سرنوشت "تدریس زبان بومی"/ تلاش دولت تدبیروامید برای اجرای یک "قانون"

با گذشت نزدیک به 4 دهه از انقلاب اسلامی ایران،اقوام ایرانی در طی این سالها با عبور از راه های پر پیچ و خم تاریخی،اکنون در دهه چهارم انقلاب به همزیستی در کنار یکدیگر و نیز ایرانی بودن خویش مفتخرند.

به گزارش شبکه اطلاع رسانی تدبیر و امید، با روی کار امدن دولت یازدهم، فعال سازی و یا احیای مجدد برخی از برنامه های معطل مانده و یا فراموش شده در طی سالهای گذشته در حوزه های مختلف فرهنگی،اجتماعی و اقتصادی در دستور کار دولت یازدهم قرار گرفت.«تدوین سیاست های قومیتی» شاید یکی از این راهبردهای اساسی دولت یازدهم بر اساس فرهنگ و مذهب باشد.

حسن روحانی، هفتمین رییس جمهور اسلامی ایران است،وی ازجمله افرادی بود که با منطق «مشارکت اقوام برای اعتلای ایران» به صحنه انتخابات قدم گذاشت. اصراراو بر حقوق اقوام و اقلیتهای قومی مختلف ایرانی خیلی زود به ثمر نشست، چنانچه توانست آرای جمعیت بسیاری قومیت‌ها را از آن خود کند. او در نهایت رییس جمهور ایران شد و توجه به اقوام و اقلیت ها را در همان ابتدا مورد توجه قرار داد. براساس آمار ارائه شده سیستان و بلوچستان بیشترین آرا را در انتخابات یازدهم به روحانی داشتند.

او "علی یونسی"، را به عنوان دستیار ویژه خود درامور اقوام و اقلیت‌های دینی و مذهبی منصوب کرد و حالا یونسی معتقد است، همین که چنین جایگاهی از سوی رییس جمهور شکل گرفته نشان دهنده اهمیت روحانی به امور اقوام و اقلیت های دینی است.

به نظر می رسد، دستیار ویژه خود درامور اقوام و اقلیت‌های دینی و مذهبی، گلایه اقوام را به رییس دولت منتقل کرده، چرا که رییس جمهور در سومین سفر استانی خود که به سیستان و بلوچستان، درجمع مردم این استان گفته بود:«ما شهروند درجه دو نداریم. تمام ایرانیان با یکدیگر برابر هستند». قول رییس جمهور برای استفاده از هموطنان بلوچ در پستهای کلیدی، در واقع بخشی از برنامه دولت تدبیر و امید برای بازگرداندن حقوق اقلیتهای قومی بعد از سه دهه است.
مساله دوم،مساله تدریس زبانهای قومی و بومی در مدارس کشور است، که تاکنون این مساله اجرا نشده و این در حالی که در اصل 15 قانون اساسی کشور به صراحت این مطلب عنوان شده و هیچ منع قانونی ندارد.

در اصل ۱۵ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران،آمده است: «زبان و خط رسمی و مشترک مردم ایران فارسی است… . ولی استفاده از زبا‌ن‌های محلی و قومی در مطبوعات و رسانه‌های گروهی و تدریس ادبیات آنها در مدارس در کنار زبان فارسی آزاد است»،در واقع، بر اساس این اصل باید این گونه تفسیر کرد که در هر مدرسه‌ای که زبان و ادبیات فارسی تدریس می‌شود، لاجرم اقوام ساکن در آن منطقه حق دارند که زبان آنها آموزش داده شود. دولت نیز موظف است امکانات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری لازم از جمله آموزش معلمان مربوط و تهیه کتب درسی لازم را فراهم آورد.

دکترستار عزیزی ،استاد دانشگاه ومتخصص قومیت و حقوق بین‌الملل، می گوید:« سیاست یکسان‌سازی زبانی، اصولا سیاست وارداتی بوده و در فرهنگ اسلامی هیچ‌گاه بر استفاده از یک زبان واحد تاکید نشده است.در آموزه‌های مذهبی هیچ‌گاه بر ممنوعیت استفاده از دیگر زبان‌ها اشاره‌ای نشده و همیشه بر عدم برتری قومی بر قومی دیگر از جمله مساوات عرب و عجم تاکید شده است».

علی یونسی،دستیار ارشد رییس جمهور در امور اقوام و اقلیت های دینی و مذهبی نیز در این خصوص گفته است:«درنشست هایی که با وزیر آموزش و پرورش داشتیم قرار شد برنامه ای مدون شود تا این مسئله حل شود. تدریس به زبان مادری از جمله برنامه های آموزش و پرورش است و در حال انجام تحقیقات بر روی آن هستند».

اولین سفر استانی روحانی به استان خوزستان بود که یونسی در خصوص تدریس زبان بومی این استان تاکید کرد. که البته سخنان یونسی مدتی بعد به شدت با حواشی روبرو شد و مخالفان به سخنان وی تاختند. در حالی که دکتر عزیزی معتقد است که یکپارچه سازی زبانی «وارداتی و استعماری» است.

یونسی در پاسخ به منتقدان و مخالفان گفت:« مگر الآن عربی و انگلیسی در مدارس آموزش داده نمی‌شود؟ آیا این موضوع مشکلی ایجاد کرده است؟ چطور زبان خارجی و صددرصد بیگانه آموزشش اشکالی ندارد، اما اگر زبان کُردی و آذری در محلی آموزش داده شود به زبان ملی آسیب می‌رسد؟ به نظر من این‌ها بدآموزی‌هایی است که مخالفان ترویج می‌کنند، وگرنه قانون اساسی ما دقیقا با همه این ملاحظات تدوین شده است و درباره این موضوع هم ما چیزی به جز ظرفیت قانون اساسی نگفته‌ایم».

و همچنان ان قلتها مخالفان برای دولت ادامه دارد که هرازگاهی مدیری و وزیری و معاونی سخنی بگوید و کاتولیک تر از پاپهای سیاست آن را چون پرچم عثمان بر سر این منبر و آن تریبون فریاد بزنند و همه را کافر بخوانند و خود را مسلمان!

چنانچه وی چند روز قبل در راستای برنامه های دولت در خصوص اقلیتهای قومی و دینی از کنیسیه ای بازدید نمود و سخنانی را در خصوص همزیستی مسالمت آمیز اقلیتهای دینی با یکدیگر بیان کرد که به شدت با واکنش منتقدان و مخالفان مواجه شد، تا جایی که او را متهم به «هيجان قوميتي» کردند.

سیاستهای دولت تدبیر و امید طبق وعده هایی که به مردم داده بود، در حال اجراست هرچند که فضای تلخ انتقاد و مخالفت و هوچی بازی های رسانه ای و سیاسی فرصت سوز است اما دولت تدبیر و امید بر اعتدال خود ایستاده است.