعمه‌ای برای شکار پیدا نمی‌شود به پایین می‌آیند. متاسفانه هم طعمه گرگ‌ها را شکار می‌کنند و هم گرگ‌ها را می‌کشند. ولی اینکه در تابستان این اتفاق افتاده نشان می‌دهد که تعداد طعمه و غذای گرگ‌ها به قدری کم شده که این حیوانات برای یافتن غذا به مناطق پایین و شهری آمده‌اند.