از وی چت تا واتس اپ:این تعقیب و گریز تا کی؟!

این روزها ، فیلترینگ  "واتس اپ" بحث روز میلیون ها کاربر این نرم افزار موبایلی و نیز برخی از مسوولان است. آخرین پرده این ماجرا هم تا این لحظه ، توقف فیلترینگ واتس اپ به دستور رئیس جمهور روحانی است. پیشتر رئیس کمیته فیلترینگ، خبر از تصویب مسدود سازی واتس اپ داده بود.

سال گذشته ، نرم افزار موبایلی "وی چت" فیلتر شد. بیش از 4 میلیون ایرانی عضو وی چت بودند.
سوال اینجاست که آیا این 4 میلیون نفر ، قید استفاده از ارتباطات موبایلی با اپلیکشین های جدید را زدند؟

پاسخ کاملاً منفی است: عده ای ، روی موبایل های خود فیلتر شکن نصب کردند و بقیه هم رفتند سراغ اپلیکیشن های دیگر مانند وایبر ، واتس اپ ، تانگو ، کوکو ، کاکائو ، دی دی، کیک ، ووکسور و ... .

در واقع، فروشندگان فیلتر شکن و رقبای وی چت (که همگی مانند وی چت خارجی بودند) برنده ماجرا بودند و هزینه بُرد آنها را هم نظام جمهوری اسلامی ایران داد.

 نکته مهمی که به نظر می رسد در این باره مورد بی دقتی قرار گرفته ، خلط مبحث بین محتوا و ابزار است.

 فیلترینگ اساساً بدین خاطر شکل گرفته که رسانه هایی که اقدام به تولید و نشر محتوای نامناسب (مانند تصاویر مستهجن) می کنند، از دسترس عموم خارج شوند. در اصل این قضیه (و نه الزاماً در مصداق ها)، سخنی نیست ، نکته اینجاست که به جای نظارت بر محتوا ، اخیراً ابزار هم تحت شمول فیلترینگ قرار می گیرد.

مثلاً همین واتس اپ ، یک نرم افزار است که خودش تولیدی ندارد ، بلکه کاربرانش می توانند تولیدات شان را با یکدیگر به اشتراک بگذارند. حال ممکن است مانند مثال معروف چاقو، یکی از آن استفاده درست کند و دیگری بهره گیری نادرست.

اگر قرار است ابزارها به خاطر این که ممکن است افرادی از آن استفاده نادرست کنند ، ممنوع شوند باید خودرو را هم قدغن کرد چون عده ای با آن تصادف می کنند ، گروهی کالای قاچاق حمل می کنند ، بعضی ها از آن برای مقاصد غیراخلاقی استفاده می کنند و ... ، حال آن که به خاطر این کارها ، استفاده از خودرو را در کشور ممنوع نمی کنند بلکه با متخلفان برخورد قانونی می نمایند.

ابزارهای اینترنتی هم همین گونه اند و نباید مانع شان شد (و نمی شود هم مانع شد)، بلکه باید به مردم نحوه استفاده درست از آنها را یاد داد ، از جمله این که چگونه از اطلاعات خود حفاظت کنند، چگونه در دام تبهکاران اینترنتی نیفتند و... .

فیلتر کردن پیاپی ابزارها ، فرصت این آموزش را می گیرد چرا که مسوولان به جای یاد دادن ، مدام در حال فیلتر کردن هستند و مردم هم به جای یاد گرفتن، در حال کوچ کردن از این اپلیکیشن به آن اپلیکیشن! سودش را هم فروشندگان فیلتر شکن می برند و صاحبان اپلیکیشن هایی که پذیرای رانده شدگان از اپلیکیشن قبلی اند. در این میان ، نه کاربران سود می کنند، نه نظام.

یکی از صفات خداوند دوری از کار عبث است. چه نیکوست که بندگان خدا هم کار بیهوده نکنند.