مرگ بنیتای 8 ماهه قتل عمد است یا شبه‌عمد؟

 یک وکیل دادگستری می‌گوید: کودک ۸ ماهه نمی‌تواند از خودش دفاع کند و به استناد تبصره ٢ بند پ ماده 290 قانون مجازات اسلامی نباید گفت مرتکبین آگاهی و توجه نداشته اند، پس مجازات مرتکبین قتل شبه عمد است.

  مرگ بتینای ۸ ماهه افکار عمومی را تا حد زیادی جریحه‌دار کرد. ماجرا از این قرار بود که پدر بتینا برای پارک ماشین خود در پارکینگ، خودرو را روشن گذاشت و بتینا هم در خودرو بود. سارقان نیز از این فرصت استفاده کردند و خودرو با همراه با بتینا به سرقت بردند. پس از آن عکس بنیتای 8 ماهه در شبکه های مجازی دست به دست شد و شش روز بعد با اعتراف سارقان جسد بی‌جان بنیتای 8 ماهه در خودرو پدر پیدا شد و با کشف جسد این افراد که تا پیش از این سارق محسوب می‌شدند، از سوی قانون و جامعه به عنوان قاتل آن هم یک قاتل شناخته می‌شوند. دو جوانی که طبق گفته های سخنگوی قوه قضائیه، غلامحسین محسنی اژه‌ای سابقه‌دار هستند و یکی از آنها با قرار وثیقه و دیگری با اتمام حبس،از زندان آزاد شده است. در مجرم بودن آنان شکی نیست ولی ابهاماتی در رابطه با عمدی یا شبه‌عمدی بودن جرم قاتلان وجود دارد.

 این روزها اختلاف نظر برخی حقوقدانان بر سر قتل عمد و شبه عمد بودن مجازات متهمان مرگ بنیتای 8 ماه داغ است، بیش‌تر آنها براین معتقدند که قتل عمد است و تعداد معدودی از حقوقدانان با استناد به تبصره ٢ بند پ ماده 290 قانون مجازات اسلامی آن را قتل شبه عمد دانسته و به اعتبار اینکه متهمان برای نجات جان بنیتا قید سرقت خودرو را نیز زده‌اند و آن را در محلی متروکه رها کردند تا شاید فردی اورا پیدا کند، ولی متاسفانه بنیتای معصوم بر اثر گرما و تشنگی بعد از چند ساعت جان خود را از دست داده است. نظر فرهی وکیل دادگستری قتل عمد است، زیرا هرکسی می‌داند کودک 8 ماهه قدرت محافظت از خودش را ندارد، پس اختلاف بر سر تبصره 2 بند پ ماده 290 منتفی است.

اگر فردی با قصد قبلی و با آگاهی و توجه مرتکب سبب جنایت شود، موجب مجازات عمدی است. در مقابل فرد قصد جنایت را نداشته باشد، در حقیقت نادان به موضوع جرم باشد مجازات او شبه عمدی است.

ادامه گفت‌وگوی خبرآنلاین با بابک فرهی وکیل دادگستری را بخوانید:

پس از قتل بتینای ۸ماهه بخش زیادی از افکار عمومی درگیر این ماجرا شد و بعضا سوالاتی درباره قتل عمد یا شبه عمد بودن متهمان این پرونده مطرح شد، به نظر شما با توجه به مواد قانونی قانون مجازات اسلامی، در رابطه با متهمان این پرونده قتل عمد درست است یا شبه عمد؟

صد در صد قتل عمد است، قتل شبه عمد در بند الف ماده 291 آمده است: عملی که مشمول تعریف جنایت عمدی نباشد، یعنی نوعا سبب جنایت نباشد؛ در اصل عمل مرتكبين سبب جنايت شده است. متهمین سوءنیت (قصد قتل) نداشته‌اند درست ولی عمل آنان نوعاً یا اتفاقاً کشنده بوده است.

می‌توان با استناد به این ماده گفت قتل شبه عمد است؟

کاملا اشتباه است، زیرا همه اطلاع دارند که کودک 8 ماهه نمی‌تواند از خودش دفاع کند و به استناد تبصره بند پ ماده 290 نباید گفت مرتکبین آگاهی و توجه نداشته اند. بند پ ماده 290 با توجه به وضعیت مجنی‌علیه با توجه که کودک 8 ماه بوده و قادر به حفاظت از خودش نیست و در بند ب ماده 290 آمده است عمل مرتکبین نسبت به افراد معمولی و بند پ نسبت به وضع خاص مقتول قابلیت اجرا دارد.

سرقت ماشین بدلیل اعتیاد افراد بوده، این عامل می‌تواند تاثیری در مجازات دارد؟

طبق ماده 307 قانون مجازات اسلامی مرتکب جنایت اگر در حالت مستی و عدم تعادل روانی در اثر مصرف مواد مخدر، روانگردان و مانند آنها، موجب قصاص است مگر اینکه ثابت شود بر اثر مستی و عدم تعادل روانی، مرتکب به کلی مسلوب الاختیار بوده است، باز اثبات مسلوب‌الاختیار بودن با متهمین است ولی سارقین کودک و خودرو را در محلی متروکه رها کرده و خود متواری می‌شوند، پس بحث مسلوب الاختیار بودن آن منتفی است.

با توجه به قانون مجازات اسلامی دیه زن، نصف دیه مرد است؛ بر همین اساس تفاضل دیه بنیتا چگونه محاسبه می‌شود؟

بدلیل اینکه دختر است، نصف دیه کامل یک مرد است و متهمان پرونده مرگ بنیتا دوتا مرد‌ هستند در صورت اثبات قتل عمد برای هر دو متهم، خانواده مجنی‌علیه (مقتول) باید یک و نیم دیه بدهد تا قصاص صورت گیرد، که البته پرداخت تفاضل دیه بستگی به نظر دادستان دارد.

به نظر شما می‌توان با استناد به ماده 428 قانون مجازات اسلامی که در آن تصریح شده «در مواردی که جنایت نظم و امنیت عمومی را برهم زده و مصلحت در اجرای قصاص باشد و خانواده مقتول پول تفاضل دیه را نداشته باشند» با درخواست دادستان و تائید رئیس قوه قضاییه مقدار مذکور از بیت المال پرداخت شود؟

ممکن است، بستگی به نظر دادستان پرونده دارد؛ ولی قطعا تفاضل دیه طبق گفته‌های که قبل تر گفتم محاسبه می‌شود.

در قانون پیش‌بینی شده که در برخی موارد برای تسلای خاطر اذهان عمومی قصاص در ملاءعام صورت گیرد، این امکان درباره این پرونده وجود دارد؟

طبق شرایطی که قانون آیین دادرسی کیفری در نظر گرفته، مسئولیت تصمیم‌گیری اعدام در ملاء عام با دادستان است که به تایید قوه قضاییه باید برسد و  اگر دادستان تقاضا کند بله ممکن است قصاص در ملاعام صورت گیرد.

طبق اعترافات مرتکبان این جرم، یکی از آنها اصلا از قصد دیگری برای سرقت اتومبیل آگاهی نداشته، وضعیت مجازات او چگونه است؟

اگر واقعا اطلاع نداشته کودک در خودرو حضور داشته، نمی‌توان وی را مرتکب قتل عمد دانست ولی مشارکت در سرقت می‌شود، که با توجه به گفته شما با تشویش اذهان عمومی برای او اشد مجازات سرقت اعمال می‌شود.