گرفتاری حقوق‌بگیران ایرانی:اضافه کاری و دردهای پنهان!

به اعتقاد کارشناسان 24 ساعت هر شبانه روز باید به طور مساوی بین کار، خواب و استراحت (تفریح) تقسیم گردد. الگویی که اکثر شهروندان جوامع توسعه یافته از آن پیروی می کنند. اما متاسفانه به دلیل مشکلات شدید اقتصادی و تامین معیشت در ایران، اکثر وقت روزانه افراد صرف کار و اضافه کاری می گردد و برای جبران هزینه های خانواده از تفریح، استراحت و خواب خود می کاهند.

بر اساس گزارش مرکز آمار ایران، آمارگیری نیروی کار در سال 92 نشان داده است که 40.2 درصد افراد در طول روز اضافه کاری می کنند. به عبارتی از 23 میلیون و 834 هزار و 551 نفری که جزو جمعیت فعال کشور محسوب می شوند، 21 میلیون و 346 هزار و 179 نفر در بازار کار اشتغال دارند.

 بیش از 21 میلیون و 346 هزار نفر شاغل بیش از 8 میلیون و 500 هزارنفر تا پایان سال گذشته در طول هفته بیش از 49 ساعت کار کرده اند که به معنی انجام اضافه کاری تلقی می شود. تا پایان سال گذشته، 40.2 درصد افراد بیش از 49 ساعت در هفته کار کرده اند.

در حال حاضر، به گواه آمارهای مرکز آمار ایران درصد افرادی که اضافه کاری انجام می دهند رو به افزایش است که این موضوع نیز نشان دهنده وجود کسری مالی در خانواده ها است. در واقع با افزایش مشکلات مالی خانواده ها و افزایش تورم در سال های اخیر درآمد خانواده ها کفاف مخارج زندگی و معیشت آنان رانداده و سرپرستان خانوار مجبور به کار بیشتر و اضافه کاری بیشتر می زنند.

هرچند ممکن است بخشی از نیازهای مالی خانواده ها به دلیل لوکس شدن و گرایش شدید جامعه به زندگی های تجملی و ناچارا ایجاد نیازهای جدید مالی باشد، اما اغلب افراد اضافه کاری انجام می دهند که بتوانند نیازهای اصلی خود و خانواده خود را تامین نمایند. مشخص است که اکثر افراد تمایلی به کار بیشتر و تفریح و استراحت کمتر ندارند و کمبود درآمد خانواده ها و افزایش مخارج زندگی آن ها را بدین امر مجبور ساخته است. یکی از مهم ترین دلایلی که از سوی کارشناسان برای اضافه کاری افراد مطرح می شود، ناتوانی خانواده ها در تنظیم هزینه ها و درآمد ماهیانه خود است تا جایی که افراد تنها با انجام یک شغل نمی توانند نیازهای مالی خود و خانواده را برآورده کنند؛ بنابراین ناچار می شوند به سراغ انجام اضافه کاری بروند.

کارشناسان اجتماعی معتقدند اشتغال به کار افراد در ساعات طولانی شبانه روز و دور ماندن از خانواده باعث بروز آسیب های فراوان اجتماعی خواهد شد. افراد مجبور باشند به خاطر صرف انرژی خود در محیط های مختلف کاری، از انرژی مورد نیاز در خانواده بزنند و دیگر رمقی برای آنها جهت رسیدگی به امور خانواده باقی نماند. از این رو افزایش ساعات کار باعث گسستن روابط خانوادگی شده و مشکلات روحی و اجتماعی بسیاری را برای خانواده های ایجاد کرده است. ضمن اینکه افزایش ساعات کار، میزان نظارت و همراهی والدین بر فرزندان را نیز کاهش داده و علاوه بر آسیب های اجتماعی، مخاطرات فرهنگی را نیز بر مشکلات قبلی افزوده است.

علاوه بر آسیب های روحی، اجتماعی و فرهنگی کار بیش از اندازه، اضافه کاری ممتد به سلامت جسمی افراد نیز لطمات جدی وارد می سازد. پژوهشگران دریافتند اضافه کاری‌های ممتد خطر ابتلا به حملات و بیماری های قلبی را به شدت افزایش می‌دهد. مطالعات انجام شده نشان می دهد که خطر بیماری های قلبی در کسانی که روزانه سه تا چهار ساعت اضافه کاری می کنند، 60 درصد بیشتر است.

همچنین مشخص شده است استرس ناشی از کار زیاد و و طولانی مدت نقش مهمی در ایجاد بیماری های قلبی دارد. تحقیقات حاکی از آن است افرادی که دارای مقادیر بالایی از هورمون استرس به نام کورتیزول هستند با احتمال بیش‌تری ممکن است در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی قرار بگیرند.

کارشناسان معتقدند که باید بین کار و زندگی شخصی توازن و اعتدال ایجاد کرد. به اعتقاد این کارشناسان 24 ساعت هر شبانه روز باید به طور مساوی بین کار، خواب و استراحت (تفریح) تقسیم گردد. الگویی که اکثر شهروندان جوامع توسعه یافته از آن پیروی می کنند. اما متاسفانه به دلیل مشکلات شدید اقتصادی و تامین معیشت در ایران، اکثر وقت روزانه افراد صرف کار و اضافه کاری می گردد و برای جبران هزینه های خانواده از تفریح، استراحت و خواب خود می کاهند. غافل از اینکه شاید زیاد کار کردن بتواند بخشی از مشکلات اقتصادی فرد را در کوتاه مدت حل کند، اما در آینده با آسیب رسیدن به سلامت روان و جسم افراد، دیگر جایی برای جبران گذشته وجود نداشته باشد. علاوه بر این آسیب های احتماعی و فرهنگی گسست خانواده ها و ایجاد فاصله زیاد بین افراد خانواده، هزینه های بسیاری را بر جامعه تحمیل خواهد کرد.

از این رو تنها راهی که می تواند مانع افزایش اضافه کاری در بین شاغلین و به دنبال آن حذف بسیاری از مخاطرات اجتماعی، فرهنگی، روانی، سلامت و اقتصادی گردد، افزایش قدرت خرید و توان معیشت افراد است. تنها در سایه افزایش توان اقتصادی خانواده هاست که می توان با فرهنگ سازی مناسب، اعتدال به برنامه کاری کارکنان را بازگرداند. افزایش توان اقتصادی مردم نیز در گرو تصمیمات کارشناسی و برنامه ریزی بلندمدت در تصمیم های اقتصادی دولت است. در غیر این صورت باید شاهد روز افزون ناهنجاری های فرهنگی، از هم گسیختگی خانواده ها، آسیب های اجتماعی، بیماری های روحی و جسمانی در جامعه و به دنبال آنها تحمیل هزینه های بی شمار بر دولت و خانواده ها برای جبران این معضلات و کاهش تاثیر آن ها باشیم.

منبع: اعتدال نیوز