فراتر از تحلیلهای سیاسی و اجتماعی چنین اقبال بیسابقهای به دکتر حسن روحانی، آنچه بهنظر نگارنده بیشترین تاثیر را بر رأی مردم گذاشت، «اینهمانی» بهوجودآمده نسبت به دکتر روحانی و آیتا... هاشمی در افکار عمومی بود که شباهتهایی که در ادامه به آنها پرداخته میشود، از همین منظر مورد توجه قرار گرفته است.
پیروی از رهبر انقلاب
پیروی از رهبری یکی از کلیدیترین شباهتهای روحانی با هاشمی است که در همه حال ایشان را فصلالخطاب قرار میدهد. هرچند که تکرار هماهنگی بینظیر رئیس دولت سازندگی با رهبری غیر قابل تکرار به نظر میرسد، ولی دکتر روحانی بهشدت تلاش دارد پیروی از رهبری و هماهنگی با معظمله، بالاخص در چینش کابینه و اظهارنظر در موضوعات کلان نظام تجلی بیشتری داشته باشد.
اعتدالگرایی
روحانی همانند آیتا... هاشمی قابل جمع شدن در یکی از جریانهای اصلاحطلبی و اصولگرایی نیست و با اینکه اصلاحطلبان به هاشمی نزدیک بوده و امروز هم به روحانی نزدیکترند، ولی مسیر گفتوگو و همکاری با اصولگرایان هم بسته نیست و حتما در کابینه آینده شاهد حضور اصولگرایان معتدل خواهیم بود.
نسبت جریانات سیاسی با آیتا... هاشمی و دکتر روحانی در میزان اعتدالگرایی و دوری از تندرویهاست و بس.
مصلحتگرایی
یکی دیگر از شباهتهای مهم دکتر روحانی با آیتا... هاشمی در باور علمی و عملی به مصلحتگرایی اسلامی است که مهمترین فراز مشترک زندگی سیاسی این دو شخصیت در پذیرش قطعنامه ۵۹۸ و توافق هستهای برجام با گروه 1+5، با تامین مصلحت ایران اسلامی عینیت پیدا یافته است. آیتا... هاشمی رفسنجانی همواره تاکید داشتند که عمل به مصلحت همیشه در زمان انجام سخت و دشوار، ولی آیندهاش بسیار روشن است و از همین رو تا آخرین روز حیات از برجام در بالاترین شکل ممکن دفاع و بر اثبات حقانیتش در سالهای آتی تاکید کردند.
مردمگرایی
دکتر روحانی با حضور سیساله در کنار آیتا... هاشمی و بهرهمندی از نگاه مردممحور ایشان بهخوبی دریافته است که جلب نظر و همراهی با خواست اکثریت مردم تنها راه عبور از گردنههای سخت و پیشبرد اهداف نظام اسلامی است و از همین رو راهبرد0 اصلی خود را بر این محور قرار داده و به نظر میآید همانطور که آیتا... هاشمی پیشبینی کرده بودند، در دور ریاستجمهوری با شجاعت و قدرت بیشتری در این مسیر گام خواهد برداشت.
تعاملگرایی
تعامل با دنیا و منطقه مهمترین راهبرد آیتا...هاشمی رفسنجانی بعد از پایان جنگ تحمیلی و در دولت سازندگی بود، تا جایی که بسیاری از سیاستمداران دنیا، از ایشان بهعنوان معمار سیاست خارجی ایران نام میبردند و با نگاهی به شعارها و برنامههای آقای دکتر روحانی بهخوبی میتوان دریافت که تعاملگرایی با دنیا راهبرد اصلی وی در ادامه دوران ریاستجمهوری خواهد بود، هرچند که در غیاب آیتا... هاشمی رفسنجانی به نظر میرسد رفع تنازعات منطقهای در کوتاهمدت بهسادگی میسر نباشد.
ثباتگرایی
ایجاد ثبات در مدیریت اجرایی کشور یکی دیگر از شباهتهای دکتر روحانی با آیتا... هاشمی رفسنجانی است. آنهایی که از نزدیک با روش رئیس دولت سازندگی آشنایی دارند، بهخوبی میدانند ثبات و پرهیز از تغییرات غیرضروری رمز موفقیت دولت هاشمی بود و این موضوع در دولت اول روحانی بهخوبی رعایت شد و بهاحتمال قوی در دولت دوم اعتدال هم ادامه خواهد یافت.
رسانهگرایی
آیتا... هاشمی بهعنوان خبرسازترین شخصیت تاریخ جمهوری اسلامی بهخوبی از تاثیر رسانه در تداوم اعتدالگرایی آگاه بود و با بهروزرسانی اطلاعات خود و استفاده کامل از ابزارهای نوین اطلاعرسانی بالاخص در دهه آخر عمر مبارکشان بهخوبی توانست ضمن همگامی با تغییرات بهوجودآمده در افکار عمومی از فرصت بهوجودآمده نهایت استفاده را در نهادینهکردن اعتدال در میان مردم و بالاخص جوانان ببرد که نتایج سه انتخابات ۹۲،۹۴ و ۹۶ عینیت کاملی از راهبرد رسانهگرایی ایشان است. دکتر روحانی نیز بهتاسی از همین روش تاکنون موفق به حفظ و گسترش ابزارهای نوین اطلاعرسانی شده و قطعا در دولت دوم اعتدال گامهای بسیار بلندتری در این زمینه برخواهد داشت.
عملگرایی
عملگرایی یکی از مهمترین شباهتهای دکتر روحانی با آیتا... هاشمی و میراث ماندگار رئیس فقید مجمع تشخیص مصلحت نظام برای مدیریت اجرایی کشور است. برنامهگرایی مبتنی بر مقتضیات زمان در کنار انعطاف لازم در شرایط سخت و اتکای کامل به صبر فعال در بحرانها از جمله برجستهترین رهاوردهای راهبرد عملگرایانه است که هماکنون و در غیاب آیتا... هاشمی در دکتر روحانی ادامه دارد.
تخصصگرایی
یکی دیگر از آموزههای مهم آیتا... هاشمی در مدیریت اجرایی کشور تکیه بر تخصصگرایی با تنفیذ حداکثری اختیارات به اعضای کابینه دولت بود که با نماد دولت کار عینیت یافت و با عبور از مدیریت سیاسی و شعاری راه را برای ظهور مدیران کارآمد و متخصص در حوزههای انرژی، سیاست خارجی، اقتصاد و فرهنگ فراهم کرد. با نگاهی به دولت اول روحانی بهخوبی میتوان ردپای تخصصگرایی را در کابینه دولت مشاهده کرد و امید داشت همین مسیر موفق آزمودهشده در دولت دوم هم ادامه پیدا کند.
اقتصادگرایی
دولت سازندگی بیهیچ تعارفی اقتصادمحورترین دولت بعد از انقلاب بود و آیتا... هاشمی با مطالعات وسیعی که درباره تاریخ تمدن اسلامی، دوران صدارت امیرکبیر و پیشرفت کشورهایی نظیر آلمان و ژاپن انجام داده بود، بهخوبی فهمیده بود که بدون شکلگیری اقتصادی کارآمد، دانشبنیان، توسعهمحور و متعامل با دنیا، دستیابی به توسعههای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی امکان تجلی خارجی و میدانی نخواهد داشت و از همین جهت در بحرانیترین سالهای اقتصادی کشور در پایان جنگ تحمیلی، موفق شد ضمن بازسازی خرابیهای کشور برای اولینبار ضمن دستیابی به رشد اقتصادی دورقمی، نرخ بیکاری تکرقمی را عینیت ببخشد. با نگاهی به عملکرد دولت اول روحانی نیز بهوضوح میتوان اولویت اقتصادگرایی را مشاهده کرد و مهار تورم بیسابقه دولت قبل و حفظ ارزش پول ملی بعد از سقوط سالهای ۹۰ و ۹۱ از جمله دستاوردهای این راهبرد بود که حتی در این مسیر سیاست خارجی و برجام را هم بهعنوان حامی محور اقتصادی دولت در کنار خود دید. هدف اصلی برشمردن این ده شباهت یادآوری این نکته تاریخی است که آیتا... هاشمی رفسنجانی با حکمت و آیندهنگریخاص خود، اشبهترین شخصیت سیاسی به خود را برای تداوم راه اعتدالگرایی اجرایی در کشور برگزید و همواره بر حمایت صریح و بینظیر خود از آقای دکتر روحانی تا آخرین روز حیات پای فشرد.
محمد محمودی
* دبیر پایگاه اطلاعرسانی آیتا... هاشمی