توضیح مقام وزارت بهداشت در خصوص قتل "آتنا"

 قائم مقام وزیر بهداشت درباره لزوم آموزش‌های جنسی گفت: ماجرای آتنا زنگ خطری را به صدا درآورد و نشان داد که باید آموزش‌های مختلفی را در سطح خانواده‌ها ارائه دهیم.

 دکتر ایرج حریرچی در نشست خبری وزارت بهداشت با اشاره به موضوع سواد سلامت در جامعه گفت: با توجه به پیشرفت نظام‌های نوین بهداشتی و درمانی در این حوزه نیاز به سواد سلامت مردم احساس می‌شود؛ چرا که افرادی که دارای سواد سلامت پایینی هستند در حوزه پیشگیری کمتر اقدام می‌کنند، مصرف داروهایشان درست نیست و مدت زمان بیشتری در بیمارستان‌ها بستری می‌شوند و همه این مسائل بر سلامت مردم تاثیرگذار است.

وی با بیان اینکه سواد سلامت به عنوان توانایی افراد برای دریافت و تفسیر مسائل بهداشت و درمان تلقی می‌شود، افزود: به طوری که اگر مردم یک جامعه دارای سواد سلامت باشند می‌توانند سلامت خود و جامعه‌شان را ارتقاء دهند.

حریرچی با بیان اینکه متاسفانه در کشور ما میزان سواد سلامت بالا نیست، افزود: به طوریکه 44 درصد از افراد در کشور سطح سواد سلامت محدود و ناکافی دارند و افراد بالای 55 سال و بیکاران سواد سلامت کمتری داشته و بیشتر در معرض خطرند. همچنین سواد سلامت مردان نسبت به زنان جامعه محدودتر است و این باعث می‌شود که مشکلاتی در مسیر ارائه خدمات بهداشتی و درمانی به افرادی که سواد سلامت کمتری دارند، ایجاد شود.

وی با اشاره به منابع دریافت سواد سلامت، گفت: در کشور ما 42 درصد از مردم مسائل سواد سلامت را از رادیو و تلویزیون، 4.6 درصد از پزشک و کارکنان بهداشتی و درمانی، 32 درصد به صورت اینترنتی، 16 درصد از طریق دوستان و آشنایان، 9 درصد از طریق روزنامه‌ها و نشریات دریافت می‌کنند.

حریرچی با اشاره به اقدامات وزارت بهداشت برای بالا بردن سطح سواد سلامت مردم گفت: اجرای برنامه ملی خودمراقبتی در همین راستاست؛ به طوریکه ما برنامه خودمراقبتی فرضی را برای 15 درصد از خانوارها و 12.8 درصد از دانش آموزان اجرا کردیم. همچنین برنامه خودمراقبتی سازمانی برای 18 درصد از سازمان‌ها و 21 درصد از مدارس کشور انجام شد و در عین حال برنامه خودمراقبتی اجتماعی نیز برای 27 درصد از محلات و شهرها صورت گرفت. همچنین دو میلیون و 730 هزار سفیر سلامت خانوار، یک میلیون و 270 هزار سفیر سلامت دانش آموزی و 250 هزار سفیر سلامت دانشجویی تربیت کرده‌ایم و راهنمای جامع آموزش سلامت در مدارس را به 510 هزار معلم به صورت ضمن خدمت آموزش دادیم.

وی افزود: همکاری برای تهیه سریال‌هایی مانند پریا، روبان قرمز، مجموعه انیمیشن دیرین دیرین و ... نیز از جمله اقدامات در این حوزه بوده است که امیدواریم با این کارها بتوانیم سواد سلامت مردم را برای پیشگیری از بیماری‌ها، دریافت خدمات بهتر و... بالا بریم.

حریرچی در بخش دیگری از صحبت‌هایش به موضوع هزینه‌ها در حوزه سلامت اشاره و اظهار کرد: باید بدانید که به ازای سلامت افراد برای درمان بیماری‌هایشان چقدر می‌توانیم هزینه کنیم. این موضوع در سطح جامعه با فرمول‌هایی معادل سازی می‌شود که بر اساس این فرمول گفته می‌شود که برای اینکه یک سال عمر با کیفیت به دست آوریم چقدر باید هزینه کنیم. متوسط این میزان یک برابر درآمد سرانه کشورهاست که البته در برخی کشورها این میزان به نیم برابر و گاهی به یک و نیم یا دو برابر هم می‌رسد.

2 شرط درمان مناسب

وی با بیان اینکه باید توجه کرد که درمان مناسب دارای دو عامل تضمین طول عمر و کیفیت عمر است، ادامه داد: درمان جدید باید ثابت کند که می‌تواند یکی از این عوامل و یا هر دوی آن را افزایش دهد. یعنی اگر درمانی موثر نیست و این دو عامل را ندارد، در بسته درمانی وارد نمی‌شود. البته شاید یک درمان طول عمر را افزایش دهد اما ممکن است عوارض آن در زمانی دیگر باعث کاهش طول عمر شود. بنابراین باید ثابت کرد که اولا درمان موثر است و دوما فوایدش بیش از عوارضش است.

وی با تاکید بر لزوم اولویت بندی در انتخاب درمان بیماری‌ها گفت: به عنوان مثال گاهی داروهای گرانقیمت شیمی درمانی را تامین می‌کردیم اما در همان مقاطع داروهایی مانند واکسن، قطره آهن و ... که برای رشد مردم لازم بود را تامین نمی‌کردیم. بنابراین در حوزه درمان باید انتخاب‌هایمان آگاهانه و بر مبنای اولویت بندی باشد.

در ادامه این نشست حریرچی در پاسخ به سوالی درباره اقدامات وزارت بهداشت برای آموزش مسائل جنسی گفت: آنچه که ما بر آن تاکید داریم این است که آموزش‌هایی متناسب با مبانی فرهنگی و دینی در دوره‌های مختلف سنی ارائه شود و با تایید مراجع قانونی دنبال شود. باید توجه کرد که تعداد قابل توجهی از مهارت‌های زندگی پیش از دوره مهد کودک و ابتدایی باید شروع شود و افرادی که از دانشگاه‌ها فارغ التحصیل می‌شوند باید این مهارت‌ها را آموزش دیده باشند.

زنگ خطری که ماجرای آتنا به صدا درآورد

وی با بیان اینکه مهارت‌هایی مانند «نه» گفتن و یا ارتباط با دیگران باید در بسته‌های درست طراحی و مطالعه شده و سپس آنها را آموزش دهند، گفت: ما نمی‌توانیم صورت مسئله برخی از مسائل را پاک کنیم. باید توجه کرد که در کشورهای اروپای غربی که آزادی عمل و ارتباط وجود دارد، 25 درصد کودکان دختر در معرض سوء استفاده‌های جنسی قرار می‌گیرند. در کشور ما وزارت بهداشت آماری در این زمینه ندارد، اما مواردی مانند آتنا زنگ خطری را در جامعه به صدا در می‌آورد و نشان می‌دهد که ارائه آموزش‌ها در سطح خانواده‌ها، ارائه آموزش به والدین و ... باید انجام شود.

حریرچی تاکید کرد: متاسفانه قسمت عمده‌ای از خشونت‌ها توسط افراد آشنا انجام می‌شود. بنابراین آموزش‌های ما باید محیطی و از طریق خانواده‌ها، مساجد، رسانه‌ها و نشریات ارائه شود.

آمار بیکاری پرستاران را قبول نداریم

قائم مقام وزیر بهداشت در پاسخ به سوالی درباره آمارهایی مبنی بر بیکاری پرستاران، گفت: ما این آمار را قبول نداریم و بارها اعلام کرده‌ایم که 100 هزار کمبود پرستار در کشور وجود دارد. به عنوان مثال در حال حاضر در شهرهایی مانند تهران و برخی کلانشهرها آگهی استخدام 2000 پرستار را می‌دهیم اما نصف ظرفیت ثبت نام می‌کنند. همچنین ما دچار کمبود پزشک عمومی و برخی تخصص‌ها نیز هستیم. بنابراین برای جبران این کار باید ظرفیت پذیرش‌مان را بالا ببریم که در این زمینه ظرفیت دانشکده‌های پرستاری را دو برابر کردیم.

حریرچی ادامه داد: در عین حال ما فقط در تربیت پرستاران آموزش‌های آکادمیک را به آنها ارائه می‌دهیم و پذیرش پرستار از طریق کنکور است. در عین حال این پرستاران برای آموزش‌های بالینی در بیمارستان‌ها آموزش می‌بینند، اما کوریکولوم آموزشی همه این افراد کاملا شبیه به آموزش آکادمیک است.

وی با تاکید بر کمبود شدید پزشک و متخصص در کشور گفت: این در حالیست که در شهر تهران متخصص مازاد هم داریم؛ به طوریکه 40 درصد متخصصان در برخی از رشته‌ها در تهران هستند، اما ملاک ما در کمبود پرستار کشوری است و علاوه بر این در طی 15 سال گذشته در شهر تهران برای هیچ کدام از آگهی‌های استخدام پرستاری ما به اندازه ظرفیت متقاضی وجود ندارد.

برگزاری انتخابات نظام پزشکی به صورت الکترونیک

قائم مقام وزیر بهداشت همچنین با اشاره به انتخابات نظام پزشکی که در 30 تیرماه برگزار می‌شود، گفت: انتخابات نظام پزشکی در دوره‌های گذشته با مشارکت پایینی انجام شده، به طوریکه در دوره گذشته در تهران میزان مشارکت 12 درصد بوده و این برای کشوری که در سایر انتخابات‌هایش مشارکت 60 تا 70 درصدی را دارد، مناسب نیست. بر این اساس یکی از اقدامات وزارت بهداشت برای افزایش مشارکت، الکترونیکی کردن انتخابات در این دوره بود تا افراد بتوانند از طریق گوشی موبایل خود و یا در منزل با امنیت بالایی رای دهند. این اقدام تجربه خوبی برای کل کشور است که امیدواریم با موفقیت انجام شود.

حریرچی با اشاره به وجود دو نوع هزینه برای خانوارها در حوزه سلامت گفت: یکی بحث پرداخت حق بیمه است و دیگری پرداخت از جیبی که مردم هنگام دریافت خدمت انجام می‌دهند و مجموع این دو، هزینه خانوارها از کل هزینه‌های ملی سلامت را نشان می‌دهد. در کشور ما پیش از اجرای طرح تحول سلامت مردم حدود 52 الی 58 درصد هزینه‌ها را از جیب می‌دادند، اما با آخرین ویرایش حساب‌های ملی سلامت در سال 93 نشان می‌دهد که پرداخت از جیب مردم به 38.3 درصد کاهش یافته که این آمار درخشانی نسبت به سال 91 بوده است و یعنی در سال 93 پرداخت از جیب مردم 16 درصد کاهش داشته است و 16 هزار میلیارد در جیب مردم مانده و صرفه جویی شده است.

ابلاغ نسخه 04 پزشک خانواده به زودی

حریرچی در پاسخ به سوالی درباره کار ویژه‌ در حوزه تجمیع بیمه‌ها و نظام ارجاع گفت: ما سطح یک نظام ارجاع را در روستاها و شهرهایی مانند فارس و مازندران تکمیل کردیم و در حال حاضر هم مراقبین سلامت‌مان را در کشور به غیر از تهران به تدریج تکمیل می‌کنیم و به زودی نسخه 04 پزشک خانواده را ابلاغ خواهیم کرد که مبتنی بر مدل مراقب سلامت و پزشک خانواده است. همچنین اقدامات مربوط به نسخه الکترونیک هم در معاونت دارو در حال انجام است. بنابراین همه این اقدامات باید از بازوها و مسیرهای مختلف پیش رود تا به یک نقطه برسد.

وی افزود: در هیچ کجای دنیا با یک کلید این اقدامات را انجام نداده‌اند. ما اجرای نظام ارجاع و پزشک خانواده را با توجه به تکالیف قانون برنامه ششم و تاکیدات سیاست‌های کلی پیش می‌بریم اما آن را زمان‌بر می‌دانیم.

وی در پاسخ به سوالی درباره یکپارچه شدن تولیت نظام سلامت گفت: بحث تولیت در ماده 7 سیاست‌های کلی سلامت مطرح شده، معمولا تولیت شامل سیاستگذاری و اعمال آن سیاست‌ها، رهبری درون بخشی و جلب همکاری‌های بین بخشی و فرابخشی است.

وی ادامه داد: در کشورهای مختلف، وزارت بهداشت تولیت سلامت را بر عهده دارد. در کشور ما نیز طبق قانون این مسئولیت به وزارت بهداشت ابلاغ شده است. در سیاست‌های کلی نظام سلامت نیز تولیت این بخش شامل سیاستگذاری اجرایی، برنامه ریزی راهبردی، ارزشیابی و نظارت است و سیاستگذاری اجرایی حتما خرید خدمت را هم شامل می‌شود. همچنین در سیاست‌های کلی نظام سلامت، مدیریت منابع نیز بر عهده وزارت بهداشت قرار گرفته و در بند هفت - دو گفته شده که مدیریت منابع از طریق نظام بیمه اما با محوریت وزارت بهداشت باشد. در بند 9 - چهار نیز اعلام شده که تعیین بسته خدمات جامع بهداشتی و درمانی در سطح بیمه‌های پایه و تکمیلی بر عهده وزارت بهداشت است.

حریرچی در پاسخ به سوالی درباره خدمات توانبخشی گفت: دو مقوله خدمات توانبخشی و خدمات مراقبت‌های انتهایی زندگی در کشور ما شرایط مناسبی ندارند، یعنی برای آنها متولی خاصی هم وجود ندارد. البته در زمینه توانبخشی تقسیم کارهایی بین وزارت بهداشت، بهزیستی و هلال احمر انجام شده و جلساتی برگزار و تفاهم‌نامه‌هایی نیز منعقد شده است، اما هنوز به شرایط ایده‌آل نرسیده‌ایم.

حریرچی در پاسخ به سوال دیگری در خصوص بروز مشکل ریزگردها در زابل گفت: وزارت بهداشت از این شرایط آسیب می‌بیند و این موضوعات به نوعی جزو عوامل اجتماعی و زیست محیطی موثر بر سلامت هستند و بر همین اساس نقش وزارت بهداشت آموزش دادن و هشدار دهی است تا ارگان‌های ذیربط اقدامات لازم را انجام دهند. همچنین وظیفه دیگر ما مراقبت از افراد در معرض خطر مانند افراد مسن، بیماران تنفسی و صعب العلاج است.

پیگیری اقدامات درمانی کیمیا علیزاده

حریرچی در پاسخ به سوالی درباره وضعیت کیمیا علیزاده گفت: قاعدتا اطلاع رسانی درباره بیماری‌های افرادی که مورد علاقه مردم هستند با توجه به مصلحت و تشخیص خودشان انجام می‌شود و وزارت بهداشت، پزشک معالج و هیچ ارگان دیگری مجاز نیست که نوع بیماری، نحوه درمان و ... را تشریح کند.

وی افزود: البته ما وظیفه داریم که امکانات درمانی لازم را برایشان فراهم کنیم. برای خانم علیزاده نیز این اتفاق افتاده و دو بار هم وزیر بهداشت ایشان را ویزیت کردند و تیمی از بهترین متخصصان هم درمان‌شان را بر عهده گرفتند. بنابراین اقدامات مربوط به درمان کیمیا علیزاده در حال انجام است.

قائم مقام وزیر بهداشت در پاسخ به سوال دیگری درباره وضعیت بیمه سلامت گفت: خوشبختانه با حمایت مجلس شورای اسلامی، بیمه سلامت ایرانیان به وزارت بهداشت آمد و با این کار تعامل دو طرفه‌ای در زمینه کنترل هزینه‌ها انجام می‌شود. ما بسته‌های متعددی را برای کاهش هزینه‌های بیمه سلامت تنظیم کردیم و توافقات اولیه مناسبی برای تخصیص مناسب منابع بیمه سلامت انجام شده است. تقریبا اطمینان داریم که اقدامات مهمی در حال انجام است و در قدم اول برای بیمه شدگان روستایی، شهرهای زیر 20 هزار نفر، حاشیه نشینان و بیمه شدگان جدید اقدامات خوبی از نظر نظام ارجاع و کنترل هزینه‌ها انجام می‌شود.