علت پوسیدگی دندان ها چیست؟

 عوامل مختلف مانند رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان، رژیم غذایی، زمینه های ژنتیک و گذشت زمان در ایجاد پوسیدگی دندان موثر است.

به همین دلیل در بعضی افراد که یک بار در روز مسواک می زنند، ولی رژیم غذایی مناسبی دارند و کمتر از مواد قندی مصرف می کنند، پوسیدگی کمتر اتفاق می افتد.

درست مسواک زدن بیش از تعداد دفعات مسواک زدن، در پیشگیری از پوسیدگی دندان موثر است. مسواک زدن صحیح حدود ۳ تا ۵ دقیقه باید طول بکشد و تمام سطوح دندانی نظیر سطح جونده و سطح بیرونی و درونی دندان ها را تمیز کند در صورتی که اگر یک بار در روز مسواک می زنید بهترین زمان، پس از صرف شام و پیش از خوابیدن است.


علائم پوسیدگی دندان
پوسیدگی دندان در مراحل اولیه آن هیچ علائم ظاهری ندارد و قابل رویت نیست . این مسئله اهمیت مراجعه به دندانپزشک و انجام معاینات منظم را روشن می کند. با مراجعه به دندانپزشک و معاینه دندان با رادیوگرافی، بدون علائم پوسیدگی دندان ، پوسیدگی به راحتی قابلل تشخیص است و و قبل از اینکه گسترش پیدا کند و باعث ایجاد علائم آشکاری مانند حفره در دندان شود ، قابل درمان است. اولین علائمیی که پوسیدگی دندان در مراحل پیشرفته خود دارد تغییر رنگ دندان ها(سیاهی و زردی دندان ها) و لکه های سفیددندانی و حساسیت دندانی ( خصوصا به سرما) است .


علت پوسیدن دندان چیست؟
در صورتی که پوسیدگی و خرابی دندان بسیار گسترش یابد و به ریشه و عصب دندان برسد موجب درد دندان می شود که این درد خصوصاا در هنگام قرار گرفتن دندان در معرض گرما و سرما و غذا یا نوشیدنی های شیرین شدت می یابد. در صورتی که پوسیدگی دندان باز همم گسترش یابد می تواند موجب ترک دندان و شکستگی دندان شود و یک حفره بزرگ در دندان ایجاد شود که دردناک است و به فشارر هنگام جویدن غذا حساس است . دندان شکسته انواع زیادی از علائم مختلف شامل درد در هنگام جویدن غذا، حساس شدن نسبت به گرما و سرما و یا حتی ناتوانی در گذاشتن دندان ها (آرواره ها) بر روی یکدیگر، را به دنبال دارد. همچنین ممکن شخص در دهان خود بوی بدی حس کند.در صورت بروز پوسیدگی دندان کودکان، ممکن است بوی بد دهان کودکان نیز احساس گردد.


پوسیدگی دندان در دندان های جلو معمولا راحت تر قابل رویت است و به شکل لکه های سیاه یا قهوه ای می باشد اما در دیگر دندان ها معمولا پوسیدگی بدون استفاده از اشعه ایکس قابل رویت نیست.


جنس دندان ها و پوسیدگی دندان
ژنتیک جزو عوامل موثر در ایجاد پوسیدگی دندان محسوب می شود، ولی از آن مهم تر، رعایت بهداشت و رژیم غذایی با مصرف کم مواد قندی است.


دکتر ابراهیم امین صالحی، متخصص دندانپزشکی ترمیمی و زیبایی به جام جم توضیح می دهد: اگر جنس دندان هایتان خوب نیست، با رعایت دقیق نکات بهداشتی نظیر حداقل دو بار مسواک زدن در روز و استفاده از نخ دندان و مراجعه مداوم به دندانپزشک (هر ۶ ماه یا سالی یکبار) و انجام جرمگیری حداقل سالی یکبار از ایجاد پوسیدگی دندان و بیماری های لثه جلوگیری کنید.


رئیس انجمن متخصصان دندانپزشکی ترمیمی ایران می افزاید: اگر در زمان شکل گیری دندان ها، شخص رژیم غذایی مناسبی نداشته نباشد، ساختار مینای دندانش از استحکام لازم برخوردار نخواهد بود. به عنوان مثال در بعضی مناطق کشور که میزان فلوراید آب آشامیدنی کافی نیست، با نظر دندانپزشک برای کودکان قرص حاوی فلوراید تجویز می شود تا مینای دندان ها مقاومت کافی داشته باشد.


رابطه شغل و پوسیدگی دندان!
کمتر کسی به این نکته توجه دارد که نوع و محل شغل نیز در پوسیدگی دندان تاثیرگذار است. وجود مواد شیمیایی در محل کار مانند سرب، اسید، قند و الکل در بروز بیماری های دهان و دندان موثر است.


شاغلان کارخانجات شیرینی سازی، نجاری، کفاشی، مبل سازی و کاربران سازهای بادی بیش از دیگران در معرض خطر پوسیدگی دندان قرار دارند.


به علاوه برخی عوامل دیگر ازجمله اختلالات روحی و روانی ناشی از مشاغل و نیز شرایط جغرافیایی خاص در برخی شغل ها نظیر کار کردن در مناطقی که نور آفتاب، سرما، رطوبت و عوامل میکروبی شدید دارد، به ایجاد ضایعات دندانی منجر می شود.


دندان ها ویتامین D و کلسیم می خواهند
بررسی ها نشان می دهد، کمبود ویتامین A، C، D، کلسیم و فسفر سبب پوسیدگی دندان و بروز نقایصی در رشد و نمو آن می شود. حتی ثابت شده است، کمبود امگا ۳، ویتامین A، C، E و املاحی مانند آهن، مس و روی نه تنها باعث تضعیف بدن در برابر التهاب و اختلال در عملکرد سیستم ایمنی می شود بلکه با بروز مشکلاتی در حفره دهان همراه است. یعنی لثه و بافت نرم حفره دهان را در برابر عوامل التهابی و عفونی به شدت ضعیف می کند و استعداد ابتلا به عفونت های لثه را افزایش می دهد.


فراموش نکنید که کمبود کلسیم به خصوص در دوران کودکی باعث تضعیف ساختار دندان ها می شود. در عین حال کمبود ویتامین D نیز که مانع جذب کلسیم در بدن می شود، می تواند در پوسیدگی دندان و تضعیف ساختار آن ها موثر باشد.


پیشگیری از پوسیدگی دندان
برای پیشگیری از پوسیدگی دندان الگوی پیش بینی شده ای وجود دارد که دکتر صالحی اصول آن را چنین برمی شمارد: مهم ترین اصل برای حفظ سلامت دندان ها شامل رعایت بهداشت دهان و دندان، مسواک زدن، استفاده از نخ دندان و جرمگیری دوره ای است. از سوی دیگر، مصرف کمتر مواد قندی و استفاده از آب آشامیدنی دارای فلوراید به اندازه مناسب باید مورد توجه قرار بگیرد. بی شک، مراجعه مداوم به دندانپزشک به منظور گرفتن دستور بهداشتی مناسب و تشخیص پوسیدگی دندان در مراحل ابتدایی و مسدود کردن شیارهای عمیق سطح جونده دندان ها ـ که امکان تمیز کردن آنها با مسواک وجود ندارد ـ باید مورد توجه جدی قرار بگیرد.


روش های درمان
روش های درمان پوسیدگی دندان شامل پر کردن دندان ، عصب کشی و روکش دندان است و در صورتی که پوسیدگی بسیار خفیف و در مراحل اولیه باشد با فلوراید تراپی و تنها صیقل دادن دندان برای جلوگیری از پوسیدگی دندان قابل درمان است. اما در صورتی که حفره ای در دندان به وجود آمده باشد حتما باید حفره پاکسازی شود و با مواد پر کننده ترمیم شود.


در صورتی که قسمت خراب شده دندان به خوبی تراشیده شده و پاکسازی شود و عمل پر کردن دندان و درمان پوسیدگی دندان به نحو مناسب انجام شود، پوسیدگی دندان برای مدت طولانی و گاهی برای همیشه از بین می رود. درست است که پوسیدگی دندان دوباره برنمیگردد اما لازم است شخص در طول عمر خود چند بار پر کردگی دندان خود را عوض کند چرا که وجود اسید ناشی از باکتری ها در دهان ، فرسایش ماده پر کننده و عدم رعایت بهداشت دهان و دندان می تواند موجب تضعیف و شکستن پرکردگی دندان شود .